Gambaran keseluruhan
Apakah biopsi sumsum tulang?
Dalam biopsi sumsum tulang, doktor atau juruteknik perubatan mengeluarkan sampel kecil sumsum tulang dari dalam tulang. Tulang biasanya diambil dari tulang pelvis, walaupun kadang-kadang ia diambil dari tulang dada.
Untuk mencapai sumsum, jarum khas dimasukkan melalui kulit dan ke dalam tulang. Sampel dihantar ke makmal dan diperiksa di bawah mikroskop.
Doktor mengkaji rupa, saiz dan bentuk sel dalam sumsum tulang, mencari kelainan yang mungkin menunjukkan penyakit. Mereka juga mengkaji bagaimana sel berinteraksi antara satu sama lain dan mengukur bilangan sel tersebut berbanding lemak dan bahan lain dalam sampel.
Apakah sumsum tulang?
Sumsum tulang adalah tisu lembut seperti span di dalam pusat berongga tulang yang lebih besar dan cecair yang kelihatan seperti darah. Sumsum tulang menghasilkan:
- Sel darah merah, yang membawa oksigen ke seluruh badan
- Sel darah putih, yang merupakan sebahagian daripada sistem imun yang melindungi tubuh daripada penceroboh asing dan penyakit berjangkit
- Platelet, yang membentuk bekuan untuk menghentikan pendarahan apabila saluran darah rosak
Komponen cecair sumsum tulang mengandungi sel stem, iaitu sel darah yang matang, bersama-sama dengan vitamin yang diperlukan untuk pengeluaran sel.
Bilakah doktor akan memerintahkan biopsi sumsum tulang?
Doktor mungkin memerintahkan biopsi sumsum tulang jika mereka melihat bilangan sel darah merah atau putih atau platelet yang tidak normal dalam sampel darah.
- Kiraan sel darah putih yang rendah mungkin dikaitkan dengan jangkitan virus, kerana sel darah putih membantu melawan virus. Juga, demam yang tidak diketahui asalnya atau sistem imun yang lemah boleh menunjukkan kekurangan sel darah putih.
- Kekurangan sel darah merah bermakna pesakit mengalami anemia, yang boleh menyebabkan keletihan dan kelemahan. Badan tidak mempunyai sel darah merah yang mencukupi untuk mengedarkan oksigen secukupnya melalui badan.
Biopsi sumsum tulang boleh membantu menentukan sama ada penyakit, seperti kanser, menghalang sumsum tulang daripada mencipta sel darah. Dalam sesetengah kes, doktor boleh melihat perubahan pada sel darah dalam sumsum tulang sebelum mereka dapat melihat perubahan dalam sampel darah.
Biopsi sumsum tulang berkala dilakukan pada pesakit yang sudah menjalani rawatan kanser untuk melihat sama ada sumsum tulang mereka berfungsi secara normal semula.
Apakah keadaan dan penyakit yang didiagnosis dengan biopsi sumsum tulang?
Doktor menggunakan biopsi sumsum tulang untuk mendiagnosis dan membantu mencari punca:
-
Leukemia, iaitu kanser sel darah. Penyakit ini berasal dari sumsum tulang dan mengakibatkan terlalu banyak pengeluaran satu jenis sel darah.
- Leukopenia atau leukositosis, keadaan yang ditandai dengan terlalu banyak atau terlalu sedikit sel darah putih.
-
Multiple myeloma, yang menyebabkan kerosakan tulang. Sel berpenyakit terdapat dalam tulang atau sumsum tulang.
- Anemia, kekurangan sel darah merah yang cukup yang membawa oksigen ke seluruh badan.
- Anemia aplastik, keadaan yang merosakkan keupayaan sumsum untuk menghasilkan bilangan yang mencukupi bagi setiap jenis sel darah.
- Polycythemia, peningkatan yang tidak normal dalam pengeluaran sel darah dalam sumsum tulang.
-
Myelofibrosis, gangguan yang melibatkan tisu parut berserabut menggantikan sumsum tulang. Ini membawa kepada perubahan dalam bentuk dan bilangan sel darah merah.
-
Thrombocythemia, di mana sumsum tulang mencipta terlalu banyak platelet.
- Sindrom Myelodysplastic, gangguan sumsum tulang di mana sel stem tidak matang dengan betul.
- Limfoma, kanser payudara atau kanser paru-paru, iaitu penyakit yang bermula di bahagian lain dalam badan tetapi boleh merebak ke sumsum tulang.
Biopsi sumsum tulang juga boleh mengesan kelainan pada kromosom dan kekurangan vitamin, yang boleh mencetuskan sumsum tulang untuk menghasilkan sel darah merah yang salah bentuk atau terlalu besar.
Butiran Ujian
Bagaimanakah biopsi sumsum tulang dilakukan?
Ujian boleh dilakukan di pejabat atau hospital. Biasanya langkah-langkahnya adalah seperti berikut:
- Pesakit terjaga dan berbaring di sisi mereka.
- Jika perlu, doktor atau juruteknik perubatan memberi ubat untuk membantu pesakit berehat.
- Kulit dibersihkan dengan antiseptik.
- Ubat kebas disuntik melalui kulit ke permukaan tulang.
- Jarum biopsi dimasukkan ke dalam tulang, sama ada dengan tangan atau dengan bantuan alat elektrik. Bahagian tengah jarum dikeluarkan, dan sampel cecair kemudiannya dikumpulkan dari jarum yang berlubang. Sampel cecair dipanggil aspirasi sumsum tulang.
- Jarum kemudiannya dimajukan semula untuk menangkap sekeping kecil tisu seperti span. Sampel seperti span dipanggil biopsi teras.
- Jarum dengan sampel dikeluarkan, dan tekanan dikenakan pada kulit pesakit untuk menghentikan sebarang pendarahan. Pembalut diletakkan di atas luka.
Dalam kebanyakan kes, pesakit pulang ke rumah pada hari yang sama, walaupun jika sedasi digunakan semasa biopsi, orang lain perlu memandu. Luka perlu kekal kering dan ditutup selama kira-kira 24 jam.
Apakah prosedur untuk pesakit?
Pesakit akan merasakan sengatan tajam apabila ubat kebas disuntik, dan mungkin berasa sakit yang singkat dan membosankan apabila jarum biopsi dimasukkan. Malangnya, tulang itu sendiri tidak boleh mati rasa. Pesakit mungkin merasakan tekanan, menolak dan menarik, dan itu boleh menyebabkan ketidakselesaan. Selepas ujian, pesakit mungkin mengalami sedikit sakit tulang atau ketidakselesaan selama kira-kira seminggu. Doktor mungkin menasihati mengambil ubat penahan sakit tanpa preskripsi.
Apakah yang perlu diberitahu oleh pesakit kepada doktor sebelum biopsi sumsum tulang?
Pembekal harus mempunyai senarai semua ubat dan suplemen pesakit dan jika pesakit alah kepada sebarang ubat. Pembekal juga harus mengetahui sama ada pesakit mempunyai sebarang masalah pendarahan atau gangguan (seperti hemofilia), menggunakan ubat pencair darah, atau hamil.
Keputusan dan Susulan
Adakah terdapat risiko kepada biopsi sumsum tulang?
Komplikasi jarang berlaku. Pesakit harus menghubungi pejabat doktor jika mereka mengalami pendarahan yang berlebihan dari tapak ujian, kemerahan yang berlebihan (terutamanya jika ia merebak), demam atau sakit yang bertambah teruk.
Bolehkah sampel sumsum tulang digunakan untuk ujian lain?
ya. Ujian lain di mana sampel sumsum tulang boleh digunakan termasuk:
- Hibridisasi in situ Florescence, atau FISH, yang boleh mengesan perubahan pada kromosom, atau keabnormalan genetik, dalam sel kanser darah. Ujian darah bawah mikroskop biasa boleh terlepas perubahan ini.
- Flow cytometry, yang mengkaji darah dan sel sum-sum darah untuk mengetahui sama ada jumlah sel darah putih yang tinggi disebabkan oleh kanser darah. Ujian itu, menggunakan pancaran laser, mengukur saiz dan bentuk sel darah dan menentukan klasifikasinya. Ujian ini juga mencari keabnormalan pada untaian DNA di dalam tulang.
- Immunofenotip, yang boleh mengenal pasti jenis sel tertentu dalam sampel darah, sumsum tulang atau nodus limfa. Sebagai contoh, ujian boleh memberitahu perbezaan antara limfosit normal – sel darah putih yang merupakan sebahagian daripada sistem imun – dan mereka yang menghidap leukemia.
- Ujian karyotype, yang dengan menggunakan peta 46 kromosom manusia, boleh mencari dan menilai sebarang perubahan pada corak, saiz, bentuk dan nombor kromosom.
- Tindak balas rantai polimerase, yang boleh mengesan sebarang baki sel kanser darah yang tidak ditemui melalui ujian FISH.
- Analisis sitogenetik, yang boleh mengenal pasti keabnormalan kromosom yang mungkin menandakan pelbagai myeloma.
