Gambaran keseluruhan
Apakah pruritus ani (gatal dubur)?
pruritus ani adalah keadaan dermatologi yang dicirikan oleh gatal-gatal di kawasan dubur. Gatal mungkin menjadi lebih teruk pada waktu malam atau selepas pergerakan usus. Menggaruk kawasan tersebut mengakibatkan kerengsaan lebih lanjut dan menjadikan gatal-gatal lebih teruk dan bukannya melegakannya. Menggaru dengan kuku boleh mengakibatkan kerosakan kulit atau jangkitan. Jika kitaran gatal-gatal berterusan, ia boleh menyebabkan ketidakselesaan, pedih dan rasa terbakar yang melampau.
Apakah jenis pruritus ani?
Terdapat dua jenis utama pruritus ani—utama dan sekunder.
- Primer (idiopatik) pruritus ani—Keadaan ini tidak mempunyai punca asas yang boleh dikenal pasti. Ini adalah jenis pruritus ani yang paling biasa.
- Menengah pruritus ani—Keadaan ini mungkin disebabkan oleh banyak punca asas yang berbeza. Ia mungkin termasuk jangkitan, dermatitis kontak atau keadaan dermatologi lain, penyakit sistemik dan faktor lain.
Seberapa biasa pruritus ani?
Dianggarkan 1-5% daripada populasi terjejas. Pruritus ani adalah kira-kira 4 kali lebih berkemungkinan berlaku pada lelaki berbanding wanita. Pruritus ani primer atau idiopatik menyumbang kepada majoriti (kira-kira 50-90%) kes.
Gejala dan Punca
Apakah yang boleh menyebabkan kekeringan dan kerengsaan di kawasan dubur?
Kawasan dubur mungkin menjadi kering dan jengkel kerana penggunaan sabun yang keras, kain lap sanitari atau kertas tandas yang kasar untuk membersihkan kawasan tersebut selepas membuang air besar. Tindak balas hipersensitiviti mungkin berlaku jika serbuk pewangi, losyen, krim, salap atau produk lain digunakan di kawasan dubur. Peluh berlebihan atau sedikit najis boleh menyebabkan kerengsaan dan kegatalan.
Apakah punca pruritus ani (gatal dubur)?
Pruritus ani biasanya tidak disebabkan oleh kebersihan yang tidak baik. Sebaliknya, penggunaan berlebihan sabun dan produk topikal lain untuk membersihkan kawasan dubur atau menyental kuat dengan kain lap atau kertas tandas yang kasar boleh menyebabkan kerengsaan. Tindak balas hipersensitiviti mungkin berlaku jika serbuk pewangi, losyen, krim, salap atau produk lain digunakan di kawasan dubur.
Peluh atau lembapan yang berlebihan mungkin terperangkap di kawasan dubur jika seluar dalam yang sempit atau ketat dipakai. Sesetengah makanan dan minuman, seperti minuman berkarbonat, minuman berkafein (kopi, teh, cola) dan makanan pedas atau berasid (tomato, buah sitrus) telah dikaitkan dengan keadaan tersebut. Mempunyai pergerakan usus yang kerap (cirit-birit) atau yang jarang berlaku (sembelit) mungkin juga memainkan peranan.
Penyebab lain pruritus ani termasuk:
- Jangkitan: Sesetengah jenis bakteria, kulat (yis), atau parasit boleh menyebabkan kegatalan. Staphylococcus aureus atau Streptococcus pyogenes (jenis bakteria), Candida albicans (yis), cacing kremi (terutamanya pada kanak-kanak), dan Sarcoptes scabiei (kudis hama) adalah beberapa organisma yang mengakibatkan kegatalan dan kerengsaan.
- Keadaan dermatologi: Psoriasis, dermatitis kontak (keradangan akibat alergen atau perengsa lain), atau dermatitis atopik (keadaan kronik yang ditemui pada pesakit dengan alahan) boleh menyebabkan ruam di kawasan perianal.
- Penyakit radang usus (penyakit Crohn)
- Faktor psikologi seperti tekanan atau kebimbangan
- Penyakit sistemik: Ini termasuk diabetes mellitus, leukemia, limfoma, penyakit tiroid, penyakit buah pinggang, dan gangguan hati (jaundis obstruktif).
- Gangguan kolorektal dan dubur: Prolaps rektum, buasir dalaman atau luaran, fisur dubur (ulser), atau fistula (saluran seperti tiub tidak normal) dikaitkan dengan pruritus ani. Jumlah sisa najis mungkin sukar dikeluarkan dengan buasir luar yang besar. Buasir dalaman boleh menyebabkan pendarahan, kotoran najis, atau saliran.
- Ubat sistemik atau topikal: Penggunaan ubat-ubatan seperti kina, kolkisin, dan minyak mineral telah dikaitkan dengan pruritus ani.
- Inkontinens najis atau kencing: Kanak-kanak dan orang tua lebih berkemungkinan mengalami inkontinensia usus atau pundi kencing.
Diagnosis dan Ujian
Bagaimanakah pruritus ani (gatal dubur) didiagnosis?
Doktor akan mendapatkan sejarah perubatan penuh dan melakukan pemeriksaan fizikal untuk mengenal pasti kemungkinan punca, seperti keadaan dermatologi dan penyakit lain. Dia akan memeriksa kawasan itu secara visual untuk mencari perubahan dalam warna atau tekstur kulit, ruam atau lesi. Doktor akan bertanya tentang sebarang ubat yang anda ambil dan jenis serta kekerapan membuang air besar.
Doktor mungkin mendapatkan spesimen kulit dan melakukan ujian untuk menyaring jangkitan bakteria atau lain-lain.
Ibu bapa kanak-kanak yang mungkin mempunyai cacing kremi boleh meletakkan sekeping kecil pita pembedahan, atau pita scotch, berhampiran dubur kanak-kanak sebelum tidur. Cacing lebih cenderung untuk muncul pada waktu malam. Pada waktu pagi, apabila kanak-kanak bangun, pita boleh dikeluarkan untuk melihat sama ada cacing atau telurnya ada. Ini dipanggil ujian pita scotch.
Pengurusan dan Rawatan
Bagaimanakah pruritus ani (gatal dubur) dirawat?
Biasanya, rawatan tertumpu kepada mewujudkan dan mengekalkan rutin untuk kebersihan dubur yang betul. Jika punca sekunder atau asas ditemui, rawatan akan bergantung pada keadaan tertentu.
- Ubat topikal: Steroid topikal, seperti krim atau salap yang mengandungi 1% hidrokortison, boleh membantu melegakan kegatalan dan kerengsaan. Krim atau salap boleh disapu dua atau tiga kali ke kawasan yang terjejas setiap hari. Capsaicin topikal telah dikaji sebagai alternatif kepada steroid untuk pesakit dengan pruritus ani kronik.
- Ubat oral: Ubat antibiotik atau antikulat mungkin ditetapkan jika terdapat jangkitan.
- Suntikan biru metilena (tatu dubur): Teknik ini boleh digunakan untuk merawat kes yang lebih lanjut yang tidak bertindak balas terhadap ubat topikal. Metilena biru (pewarna) disuntik di bawah kulit di kawasan perianal. Adalah dipercayai bahawa metilena biru melegakan kesakitan dan kegatalan dengan mematikan hujung saraf tempat pewarna disuntik.
Apakah beberapa petua untuk penjagaan diri?
- Tahan keinginan untuk menggaru. Gatal mungkin kelihatan lebih teruk pada waktu malam, jadi orang ramai mungkin secara tidak sedar menggaru kawasan dubur dengan kuku mereka semasa tidur. Pakai sarung tangan kapas yang bersih dan lembut sebelum tidur untuk mengelakkan kerengsaan dan jangkitan.
- Pastikan kawasan perianal bersih dan kering. Gunakan air jernih dan bukannya sabun atau kertas tandas yang dibasahi untuk membersihkan kawasan perianal selepas membuang air besar. Kepala pancuran mandian atau bidet boleh digunakan untuk membersihkan kawasan perianal dengan lembut. Gunakan pengering rambut pada tetapan rendah untuk mengeringkan kawasan tersebut. Jika menggunakan kertas tandas atau tuala, tepuk atau lap kawasan tersebut dengan perlahan sehingga kering.
- Sapukan sedikit tepung jagung atau sekeping kapas ke kawasan tersebut untuk memastikan ia kering pada siang hari. Alas kasa kapas kecil boleh digunakan sebagai ganti.
- Jangan gunakan sabun semasa membersihkan kawasan dubur atau gosok dengan kuat dengan kertas tandas atau kain lap.
- Elakkan menggunakan krim pewangi, losyen, mandian buih, serbuk atau produk lain yang boleh menyebabkan kerengsaan pada kawasan tersebut.
- Makan makanan yang tinggi serat. Pemakanan yang sihat boleh membantu mencegah cirit-birit atau sembelit dan memastikan pergerakan usus yang teratur. Elakkan sebarang makanan yang boleh menyebabkan kegatalan, seperti makanan pedas atau berasid atau minuman berkafein.
- Elakkan memakai seluar dalam yang ketat atau sempit. Seluar dalam kapas boleh membantu menyerap lembapan lebih baik daripada fabrik sintetik. Pastikan seluar dalam sesuai dengan betul dan kerap menukarnya. Basuh pakaian dengan detergen tanpa pewangi.
- Gunakan ubat topikal seperti yang diarahkan. Sapukan krim atau salap dengan berhati-hati dan hentikan penggunaan jika gatal-gatal tidak berkurangan atau menjadi lebih teruk.
