Gambaran keseluruhan
Apakah sista pankreas?
Sista pankreas ialah kantung tertutup yang dipenuhi dengan epitelium dan terletak pada atau dalam pankreas anda (lihat di bawah). Sista pankreas mengandungi cecair. Mereka boleh terdiri daripada pseudocyst benigna kepada sista malignan (kanser dan merebak). Terdapat beberapa jenis sista pankreas. Sesetengah sista pankreas berpunca daripada penyakit jarang tertentu, seperti penyakit von Hippel-Lindau (gangguan genetik).
Apakah pseudocyst pankreas?
Pseudocyst pankreas ialah sejenis sista yang tidak terkandung di dalam kantung tertutup sendiri dengan lapisan epitelium. Sebaliknya, pseudocyst terbentuk dalam rongga atau ruang di dalam pankreas dan dikelilingi oleh tisu berserabut. Pseudocyst pankreas mengandungi cecair pankreas yang meradang (terutamanya enzim amilase pencernaan) atau bahan separa pepejal.
Pseudocyst pankreas:
- Adakah masalah kesihatan disebabkan oleh pankreatitis akut atau kronik (lihat di bawah).
- Disebabkan oleh penyumbatan dalam sistem duktus pankreas.
- Berbentuk bulat atau bujur.
- Merupakan lesi sista pankreas yang paling biasa (kira-kira 75% hingga 80% daripada semua lesi sista pankreas).
- Bersifat jinak (bukan kanser).
- Menjejaskan kira-kira 1 dalam 1,000 orang dewasa setiap tahun.
Apakah pankreas?
Pankreas anda ialah kelenjar 6 inci yang terletak di bawah hati anda, antara perut dan tulang belakang anda. Pankreas terdiri daripada tiga bahagian: “kepala” yang terselit ke dalam duodenum (bahagian atas usus kecil); “badan” yang rata dan lebih panjang; dan “ekor” yang bersambung dengan limpa.
Pankreas anda menghasilkan enzim pencernaan dan hormon yang kuat yang membantu menguruskan glukosa darah (gula darah). Biasanya, enzim dan hormon ini tidak menjadi aktif sehingga mereka keluar dari pankreas dan memasuki bahagian lain badan.
Pankreas anda juga menghasilkan bikarbonat yang meneutralkan asid perut. Saluran kecil (tiub) memindahkan cecair ini ke dalam saluran pankreas yang lebih besar, turun ke dalam duodenum. Saluran hempedu biasa juga membawa hempedu (bahan yang memecahkan lemak) dari hati dan pundi hempedu anda melalui kepala pankreas ke dalam usus kecil anda.
Apakah pankreatitis?
Keradangan pankreas dipanggil pankreatitis. Pankreatitis boleh sama ada akut (serangan mendadak, tajam dan/atau teruk) atau kronik (berulang dan/atau berlarutan untuk jangka masa yang lama). Apabila pankreas meradang, enzim pencernaan menjadi diaktifkan semasa masih berada di dalam pankreas, yang boleh menyebabkan pankreas mula “mencerna” tisunya sendiri.
Dua punca pankreatitis yang paling biasa ialah batu karang (hempedu yang telah mengeras menjadi jisim kecil seperti kerikil) dan penggunaan alkohol yang kronik dan berat. Pankreatitis juga boleh disebabkan oleh penyakit atau kecederaan tertentu. Pseudocysts pankreas boleh berkembang sebagai komplikasi pankreatitis yang serius.
###
Gejala dan Punca
Apakah simptom sista pankreas atau pseudocyst?
Sista pankreas, termasuk pseudocyst, boleh menjadi asimtomatik (tiada simptom yang jelas) atau boleh menghasilkan simptom sederhana hingga teruk. Gejala mungkin berlaku dalam beberapa hari hingga bulan selepas serangan pankreatitis. Gejala yang paling biasa termasuk:
- Kesakitan yang teruk dan berterusan di perut dan kadang-kadang belakang.
-
Loya.
- muntah-muntah.
- Perut kembung.
Apakah komplikasi sista pankreas/pseudokista?
Jarang sekali, komplikasi boleh datang daripada sista pankreas/pseudocyst, termasuk:
- Jangkitan, yang kadang-kadang boleh menyebabkan abses pankreas.
- Pseudocyst pecah (pecah terbuka) atau pendarahan (pendarahan), yang boleh
berlaku tanpa amaran dan boleh mengancam nyawa. - Komplikasi hempedu, yang boleh berlaku apabila sista besar menghalang
saluran hempedu biasa, menyebabkan kulit, membran mukus dan putih mata
kelihatan kuning (jaundis obstruktif). -
Hipertensi portal, atau tekanan darah tinggi vena/portal splenik
urat, yang memerlukan pembedahan.
Diagnosis dan Ujian
Bagaimanakah sista pankreas dan pseudocysts didiagnosis?
Pseudocysts pankreas boleh menjadi sukar untuk didiagnosis kerana simptomnya mungkin serupa dengan pelbagai penyakit lain. Memandangkan pankreas terletak jauh di dalam rongga perut, pengimejan keratan rentas sering digunakan untuk mencari dan mendiagnosis sista pankreas dan pseudocysts.
Ujian mungkin termasuk yang berikut:
-
Transabdominal US (ultrasound), yang menggunakan gelombang bunyi untuk mengesan pseudocyst pankreas, atau batu karang yang berpotensi menyebabkan pseudocyst.
- Imbasan CT perut (computed tomography), yang biasanya menyediakan semua maklumat diagnostik yang diperlukan, dan menunjukkan maklumat anatomi dan patologi sekeliling yang lebih terperinci daripada ultrasound.
-
MRI (pengimejan resonans magnetik) dan MRCP (cholangiopancreatography resonans magnetik), walaupun tidak digunakan secara lazim, memberikan pengimejan cecair dan serpihan yang lebih tajam dalam pseudocysts berbanding imbasan CT.
-
EUS (ultrasound endoskopik) biasanya merupakan ujian sekunder (mengikuti US, CT atau MRI) untuk menilai lebih lanjut sista pankreas dan/atau untuk membezakan pseudocyst pankreas daripada jenis lesi sista yang lain. Analisis cecair yang diperolehi oleh sista melalui jarum halus dilakukan untuk membezakan jenis sista dan pseudocyst.
-
ERCP (endoscopic retrograde cholangiopancreatography) membolehkan doktor melihat struktur saluran hempedu biasa, saluran hempedu lain dan saluran pankreas.
Pengurusan dan Rawatan
Bagaimanakah sista pankreas dan pseudocyst dirawat?
Kebanyakan pseudocyst sembuh sendiri tanpa rawatan, dari masa ke masa. Walau bagaimanapun, apabila simptom menjadi berterusan, komplikasi muncul atau saiz sista menjadi lebih besar daripada 6 sentimeter, ia perlu dikeringkan.
Terdapat tiga kaedah saliran sista:
- Saliran endoskopik.
- Saliran kateter perkutaneus, yang menggunakan tiub berongga yang dimasukkan ke dalam badan untuk mengeluarkan cecair.
- Saliran pembedahan, sama ada melalui pembedahan terbuka atau pembedahan laparoskopi (menggunakan laparoskop, alat pembedahan yang hanya memerlukan hirisan kecil).
Saliran endoskopik semakin diterima kerana ia kurang invasif, kurang risiko komplikasi berbanding pembedahan terbuka, tidak memerlukan saliran luaran dan kadar kejayaan jangka panjangnya adalah tinggi.
Tinjauan / Prognosis
Apakah prognosis bagi seseorang yang mempunyai sista pankreas dan pseudocyst?
Pseudocysts perlu disalirkan apabila ia menyebabkan gejala. Sesetengah sista memerlukan pembuangan pembedahan jika terdapat kebimbangan terhadap kanser atau keadaan prakanser.
Dalam kebanyakan kes, prognosis adalah baik untuk orang yang menjalani rawatan untuk sista pankreas dan pseudokista.
