Kebas pada kedua-dua peha dan kaki berasa lemah

Kebas pada paha dan kelemahan kaki boleh berpunca daripada beberapa keadaan perubatan yang menjejaskan saraf, peredaran darah, otot, atau fungsi metabolik. Artikel ini akan menerangkan punca keadaan ini dan memberikan maklumat mengenai diagnosis dan rawatan.

Punca kebas pada peha dan kelemahan kaki

1. Neuropati periferal

Neuropati periferal berlaku apabila saraf periferi rosak, biasanya disebabkan oleh diabetes, jangkitan, toksin, atau trauma. Paras gula darah yang tinggi dalam pesakit diabetes menyebabkan perubahan kimia dalam saraf, menjejaskan fungsi mereka dan merosakkan saluran darah yang membekalkan saraf, yang membawa kepada kesihatan saraf yang lemah. Penyebab lain, seperti penyalahgunaan alkohol atau kekurangan vitamin, boleh menjejaskan fungsi saraf dengan mengganggu pembaikan sel dan penghantaran nutrien.

Tanda dan gejala:

Neuropati periferi selalunya bermula dengan sensasi kesemutan atau kebas pada kaki dan boleh naik ke atas kaki. Gejala tambahan termasuk sakit terbakar, kelemahan otot, dan kadangkala kehilangan koordinasi antara anggota badan. Gejala sering menjadi lebih teruk pada waktu malam dan mungkin disertai dengan kesukaran keseimbangan.

Diagnosis:

Doktor mendiagnosis neuropati periferal melalui semakan sejarah perubatan, pemeriksaan fizikal, dan ujian khusus seperti elektromiografi (EMG) untuk menilai fungsi saraf. Ujian darah boleh mengenal pasti punca asas seperti diabetes, kekurangan vitamin atau ketidakseimbangan tiroid.

Rawatan neuropati periferal:

Rawatan memberi tumpuan kepada menguruskan punca asas. Untuk diabetes, mengawal paras gula dalam darah adalah penting. Penghilang rasa sakit, seperti gabapentin atau pregabalin, sering ditetapkan untuk menguruskan ketidakselesaan, dan suplemen vitamin boleh membantu jika kekurangan vitamin hadir. Terapi fizikal boleh membantu dalam meningkatkan kekuatan dan keseimbangan otot.

2. Stenosis tulang belakang lumbar

Stenosis tulang belakang lumbar adalah penyempitan ruang dalam tulang belakang, meletakkan tekanan pada saraf yang bergerak melalui bahagian bawah belakang ke kaki. Keadaan ini biasanya disebabkan oleh degenerasi yang berkaitan dengan usia, yang membawa kepada pertumbuhan taji tulang, ligamen yang menebal, atau cakera hernia.

Tanda dan gejala:

Individu yang mengalami stenosis tulang belakang lumbar sering berasa kebas, rasa kesemutan, dan kelemahan pada kedua-dua kaki, terutamanya selepas berjalan atau berdiri untuk tempoh yang lama. Gejala biasanya lega dengan duduk atau membongkok ke hadapan, kerana kedudukan ini mengurangkan tekanan pada saraf tulang belakang buat sementara waktu.

Diagnosis:

Diagnosis adalah berdasarkan pemeriksaan fizikal dan kajian pengimejan seperti X-ray, MRI, atau imbasan CT. Kaedah ini akan mendedahkan sebarang penyempitan saluran tulang belakang atau cakera hernia.

Rawatan stenosis tulang belakang lumbar:

Kes ringan boleh diuruskan dengan terapi fizikal, ubat anti-radang atau suntikan steroid epidural. Dalam kes yang lebih teruk, pilihan pembedahan seperti membuang sebahagian daripada vertebra (laminectomy) boleh dipertimbangkan untuk menyahmampat saraf.

3. Meralgia parestetika

Meralgia paresthetica terhasil daripada mampatan saraf kulit femoral sisi, yang membekalkan sensasi ke paha luar. Punca biasa termasuk obesiti, kehamilan, pakaian ketat atau trauma. Mampatan mengganggu penghantaran isyarat saraf, menyebabkan kebas dan kesakitan.

Tanda dan gejala:

Gejala utama meralgia paresthetica adalah sensasi terbakar atau kesemutan di bahagian luar paha. Dalam sesetengah kes, kawasan ini mungkin berasa kebas, dengan gejala bertambah teruk apabila berdiri atau berjalan untuk tempoh yang lama.

Diagnosis:

Diagnosis dilakukan dengan pemeriksaan fizikal yang memfokuskan pada paha dan pelvis, dan ujian untuk menolak punca lain kebas paha. Kadangkala kajian pengaliran saraf atau ujian EMG dilakukan untuk mengesahkan diagnosis.

Rawatan meralgia parestetika:

Pilihan rawatan termasuk memakai pakaian longgar, penurunan berat badan dan ubat anti-radang bukan steroid (NSAID) untuk melegakan kesakitan. Dalam kes yang berterusan, suntikan kortikosteroid boleh dilakukan untuk mengurangkan keradangan. Pembedahan jarang diperlukan tetapi mungkin menjadi pilihan jika rawatan konservatif gagal.

4. Sciatica

Sciatica berlaku apabila saraf sciatic, yang berjalan dari bahagian bawah belakang ke bawah setiap kaki, dimampatkan atau jengkel, selalunya disebabkan oleh cakera hernia atau taji tulang. Mampatan ini mengganggu fungsi saraf, menyebabkan kesakitan dan kebas di sepanjang laluan saraf.

Tanda dan gejala:

Sciatica biasanya menjejaskan satu bahagian badan tetapi kadang-kadang boleh menjejaskan kedua-dua kaki jika kedua-dua akar saraf terjejas. Gejala termasuk sakit tajam, kebas, atau kelemahan yang mengalir ke paha dan kaki. Sakit mungkin bertambah teruk dengan pergerakan seperti batuk atau duduk untuk tempoh yang lama.

Diagnosis:

Diagnosis dilakukan melalui semakan sejarah perubatan, pemeriksaan fizikal dan ujian pengimejan seperti imbasan MRI atau CT untuk mengenal pasti punca mampatan saraf sciatic.

Rawatan sciatica:

Kaedah rawatan awal termasuk terapi fizikal, NSAID, atau pelemas otot untuk mengurangkan kesakitan. Dalam kes yang teruk, suntikan kortikosteroid atau pembedahan untuk mengeluarkan cakera hernia mungkin disyorkan.

5. Sklerosis berbilang (MS)

Sklerosis berbilang adalah gangguan autoimun di mana sistem imun menyerang penutup pelindung (myelin) gentian saraf di otak dan saraf tunjang. Kerosakan ini mengganggu komunikasi antara otak dan badan, yang membawa kepada gejala neurologi yang meluas.

Tanda dan gejala:

MS boleh menyebabkan rasa kebas, kesemutan atau kelemahan pada kaki, selalunya disertai dengan keletihan, masalah keseimbangan dan kekejangan otot. Gejala mungkin datang dan pergi (berulang-melepaskan MS) atau bertambah buruk.

Diagnosis:

Diagnosis dilakukan melalui MRI, analisis cecair tulang belakang, dan menimbulkan ujian berpotensi untuk mengesan tindak balas saraf yang tidak normal. Sejarah perubatan yang menyeluruh dan peperiksaan neurologi membantu membezakan MS daripada keadaan lain.

Rawatan pelbagai sklerosis:

Tiada ubat untuk multiple sclerosis, tetapi rawatan tertumpu pada menguruskan gejala dan melambatkan perkembangan penyakit. Terapi pengubahsuaian penyakit (DMT) seperti suntikan interferon boleh mengurangkan kambuh. Terapi fizikal dan ubat-ubatan seperti baclofen boleh digunakan untuk mengurangkan kekejangan otot dan kekejangan.

6. Kekurangan vaskular (Penyakit arteri periferal – PAD)

Penyakit arteri periferal (PAD) berlaku apabila deposit lemak terkumpul di dalam arteri, mengurangkan aliran darah ke anggota badan. Peredaran darah terjejas ini menyebabkan otot dan saraf kehilangan oksigen dan nutrien, menyebabkan kesakitan dan kebas, terutamanya semasa aktiviti fizikal.

Tanda dan gejala:

PAD sering menyebabkan kekejangan kaki, keletihan, dan kebas semasa berjalan. Gejala bertambah baik dengan rehat tetapi mungkin berkembang menjadi sakit semasa rehat, luka atau kesejukan pada kaki dalam peringkat lanjut.

Diagnosis:

Diagnosis dilakukan melalui peperiksaan fizikal, ujian indeks pergelangan kaki-brachial (ABI) untuk mengukur perbezaan tekanan darah antara lengan dan kaki, dan ujian pengimejan seperti ultrasound atau angiografi untuk menilai aliran darah.

Rawatan penyakit arteri periferal:

Perubahan gaya hidup seperti berhenti merokok, bersenam dan makan diet yang menyihatkan jantung adalah penting. Ubat-ubatan untuk meningkatkan aliran darah atau menguruskan paras kolesterol biasanya ditetapkan. Kes yang teruk mungkin memerlukan angioplasti atau pembedahan pintasan.

7. Kekurangan vitamin (cth, kekurangan vitamin B12)

Vitamin B12 adalah penting untuk kesihatan saraf dan pengeluaran sel darah merah. Kekurangan vitamin B12 mengganggu pengeluaran mielin, yang melindungi saraf, membawa kepada kerosakan saraf dan fungsi terjejas. Kekurangan lain, seperti kekurangan vitamin D atau kekurangan vitamin E, juga boleh menyumbang kepada gejala saraf.

Tanda dan gejala:

Kekurangan vitamin B12 boleh menyebabkan rasa kebas, kesemutan atau kelemahan pada kaki, bersama-sama dengan keletihan, masalah keseimbangan, dan kadangkala kekeliruan mental atau masalah ingatan.

Diagnosis:

Ujian darah boleh mengesahkan kekurangan vitamin. Kajian semula pemakanan yang menyeluruh dan penilaian isu penyerapan, seperti anemia pernisiosa, membantu mengenal pasti puncanya.

Rawatan kekurangan vitamin:

Suplemen vitamin B12 (oral atau suntikan) digunakan untuk memperbaiki gejala dari semasa ke semasa. Pelarasan diet dan multivitamin boleh menghalang kekurangan masa depan.

Kesimpulan

Kebas dan kelemahan kaki boleh dikaitkan dengan pelbagai punca, daripada kerosakan saraf hingga masalah peredaran darah. Pengecaman dan diagnosis awal adalah penting untuk mengelakkan komplikasi dan memulihkan fungsi. Rawatan berbeza-beza mengikut sebab tetapi selalunya menggabungkan pelarasan gaya hidup, terapi fizikal, ubat-ubatan, dan kadangkala campur tangan pembedahan. Berunding dengan profesional penjagaan kesihatan adalah penting untuk penilaian dan pengurusan yang disesuaikan berdasarkan punca sebenar.