Psoriatic arthritis: gejala, punca dan rawatan

Gambaran keseluruhan

Artritis psoriatik ialah sejenis arthritis yang memberi kesan kepada sesetengah orang yang menghidap psoriasis — penyakit yang menyebabkan tompok merah pada kulit dengan sisik keperakan. Kebanyakan orang menghidap psoriasis terlebih dahulu dan kemudiannya didiagnosis dengan arthritis psoriatik, tetapi masalah sendi kadang-kadang boleh bermula sebelum tompok kulit muncul.

Sakit sendi, kekakuan dan bengkak adalah tanda dan gejala utama psoriatic arthritis. Gejala ini boleh menjejaskan mana-mana bahagian badan anda, termasuk hujung jari dan tulang belakang anda, dan boleh berkisar dari yang agak ringan hingga teruk. Dalam kedua-dua psoriasis dan arthritis psoriatik, suar penyakit mungkin bergantian dengan tempoh remisi.

Tiada ubat untuk arthritis psoriatik. Rawatan bertujuan untuk mengawal gejala dan mencegah kerosakan sendi. Tanpa rawatan, arthritis psoriatik mungkin melumpuhkan.

Gejala arthritis psoriatik

Kedua-dua arthritis psoriatik dan psoriasis adalah penyakit kronik yang menjadi lebih teruk dari masa ke masa, tetapi anda mungkin mengalami tempoh apabila gejala bertambah baik atau mengalami remisi berselang-seli dengan masa apabila gejala menjadi lebih teruk.

Artritis psoriatik boleh menjejaskan sendi pada satu sisi atau kedua-dua belah badan anda. Tanda dan gejala arthritis psoriatik selalunya menyerupai arthritis rheumatoid. Kedua-dua penyakit menyebabkan sendi menjadi sakit, bengkak dan hangat apabila disentuh.

Walau bagaimanapun, arthritis psoriatik lebih berkemungkinan juga menyebabkan:

• Jari tangan dan kaki bengkak. Artritis psoriatik boleh menyebabkan bengkak yang menyakitkan seperti sosej pada jari tangan dan kaki anda. Anda juga mungkin mengalami bengkak dan kecacatan pada tangan dan kaki anda sebelum mengalami gejala sendi yang ketara.
• Sakit kaki. Artritis psoriatik juga boleh menyebabkan kesakitan pada titik di mana tendon dan ligamen melekat pada tulang anda – terutamanya di bahagian belakang tumit anda (Achilles tendinitis) atau di tapak kaki anda (plantar fasciitis).
• Sakit pinggang bawah. Sesetengah orang mengalami keadaan yang dipanggil spondylitis akibat arthritis psoriatik. Spondylitis terutamanya menyebabkan keradangan sendi antara vertebra tulang belakang anda dan pada sendi antara tulang belakang dan pelvis anda (sacroiliitis).

Bilakah anda perlu berjumpa doktor?

Jika anda mempunyai psoriasis, pastikan anda memberitahu doktor anda jika anda mengalami sakit sendi. Artritis psoriatik boleh merosakkan sendi anda dengan teruk jika tidak dirawat.

Punca arthritis psoriatik

Psoriatic arthritis berlaku apabila sistem imun badan anda mula menyerang sel dan tisu yang sihat. Tindak balas imun yang tidak normal menyebabkan keradangan pada sendi anda serta pengeluaran sel kulit yang berlebihan.

Doktor tidak tahu dengan jelas mengapa sistem imun menyerang tisu yang sihat, tetapi nampaknya faktor genetik dan persekitaran memainkan peranan. Ramai orang dengan arthritis psoriatik mempunyai sejarah keluarga sama ada psoriasis atau arthritis psoriatik. Penyelidik telah menemui penanda genetik tertentu yang nampaknya dikaitkan dengan arthritis psoriatik.

Trauma fizikal atau sesuatu dalam persekitaran — seperti jangkitan virus atau bakteria — boleh mencetuskan arthritis psoriatik pada orang yang mempunyai kecenderungan yang diwarisi.

Faktor-faktor risiko

Beberapa faktor boleh meningkatkan risiko mendapat psoriatic arthritis, termasuk:

• Psoriasis. Menghidap psoriasis adalah satu-satunya faktor risiko terbesar untuk mengembangkan arthritis psoriatik. Orang yang mempunyai kuku berlubang dan cacat berkemungkinan besar menghidap arthritis psoriatik.
• Sejarah keluarga anda. Ramai penghidap arthritis psoriatik mempunyai ibu bapa atau adik beradik yang menghidap penyakit ini.
• Umur awak. Walaupun sesiapa sahaja boleh menghidap psoriatic arthritis, ia paling kerap berlaku pada orang dewasa berumur antara 30 dan 50 tahun.

Komplikasi daripada arthritis psoriatik

Peratusan kecil penghidap arthritis psoriatik mengalami mutilan arthritis – bentuk penyakit yang teruk, menyakitkan dan melumpuhkan. Lama kelamaan, arthritis mutilans memusnahkan tulang kecil di tangan, terutamanya jari, membawa kepada kecacatan kekal dan kecacatan.

Orang yang mempunyai arthritis psoriatik kadangkala juga mengalami masalah mata seperti pinkeye atau uveitis, yang boleh menyebabkan mata yang menyakitkan, merah dan penglihatan kabur. Mereka juga berisiko tinggi mendapat penyakit kardiovaskular.

Diagnosis arthritis psoriatik

Semasa peperiksaan, doktor anda mungkin:

• Periksa sendi anda dengan teliti untuk tanda-tanda bengkak atau sakit
• Periksa kuku anda untuk mengesan lubang, mengelupas dan kelainan lain
• Tekan pada tapak kaki anda dan di sekeliling tumit anda untuk mencari kawasan yang menyakitkan

Tiada ujian tunggal boleh mengesahkan diagnosis arthritis psoriatik. Tetapi beberapa jenis ujian boleh menolak punca lain sakit sendi, seperti rheumatoid arthritis atau gout.

Ujian pengimejan

• X-ray. X-ray biasa membantu menentukan perubahan pada sendi yang berlaku dalam arthritis psoriatik tetapi tidak dalam keadaan artritis yang lain.
• Pengimejan resonans magnetik (MRI). MRI menggunakan gelombang radio dan medan magnet yang kuat untuk menghasilkan imej yang sangat terperinci bagi kedua-dua tisu keras dan lembut dalam badan anda. Ujian pengimejan jenis ini boleh digunakan untuk memeriksa masalah dengan tendon dan ligamen di kaki dan punggung bawah anda.

Ujian makmal

• Faktor reumatoid (RF). RF ialah antibodi yang sering terdapat dalam darah penghidap artritis reumatoid, tetapi biasanya tidak terdapat dalam darah penghidap arthritis psoriatik. Atas sebab itu, ujian ini boleh membantu doktor anda membezakan antara kedua-dua keadaan.
• Ujian cecair bersama. Dengan menggunakan jarum, doktor anda boleh mengumpul sampel kecil cecair dari salah satu sendi anda yang terjejas – selalunya lutut. Hablur asid urik dalam cecair sendi anda mungkin menunjukkan bahawa anda mempunyai gout dan bukannya psoriatic arthritis.

Rawatan arthritis psoriatik

Tiada ubat untuk arthritis psoriatik, jadi rawatan tertumpu pada mengawal keradangan pada sendi terjejas anda untuk mengelakkan sakit sendi dan ketidakupayaan.

Ubat-ubatan

Ubat yang digunakan untuk merawat arthritis psoriatik termasuk:

• Ubat anti-radang bukan steroid. Ubat anti-radang bukan steroid (NSAIDs) boleh melegakan kesakitan dan mengurangkan keradangan. NSAID yang dijual bebas termasuk ibuprofen (Advil, Motrin IB, ubat lain) dan natrium naproxen (Aleve). NSAID yang lebih kuat boleh didapati dengan preskripsi.

  Kesan sampingan mungkin termasuk kerengsaan perut, masalah jantung, dan kerosakan hati dan buah pinggang.

• Ubat antirheumatik pengubahsuai penyakit (DMARDs). Ubat-ubatan ini boleh melambatkan perkembangan arthritis psoriatik dan menyelamatkan sendi dan tisu lain daripada kerosakan kekal.

  DMARD biasa termasuk methotrexate (Trexall, Otrexup, ubat lain), leflunomide (Arava) dan sulfasalazine (Azulfidine). Kesan sampingan berbeza-beza tetapi mungkin termasuk kerosakan hati, penindasan sumsum tulang dan jangkitan paru-paru yang teruk.

• Imunosupresan. Ubat-ubatan ini bertindak untuk menjinakkan sistem imun anda, yang tidak terkawal dalam arthritis psoriatik.

  Contohnya termasuk azathioprine (Imuran, Azasan) dan cyclosporine (Gengraf, Neoral, Sandimmune). Ubat-ubatan ini boleh meningkatkan kerentanan anda kepada jangkitan.

• Ejen biologi. Juga dikenali sebagai pengubah tindak balas biologi, kelas DMARD yang lebih baharu ini termasuk abatacept (Orencia), adalimumab (Humira), certolizumab (Cimzia), etanercept (Enbrel), golimumab (Simponi), infliximab (Remicade), ixekizumab (Taltz), secukinumab ( Cosentyx), tofacitinib (Xeljanz) dan ustekinumab (Stelara).

  Ubat-ubatan ini menyasarkan bahagian tertentu sistem imun yang mencetuskan keradangan dan membawa kepada kerosakan sendi. Ubat-ubatan ini boleh meningkatkan risiko jangkitan. Dos tofacitinib yang lebih tinggi boleh meningkatkan risiko pembekuan darah di dalam paru-paru. Ejen biologi boleh digunakan secara bersendirian atau digabungkan dengan DMARD, seperti methotrexate.

• Ubat oral yang lebih baru. Apremilast (Otezla) mengurangkan aktiviti enzim dalam badan yang mengawal aktiviti keradangan dalam sel. Kesan sampingan yang berpotensi termasuk cirit-birit, loya dan sakit kepala.

Pembedahan dan prosedur lain

• Suntikan steroid. Ubat jenis ini mengurangkan keradangan dengan cepat dan kadangkala disuntik ke dalam sendi yang terjejas.
• Pembedahan penggantian sendi. Sendi yang telah rosak teruk oleh psoriatic arthritis boleh digantikan dengan prostesis buatan yang diperbuat daripada logam dan plastik.

Gaya hidup dan remedi rumah

• Lindungi sendi anda. Mengubah cara anda menjalankan tugas harian boleh membuat perbezaan yang besar dalam perasaan anda.

  Sebagai contoh, anda boleh mengelak daripada menegangkan sendi jari anda dengan menggunakan alat seperti pembuka balang untuk memulas penutup balang, dengan mengangkat kuali berat atau objek lain dengan kedua-dua tangan dan dengan menolak pintu terbuka dengan seluruh badan anda dan bukannya jari anda sahaja.

• Kekalkan berat badan yang sihat. Mengekalkan berat badan yang sihat mengurangkan ketegangan pada sendi anda, yang membawa kepada pengurangan kesakitan dan peningkatan tenaga dan mobiliti.

  Menurunkan berat badan jika perlu juga boleh membantu ubat anda berfungsi dengan lebih baik. Sesetengah ubat arthritis psoriatik kurang berkesan pada orang yang mempunyai indeks jisim badan 25.0 hingga 29.9 (berat badan berlebihan).

  Cara terbaik untuk meningkatkan nutrien sambil mengehadkan kalori adalah dengan makan lebih banyak makanan berasaskan tumbuhan — buah-buahan, sayur-sayuran dan bijirin penuh.

• Bersenam dengan kerap. Senaman boleh membantu mengekalkan sendi anda fleksibel dan otot anda kuat. Jenis senaman yang kurang memberi tekanan pada sendi termasuk berbasikal, berenang dan berjalan kaki.
• Berhenti menghisap tembakau. Menghisap tembakau dikaitkan dengan risiko yang lebih tinggi untuk mendapat psoriasis dan dengan gejala psoriasis yang lebih teruk.
• Hadkan minum alkohol. Alkohol boleh meningkatkan risiko psoriasis anda, mengurangkan keberkesanan rawatan anda dan meningkatkan kesan sampingan daripada beberapa ubat, seperti methotrexate.
• Bertenang. Melawan kesakitan dan keradangan boleh menyebabkan anda berasa letih. Di samping itu, beberapa ubat arthritis boleh menyebabkan keletihan.

  Anda tidak sepatutnya berhenti aktif sepenuhnya, tetapi berehat sebelum anda menjadi terlalu letih. Bahagikan aktiviti senaman atau kerja kepada segmen pendek. Cari masa untuk berehat beberapa kali sepanjang hari.

Mengatasi dan menyokong

Artritis psoriatik boleh menjadi sangat mengecewakan kerana sakit emosi yang disebabkan oleh psoriasis ditambah dengan sakit sendi dan, dalam beberapa kes, hilang upaya.

Sokongan rakan dan keluarga boleh membuat perbezaan yang besar apabila anda menghadapi cabaran fizikal dan psikologi psoriatic arthritis. Bagi sesetengah orang, kumpulan sokongan boleh menawarkan faedah yang sama.

Seorang kaunselor atau ahli terapi boleh membantu anda merangka strategi mengatasi untuk mengurangkan tahap tekanan anda. Bahan kimia yang dikeluarkan oleh badan anda apabila anda mengalami tekanan boleh memburukkan kedua-dua psoriasis dan arthritis psoriatik.

Bersedia untuk temu janji dengan doktor

Anda mungkin akan membincangkan tanda dan gejala anda terlebih dahulu dengan doktor keluarga anda. Doktor anda mungkin merujuk anda kepada doktor yang pakar dalam rawatan arthritis dan gangguan berkaitan (rheumatologi).

Apa yang anda boleh lakukan untuk menyediakan

Sebelum pelantikan anda, anda harus menulis senarai jawapan kepada soalan berikut:

• Apakah jenis gejala yang anda alami? Bilakah gejala bermula?
• Adakah anda atau mana-mana ahli keluarga terdekat anda menghidap psoriasis?
• Adakah sesiapa dalam keluarga anda pernah mengalami arthritis psoriatik?
• Apakah ubat-ubatan dan makanan tambahan yang anda ambil?

Anda harus membawa rakan atau ahli keluarga bersama anda ke temu janji anda. Sukar untuk mengingati segala-galanya tentang keadaan yang rumit, dan orang lain mungkin mengingati maklumat yang anda terlepas.

Apa yang akan ditanya oleh doktor anda

Doktor anda mungkin bertanya soalan berikut:

• Apakah sendi yang terjejas?
• Adakah terdapat sebarang aktiviti atau kedudukan yang menjadikan gejala anda lebih baik atau lebih teruk?
• Apakah kaedah rawatan yang telah anda cuba? Adakah mana-mana kaedah tersebut membantu?