Artritis reaktif: gejala, punca dan rawatan

Arthritis reaktif (Bahasa Inggeris: reactive arthritis) ialah sakit sendi dan bengkak sendi yang dicetuskan oleh jangkitan di bahagian lain badan — selalunya usus, alat kelamin atau saluran kencing.

Artritis reaktif biasanya menyasarkan lutut dan sendi pergelangan kaki dan kaki. Keradangan juga boleh menjejaskan mata, kulit dan uretra.

Sebelum ini, arthritis reaktif kadang-kadang dipanggil sindrom Reiter, yang dicirikan oleh keradangan mata, uretra dan sendi.

Artritis reaktif tidak biasa. Bagi kebanyakan orang, tanda dan gejala datang dan pergi, akhirnya hilang dalam masa 12 bulan.

Gejala arthritis reaktif

Tanda-tanda dan gejala arthritis reaktif biasanya bermula satu hingga empat minggu selepas terdedah kepada jangkitan yang mencetuskan. Gejala mungkin termasuk:

• Sakit dan kekakuan. Sakit sendi yang dikaitkan dengan arthritis reaktif paling kerap berlaku di lutut, buku lali dan kaki anda. Anda juga mungkin mengalami sakit pada tumit, pinggang atau punggung.
• Keradangan mata. Ramai orang yang mempunyai arthritis reaktif juga mengalami keradangan mata (konjunktivitis).
• Masalah kencing. Peningkatan kekerapan dan ketidakselesaan semasa membuang air kecil mungkin berlaku, begitu juga dengan keradangan kelenjar prostat atau serviks.
• Keradangan tisu lembut di mana ia memasuki tulang (enthesitis). Otot, tendon dan ligamen mungkin meradang.
• Jari kaki atau jari kaki bengkak. Dalam sesetengah kes, jari kaki atau jari tangan mungkin menjadi sangat bengkak sehingga menyerupai sosej.
• Masalah kulit. Artritis reaktif boleh menjejaskan kulit anda dalam pelbagai cara, termasuk ruam pada tapak kaki dan tapak tangan dan luka mulut anda.
• Sakit pinggang. Kesakitan cenderung menjadi lebih teruk pada waktu malam atau pada waktu pagi.

Bilakah anda perlu berjumpa doktor?

Jika anda mengalami sakit sendi dalam tempoh sebulan mengalami cirit-birit atau jangkitan alat kelamin, anda perlu menghubungi doktor.

Artritis reaktif berkembang sebagai tindak balas kepada jangkitan dalam badan, selalunya di dalam usus, alat kelamin atau saluran kencing. Anda mungkin tidak menyedari jangkitan yang mencetuskan jika ia menyebabkan gejala ringan atau tiada langsung.

Banyak bakteria boleh menyebabkan arthritis reaktif. Sesetengah bakteria dihantar secara seksual, dan bakteria lain adalah bawaan makanan. Bakteria yang paling biasa termasuk:

• Chlamydia
• Salmonella
• Shigella
• Yersinia
• Campylobacter
• Clostridium difficile

Artritis reaktif tidak berjangkit. Walau bagaimanapun, bakteria yang menyebabkannya boleh disebarkan secara seksual atau dalam makanan yang tercemar. Hanya beberapa orang yang terdedah kepada bakteria ini mengalami arthritis reaktif.

Faktor-faktor risiko

Faktor-faktor berikut meningkatkan risiko anda mendapat arthritis reaktif:

• Umur. Artritis reaktif berlaku paling kerap pada orang dewasa antara umur 20 dan 40 tahun.
• Jantina. Wanita dan lelaki berkemungkinan sama menghidap arthritis reaktif sebagai tindak balas kepada jangkitan bawaan makanan. Walau bagaimanapun, lelaki lebih berkemungkinan daripada wanita mengalami arthritis reaktif sebagai tindak balas kepada bakteria yang dihantar secara seksual.
• Faktor keturunan. Penanda genetik tertentu telah dikaitkan dengan arthritis reaktif. Tetapi ramai orang yang mempunyai penanda ini tidak pernah mengalami arthritis reaktif.

Pencegahan arthritis reaktif

Faktor genetik nampaknya memainkan peranan sama ada anda berkemungkinan menghidap arthritis reaktif. Walaupun anda tidak boleh menukar solekan genetik anda, anda boleh mengurangkan pendedahan anda kepada bakteria yang boleh menyebabkan arthritis reaktif.

Pastikan makanan anda disimpan pada suhu yang betul dan dimasak dengan betul untuk membantu anda mengelakkan banyak bakteria bawaan makanan yang boleh menyebabkan arthritis reaktif, termasuk salmonella, shigella, yersinia dan campylobacter. Sesetengah jangkitan seksual boleh mencetuskan arthritis reaktif. Menggunakan kondom mungkin mengurangkan risiko anda.

Diagnosis arthritis reaktif

Semasa peperiksaan fizikal, doktor mungkin memeriksa sendi anda untuk tanda dan gejala keradangan, seperti bengkak, kehangatan dan kesakitan, dan menguji julat pergerakan di tulang belakang anda dan sendi terjejas. Doktor mungkin juga memeriksa mata anda untuk keradangan dan kulit anda untuk ruam.

Ujian darah

Doktor mungkin mengesyorkan supaya sampel darah anda diuji untuk mencari:

• Bukti jangkitan masa lalu atau semasa
• Tanda-tanda keradangan
• Antibodi yang dikaitkan dengan jenis arthritis lain
• Penanda genetik yang dikaitkan dengan arthritis reaktif

Menguji cecair sendi

Doktor mungkin menggunakan jarum untuk mengeluarkan sampel cecair dari dalam sendi yang terjejas. Cecair ini akan diuji untuk:

• Kiraan sel darah putih. Peningkatan bilangan sel darah putih mungkin menunjukkan keradangan atau jangkitan.
• Jangkitan. Bakteria dalam cecair sendi mungkin menunjukkan arthritis septik, yang boleh mengakibatkan kerosakan sendi yang teruk.
• Kristal. Hablur asid urik dalam cecair sendi mungkin menunjukkan gout. Jenis arthritis yang sangat menyakitkan ini sering menjejaskan ibu jari kaki.

Ujian pengimejan

X-ray punggung bawah, pelvis dan sendi anda boleh menunjukkan sama ada anda mempunyai sebarang tanda ciri arthritis reaktif. X-ray juga boleh menolak jenis arthritis lain.

Bersedia untuk temu janji dengan doktor

Anda mungkin akan bermula dengan berjumpa doktor utama anda, yang mungkin merujuk anda kepada doktor yang pakar dalam artritis (rheumatologi) untuk penilaian lanjut.

Apa yang anda boleh lakukan untuk menyediakan

Apabila anda membuat temu janji, tanya sama ada terdapat apa-apa yang perlu anda lakukan lebih awal, seperti berpuasa sebelum menjalani ujian tertentu. Tulis senarai:

• Gejala anda, termasuk sebarang gejala yang kelihatan tidak berkaitan dengan sebab pelantikan anda
• Maklumat peribadi utama, termasuk sejarah perubatan anda dan keluarga anda
• Semua ubat, vitamin atau makanan tambahan lain yang anda ambil, termasuk dos
• Soalan untuk ditanya kepada doktor

Bawa ahli keluarga atau rakan bersama anda untuk membantu anda mengingati maklumat yang diberikan. Untuk arthritis reaktif, soalan asas untuk bertanya kepada doktor termasuk:

• Apakah yang mungkin menyebabkan gejala atau keadaan saya?
• Apakah punca lain yang mungkin?
• Apakah ujian yang saya perlukan?
• Apakah pendekatan rawatan yang anda cadangkan?
• Bilakah gejala saya akan bertambah baik dengan rawatan?
• Apa yang boleh saya lakukan sekarang untuk melegakan sakit sendi saya?
• Adakah saya berisiko mendapat komplikasi jangka panjang daripada penyakit ini?

Jangan teragak-agak untuk bertanya soalan lain.

Apa yang doktor akan tanyakan kepada anda

Doktor akan bertanya kepada anda soalan berikut:

• Bilakah gejala anda bermula?
• Adakah simptom itu berterusan atau sekali-sekala?
• Seberapa teruk gejala anda?
• Apa yang nampaknya dapat memperbaiki gejala anda?
• Apa yang kelihatan memburukkan gejala anda?
• Adakah anda mengalami jangkitan baru-baru ini?

Rawatan arthritis reaktif

Matlamat rawatan adalah untuk menguruskan simptom anda dan merawat jangkitan yang mungkin masih ada.

Ubat-ubatan dalam merawat arthritis reaktif

Jika arthritis reaktif anda dicetuskan oleh jangkitan bakteria, doktor mungkin menetapkan antibiotik jika terdapat bukti jangkitan berterusan. Antibiotik yang anda ambil bergantung kepada bakteria yang ada.

Ubat-ubatan lain yang digunakan untuk merawat arthritis reaktif mungkin termasuk:

• Ubat anti-radang bukan steroid (NSAIDs). NSAID preskripsi, seperti indomethacin (Indocin), boleh melegakan keradangan dan kesakitan arthritis reaktif.
• Kortikosteroid. Suntikan kortikosteroid ke dalam sendi yang terjejas boleh mengurangkan keradangan dan membolehkan anda kembali ke tahap aktiviti normal anda.
• Steroid topikal. Ubat-ubatan ini mungkin digunakan untuk ruam kulit yang disebabkan oleh arthritis reaktif.
• Ubat arthritis rheumatoid. Bukti terhad menunjukkan bahawa ubat-ubatan seperti sulfasalazine (Azulfidine), methotrexate (Trexall) atau etanercept (Enbrel) boleh melegakan kesakitan dan kekakuan bagi sesetengah orang dengan arthritis reaktif.

Terapi fizikal

Ahli terapi fizikal boleh memberi anda latihan yang disasarkan untuk sendi dan otot anda. Latihan pengukuhan membangunkan otot di sekeliling sendi terjejas anda, yang meningkatkan sokongan untuk sendi. Senaman pelbagai gerakan boleh meningkatkan fleksibiliti sendi anda dan mengurangkan kekakuan.