Gatal dubur: punca, rawatan, dan ubat rumah

Perubahan gaya hidup boleh membantu mengurangkan kegatalan dubur, tetapi beberapa sebab mungkin memerlukan rawatan perubatan.

Dalam artikel ini, kita membincangkan punca umum gatal-gatal dubur. Kami juga menyediakan maklumat tentang beberapa rawatan perubatan dan remedi rumah.

Pruritus ani ialah istilah perubatan untuk gatal-gatal dubur yang teruk.

Gatal dubur adalah gejala dan bukan penyakit. Ramai orang berasa malu untuk mendapatkan bantuan, tetapi gatal-gatal di bahagian badan ini adalah masalah biasa, dan rawatan biasanya boleh menyelesaikannya.

Sementara itu, adalah penting untuk mengelakkan menggaru kawasan ini. Melakukan ini boleh memburukkan lagi gatal-gatal, kerana menggaru boleh memecahkan kulit, menyebabkan kerengsaan lebih lanjut apabila terkena lembapan. Mengelap terlalu banyak selepas menggunakan bilik mandi juga boleh memberi kesan ini.

Selalunya, mengelakkan menggaru untuk seketika akan membolehkan kulit sembuh. Kadangkala, bagaimanapun, terdapat masalah asas yang memerlukan perhatian perubatan.

Punca kegatalan dubur boleh sama ada primer, bermakna tiada tanda-tanda keadaan perubatan lain, atau sekunder, yang bermaksud terdapat punca asas yang boleh dikenal pasti.

Penyebab asas yang mungkin termasuk:

• Kebersihan: Mencuci terlalu banyak atau terlalu sedikit boleh menyebabkan kerengsaan.
• Kosmetik: Sabun dan produk lain boleh merengsakan kulit.
• Keadaan kulit: Dermatitis dan psoriasis boleh menyebabkan kegatalan.
• Gangguan dubur atau dubur: Contohnya termasuk keadaan seperti buasir, fistula dubur dan fisur dubur.
• Jangkitan: Jangkitan seksual, terutamanya jangkitan yang melibatkan parasit, boleh menyebabkan kegatalan.
• Keadaan perubatan sistemik: Sesetengah keadaan perubatan yang menjejaskan seluruh badan boleh menyebabkan kegatalan, termasuk anemia, diabetes, penyakit radang usus (IBD), jaundis, leukemia, limfoma dan penyakit tiroid.
• Inkontinens kencing: Keadaan perubatan ini boleh menyebabkan sukar untuk mengawal kelembapan dan bakteria.
• Makanan: Bahan perengsa diet termasuk lada cili.
• Ubat: Gatal dubur boleh menjadi kesan sampingan kemoterapi, colchicine (Colcrys), neomycin (Mycitracin), dan kortikosteroid.

Punca pemakanan

Makanan yang boleh menyebabkan kegatalan dubur termasuk:

• minuman berkafein
• alkohol
• produk susu
• kacang tanah
• rempah ratus
• buah-buahan sitrus
• tomato
• coklat

Makanan boleh mencetuskan kegatalan dubur dengan:

• mengurangkan kekuatan otot dubur, seperti yang boleh berlaku dengan kafein
• membawa kepada refleks dubur yang berlebihan
• menjadikan kulit sensitif, seperti yang boleh dilakukan oleh beberapa makanan yang tidak dihadam
• menyebabkan najis longgar dan kerap, yang meningkatkan peluang resapan dan mengelap berulang

Walau bagaimanapun, tiada bukti bahawa mengelakkan makanan tertentu akan membantu mengurangkan kegatalan dubur.

Penyebab berkaitan kulit

Kerengsaan kulit boleh disebabkan oleh pelbagai faktor, seperti:

• sentuhan berpanjangan dengan najis, seperti dengan kebersihan yang tidak baik, inkontinensia najis, dan rembesan
• tahap kelembapan yang tinggi, yang boleh menyebabkan peningkatan peluh — contohnya, dalam cuaca panas
• cirit-birit yang berterusan, yang boleh menyebabkan seseorang menyapu lebih banyak dan merengsakan kulit dubur
• ekzema, psoriasis, dan dermatitis idiopatik
• parut keloid, terdiri daripada tisu parut yang keras dan licin
• kudis, ruam yang sangat gatal yang disebabkan oleh hama mikroskopik
• alergik atau dermatitis kontak, yang boleh merebak selepas menggunakan produk tertentu
• jangkitan yis, seperti sariawan
• jangkitan kulit bakteria
• virus seperti human papillomavirus (HPV), yang boleh menyebabkan ketuat alat kelamin
• parasit, seperti cacing kremi dan cacing tambang
• proctitis, iaitu keradangan lapisan dalam rektum

Punca gastroenterologi (usus).

Kadangkala, masalah dengan sistem gastrousus boleh menyebabkan kegatalan dubur. Isu yang berpotensi termasuk:

• buasir
• kanser dubur
• keadaan perubatan yang melibatkan cirit-birit, termasuk sindrom usus besar (IBS) dan IBD, seperti penyakit Crohn dan kolitis ulseratif

Penyebab sistemik

Sesetengah keadaan perubatan yang menjejaskan seluruh badan boleh menyebabkan kegatalan dubur.

Contoh keadaan perubatan ini termasuk:

• kencing manis
• penyakit hati
• masalah tiroid
• kanser darah
• anemia
• penyakit autoimun

Faktor psikologi

Penyebab psikologi kadangkala boleh mencetuskan kegatalan dubur. Sebaliknya, gejala ini boleh menyebabkan kebimbangan, tekanan, dan kemurungan. Dalam sesetengah kes, seseorang mungkin mengalami masalah tidur.

Sesiapa yang mengalami kegatalan berterusan harus pergi berjumpa doktor. Untuk mengenal pasti punca, doktor mungkin bertanya tentang:

• berapa lama kegatalan telah wujud
• apa yang menjadikan gatal lebih teruk atau lebih baik
• faktor gaya hidup, termasuk diet, amalan kebersihan, dan perjalanan baru-baru ini
• keterukan gatal dan kesannya terhadap kehidupan orang itu

Maklumat lain yang boleh membantu doktor mengenal pasti punca termasuk:

• sejarah perubatan — khususnya, sebarang sejarah pembedahan anorektal, buasir, atau diabetes
• kehadiran inkontinensia kencing atau najis
• tanda dan gejala lain, seperti pendarahan atau kekejangan perut

Doktor kemudian akan menjalankan pemeriksaan fizikal, di mana doktor mungkin mencari tanda-tanda:

• kulit retak atau gejala kulit yang lain
• keradangan
• pendarahan di sekitar kawasan dubur
• bengkak yang boleh menunjukkan buasir
• jangkitan
• lesi kulit yang tidak normal, seperti ketuat
• fisur atau fistula

Doktor juga boleh menjalankan pemeriksaan dalaman yang dipanggil pemeriksaan rektum digital. Doktor akan memasukkan jari bersarung tangan dan dilincirkan melalui dubur ke dalam rektum.

Peperiksaan ini boleh membantu mengenal pasti isu-isu tertentu yang memerlukan penilaian lanjut, seperti:

• buasir
• pendarahan rektum
• jisim rektum
• ulser

Dalam sesetengah kes, doktor juga boleh mengesyorkan ujian makmal, seperti:

• swab test untuk memeriksa jangkitan
• biopsi, jika terdapat perubahan berkaitan kulit atau lain-lain
• budaya najis jika cirit-birit adalah gejala
• ujian darah untuk menolak keadaan sistemik, seperti penyakit hati

Tahap kegatalan dubur

Terdapat empat peringkat kegatalan dubur primer:

• Peringkat 0: Kulit adalah normal.
• Peringkat 1: Kulit menjadi merah dan meradang.
• Peringkat 2: Kulit menebal.
• Peringkat 3: Kulit menebal dengan rabung kasar dan ulser.

Rawatan rumah dan penjagaan diri

Orang ramai boleh mengambil langkah untuk menguruskan gatal-gatal di rumah. Langkah-langkah ini termasuk:

• mengelakkan perengsa yang diketahui
• menjaga kebersihan kawasan dubur dan mencuci selepas membuang air besar
• mencuci dengan air suam biasa, mengeringkan kawasan dubur dengan baik, dan menggunakan krim berair atau emolien sebagai penghalang
• mengeringkan bahagian dubur dengan menyapu, bukan menggosok
• menggunakan serbuk tanpa pewangi untuk membantu mengekalkan kawasan dubur kering
• makan banyak serat untuk menggalakkan pembuangan air besar secara teratur
• mengelakkan makanan yang berperisa tinggi dan berempah
• mengelakkan sabun berubat, pewangi atau deodoran
• menggunakan kain lap dan bukannya kertas
• mengelak daripada menggaru
• mengelak daripada meneran semasa membuang air besar
• memakai sarung tangan kapas semasa tidur untuk mengelakkan kerosakan kulit akibat menggaru tanpa sedar
• memakai seluar dalam kapas yang longgar
• mengelak memakai seluar dalam pada waktu malam
• elakkan pakaian akrilik dan nilon, kerana pakaian ini boleh memerangkap peluh
• memastikan kuku jari sentiasa pendek dan bersih
• menenangkan kulit yang merengsa dengan merendam bebola kapas dalam air sejuk dan menyapunya pada kawasan kulit yang terjejas

Ubat untuk merawat kegatalan dubur

Ubat-ubatan berikut boleh didapati di farmasi; anda boleh membelinya dengan atau tanpa preskripsi doktor.

• Salap yang menenangkan, seperti bismut subgallate atau zink oksida, boleh melegakan gejala.
• Kortikosteroid boleh mengurangkan keradangan.
• Emolien dan krim penghalang, seperti gel aluminium hidroksida, mentega koko, dan gliserin, membentuk penghalang fizikal untuk melindungi kulit.
• Ubat rawatan buasir, seperti hidrokortison (Anusol), mungkin membantu.

Orang ramai harus menggunakan sebarang krim pada kulit yang bersih dan kering pada waktu malam, pada waktu pagi, dan selepas membuang air besar.

Sebaiknya gunakan steroid topikal secara nipis. Orang ramai harus mengehadkan penggunaan steroid kepada dua aplikasi sehari selama tidak lebih daripada 7 hari.

Dalam sesetengah kes, doktor mungkin menetapkan antihistamin oral.

Pilihan alternatif

Sesetengah orang telah mencadangkan kaedah berikut, walaupun tiada bukti yang mencukupi untuk mengesahkan bahawa kaedah ini membantu:

• krim capsaicin
• tatu dubur, jika pilihan lain tidak berjaya
• hipnosis

Gatal dubur adalah masalah biasa, dan pilihan gaya hidup atau ubat-ubatan yang dijual bebas biasanya boleh menyelesaikannya. Jika rawatan tidak menyelesaikan kegatalan dalam masa 3-6 minggu, doktor boleh merujuk orang itu kepada pakar.

Jika gatal-gatal dubur berterusan atau teruk, atau ia berlaku bersama-sama gejala lain, seseorang harus pergi berjumpa doktor. Dalam kes yang jarang berlaku, mungkin terdapat keadaan perubatan asas yang memerlukan perhatian perubatan.

Merawat keadaan perubatan yang mendasari boleh membantu menghentikan kegatalan dan mencegah komplikasi lanjut.