Gambaran keseluruhan
Apakah varises esofagus?
Varises ialah urat yang membesar atau membengkak. Esofagus ialah tiub yang menghubungkan tekak dengan perut. Apabila vena membesar berlaku pada lapisan esofagus, ia dipanggil varises esofagus.
Siapa yang berisiko untuk varises esofagus yang pecah dan berdarah?
Tidak semua orang yang mengalami varises esofagus akan mengalami pendarahan. Faktor-faktor yang meningkatkan risiko pendarahan termasuk:
- Tekanan darah portal tinggi: Semakin tinggi tekanan portal, semakin besar risiko pendarahan.
- Varises besar: Risiko pendarahan meningkat dengan saiz varises.
- Penyakit hati yang teruk: Sirosis lanjutan atau kegagalan hati meningkatkan risiko.
- Pengambilan alkohol yang berterusan: Pada pesakit varises akibat alkohol, terus minum meningkatkan risiko pendarahan.
Gejala dan Punca
Apakah yang menyebabkan varises esofagus?
Hati ialah organ yang membersihkan toksin (racun) daripada darah. Vena portal menghantar darah ke hati. Varises esofagus biasanya berlaku pada orang yang mempunyai penyakit hati. Aliran darah melalui hati menjadi perlahan pada orang yang mempunyai penyakit hati. Apabila ini berlaku, tekanan dalam vena portal naik.
Tekanan darah tinggi dalam vena portal (hipertensi portal) menolak darah ke dalam saluran darah di sekeliling, termasuk saluran di esofagus. Salur darah ini mempunyai dinding nipis dan dekat dengan permukaan. Darah tambahan menyebabkan mereka mengembang dan membengkak. Varises juga boleh berkembang dalam saluran darah kecil di bahagian atas perut.
Jika tekanan yang disebabkan oleh darah tambahan menjadi terlalu tinggi, varises boleh pecah dan berdarah. Pendarahan adalah kecemasan yang memerlukan rawatan segera. Pendarahan yang tidak terkawal boleh menyebabkan kejutan dan kematian dengan cepat.
Trombosis (bekuan darah) dalam vena portal atau vena splenik, yang bersambung ke vena portal, boleh menyebabkan varises esofagus.
Dua keadaan yang jarang berlaku yang boleh menyebabkan varises esofagus ialah sindrom Budd-Chiari (penyumbatan urat tertentu dalam hati) dan jangkitan dengan schistosomiasis parasit.
Apakah keadaan hati yang boleh menyebabkan varises esofagus?
Sebarang jenis penyakit hati yang serius boleh menyebabkan varises esofagus. Cirrhosis adalah jenis penyakit hati yang paling biasa. Lebih daripada 90% daripada pesakit ini akan mengalami varises esofagus suatu ketika dalam hidup mereka, dan kira-kira 30% akan berdarah.
Pada pesakit yang mengalami sirosis, bahagian besar tisu parut berkembang di seluruh hati dan menyebabkan aliran darah menjadi perlahan. Cirrhosis boleh disebabkan oleh penyakit hati alkohol, penyakit hati berlemak, hepatitis virus atau penyakit hati lain.
Apakah gejala varises esofagus?
Kebanyakan orang tidak tahu bahawa mereka mempunyai varises esofagus sehingga varises mula berdarah. Apabila pendarahan tiba-tiba dan teruk, orang itu memuntahkan sejumlah besar darah. Apabila pendarahan kurang teruk, orang itu mungkin menelan darah, yang boleh menyebabkan najis berwarna hitam. Jika pendarahan tidak dikawal, orang itu mungkin mengalami tanda-tanda renjatan, termasuk kulit pucat, lembap, pernafasan tidak teratur dan kehilangan kesedaran.
Diagnosis dan Ujian
Bagaimanakah varises esofagus didiagnosis?
Pemeriksaan berkala untuk varises esofagus disyorkan untuk orang yang mempunyai penyakit hati lanjutan. Pemeriksaan dilakukan dengan endoskopi. Endoskop ialah tiub nipis dan fleksibel dengan cahaya dan kamera kecil di hujungnya. Doktor menghantar endoskop ke bawah esofagus, dan kamera menghantar imej bahagian dalam esofagus ke monitor. Doktor melihat imej untuk mengesan urat yang diperbesarkan dan menggredkannya mengikut saiz. Garis merah pada urat adalah tanda pendarahan.
Doktor juga boleh menggunakan endoskop untuk memeriksa perut dan bahagian atas usus kecil. Ini dipanggil esophogastroduodenoscopy (EGD).
Pengimejan oleh imbasan CT atau MRI juga digunakan untuk mendiagnosis varises esofagus, selalunya digabungkan dengan endoskopi. Gambar yang dicipta oleh CT atau MRI menunjukkan esofagus, hati dan portal dan vena splenik. Mereka memberi doktor lebih banyak maklumat tentang kesihatan hati daripada endoskopi sahaja.
Pengurusan dan Rawatan
Bagaimanakah varises esofagus dirawat?
Matlamat rawatan adalah untuk:
- Mencegah lebih banyak kerosakan hati.
- Mencegah varises daripada pendarahan.
- Kawal pendarahan jika ia berlaku.
Mencegah kerosakan hati
Orang yang mempunyai penyakit hati perlu mengelakkan toksin yang menyebabkan tekanan tambahan pada hati dan lebih banyak kerosakan pada hati. Beberapa cadangan untuk mengekalkan hati yang lebih sihat termasuk:
- Elakkan sebarang jenis minuman beralkohol.
- Hadkan penggunaan pembersih rumah dan bahan kimia.
- Makan diet yang lebih sihat yang rendah lemak dan tinggi dengan buah-buahan dan sayur-sayuran, bijirin penuh dan protein tanpa lemak.
- Mengekalkan berat badan yang sihat (lemak badan yang berlebihan memberi tekanan pada hati).
Mencegah pendarahan
Ubat untuk mengurangkan tekanan darah dalam vena portal boleh mengurangkan risiko pendarahan. Ubat yang paling biasa digunakan ialah kumpulan yang dipanggil penyekat beta. Ini termasuk propranolol (Inderal®), nadolol (Corgard®) dan carvedilol (Coreg®).
Pesakit yang mempunyai risiko pendarahan yang tinggi mungkin menjalani rawatan pencegahan dengan teknik yang sama yang digunakan untuk menghentikan pendarahan. Teknik yang paling biasa digunakan ialah ligation variceal.
Mengawal pendarahan
Pendarahan dari varises esofagus adalah kecemasan yang memerlukan rawatan segera. Di hospital, pesakit menerima sejumlah besar cecair dan darah untuk menggantikan apa yang telah hilang.
Dua rawatan bukan pembedahan yang berbeza tersedia untuk menghentikan pendarahan varises–ikatan varises yang dilakukan melalui endoskop, dan shunt portosystemic intrahepatic transjugular (TIPS) yang dilakukan oleh ahli radiologi menggunakan x-ray.
- Ligasi varises: Dalam prosedur ini, jalur elastik kecil dililit pada varises untuk memotong aliran darah melalui varises. Ini boleh dilakukan pada seberapa banyak urat yang diperlukan dalam satu sesi. Selepas pendarahan dikawal, pesakit mungkin diberi ubat untuk mengelakkan pendarahan bermula semula. Pengikatan varises perlu diulang setiap 4 minggu sehingga varises berhenti pendarahan. Endoskopi atas perlu diulang setiap 6 hingga 12 bulan selepas itu untuk memastikan tiada varises telah berulang. Komplikasi yang berkaitan dengan ligation variceal termasuk kehilangan darah, tusukan esofagus, kesukaran menelan, degupan jantung yang tidak normal, jangkitan, demam dan kadar pernafasan yang berkurangan atau cetek. Semua komplikasi ini jarang berlaku.
- Transjugular intrahepatic portal-systemic shunting (TIPS): Ini adalah prosedur untuk mengurangkan tekanan darah portal yang boleh digunakan pada pesakit yang mempunyai varises esofagus yang berdarah akibat sirosis yang teruk. Tiub kecil dan nipis yang dipanggil kateter dimasukkan ke dalam urat di leher. Kateter disalurkan melalui badan ke hati di mana hepatik dan vena portal berdekatan. (Vena hepatik membawa darah dari hati kembali ke jantung.) Seterusnya, wayar disalurkan melalui kateter. Ia digunakan untuk mencucuk melalui vena hepatik ke vena portal. Wayar dikeluarkan dan stent (gegelung wayar kecil) disalurkan melalui kateter ke tapak sambungan. Stent diletakkan di saluran baru antara portal dan vena hepatik. Stent menahan tapak sambungan terbuka supaya darah boleh mengalir dengan lebih mudah dari vena portal ke vena hepatik dan keluar dari hati. Ini mengurangkan tekanan dalam vena portal, yang mengurangkan tekanan dalam varises, yang mengurangkan risiko pendarahan. TIPS boleh menjadi sangat berkesan dalam mencegah pendarahan, tetapi ia juga boleh menyebabkan komplikasi yang serius, terutamanya pada pesakit dengan penyakit hati lanjutan, termasuk kekeliruan dan kegagalan hati.
Tinjauan / Prognosis
Apakah prognosis jangka panjang (pandangan) bagi mereka yang mengalami pendarahan varises esofagus?
Varises esofagus yang berdarah adalah keadaan yang mengancam nyawa dan boleh membawa maut sehingga 50% pesakit. Orang yang pernah mengalami episod pendarahan varises esofagus berisiko untuk mengalami pendarahan lagi.
Rawatan dengan ligation variceal berkesan dalam mengawal episod pendarahan kali pertama pada kira-kira 90% pesakit. Walau bagaimanapun, kira-kira separuh daripada pesakit yang dirawat dengan ligation variceal akan mengalami satu lagi episod pendarahan dalam masa 1 hingga 2 tahun. Perubahan ubat dan gaya hidup boleh membantu mengurangkan risiko berulang (pemulangan pendarahan).
Pemindahan hati banyak menjadi pilihan untuk pesakit yang mengalami sirosis yang teruk dan/atau episod varises pendarahan yang berulang. Pemindahan hati hanya dilakukan di pusat terpilih di seluruh negara yang memenuhi kriteria yang sangat ketat.
