Gambaran keseluruhan
Apakah gangren?
Gangren adalah keadaan perubatan yang serius di mana kekurangan bekalan darah ke tisu badan menyebabkan tisu mati. Walaupun mana-mana tisu badan boleh terjejas, gangren selalunya bermula di jari tangan, kaki, tangan dan kaki.
Gangren boleh membawa maut jika tidak dirawat.
Terdapat beberapa jenis gangren termasuk:
- Gangren kering: Kematian tisu berlaku apabila aliran darah ke kawasan terganggu atau tersekat, selalunya disebabkan oleh peredaran yang lemah.
- Gangren basah: Kematian tisu disebabkan oleh jangkitan kuman dan kecederaan yang memutuskan bekalan darah. Tisu membengkak, melepuh, dan nanah (faktor “basah”) berkembang. Gangren basah boleh merebak dengan cepat dan oleh itu memerlukan perhatian perubatan segera.
- Gangren gas: Kematian tisu disebabkan oleh jangkitan yang disebabkan oleh bakteria Clostridium. Bakteria cepat membiak di dalam tisu badan, membentuk toksin dan membebaskan gas dalam tisu. Sekiranya tidak dirawat, gas gangren boleh menyebabkan kematian dengan cepat.
- Gangren Fournier: Gangren ini disebabkan oleh jangkitan pada zakar, skrotum atau kawasan perineal (kemaluan dan dubur).
- Gangren dalaman: Gangren ini disebabkan oleh aliran darah tersumbat khususnya ke organ dalaman, seperti usus, pundi hempedu atau apendiks.
Siapa yang berisiko mendapat gangren?
Gangren lebih berkemungkinan berkembang pada individu yang mempunyai:
-
Aterosklerosis atau penyakit arteri periferal: Dalam keadaan ini, deposit lemak dalam arteri menyekat aliran darah.
-
Diabetes: Diabetes merosakkan saraf dan saluran darah. Diabetes menyebabkan luka sembuh dengan lebih perlahan. Luka yang lambat sembuh berisiko tinggi untuk jangkitan. Kaki terutamanya berisiko untuk jangkitan sebagai komplikasi diabetes.
-
Sindrom Raynaud: Dalam keadaan ini, saluran darah di jari tangan dan kaki bertindak balas secara tidak normal terhadap suhu sejuk. Salur darah menyempit (sempit) menyebabkan penurunan aliran darah ke digit ini.
- Kecederaan serius pada kulit dan tisu – seperti akibat melecur, radang dingin, trauma (cth mengakibatkan bahagian badan hancur atau terhimpit): Kecederaan ini menyebabkan kehilangan darah ke kawasan tersebut, kerosakan tisu dan peningkatan risiko jangkitan.
- Sistem imun yang lemah: Malah jangkitan kecil boleh membawa kepada gangren pada individu yang mempunyai status kesihatan yang lemah (contohnya, daripada punca seperti diabetes, kanser, penyakit berjangkit, ketagihan alkohol/penyalahgunaan dadah, usia yang lebih tua).
Gejala dan Punca
Apa yang menyebabkan gangren?
Gangren adalah kematian tisu yang disebabkan oleh kekurangan bekalan darah ke kawasan tisu yang terjejas. Aliran darah ke semua tisu badan adalah penting untuk kehidupan. Darah menyalurkan oksigen, nutrien dan antibodi untuk melawan jangkitan. Jika bekalan darah terputus, sel boleh mati, jangkitan boleh berkembang, dan tisu boleh mati akibat gangren.
Gangren berlaku akibat kecederaan, jangkitan pada tisu atau keadaan lain yang menjejaskan peredaran darah.
Apakah tanda dan gejala gangren?
Gejala gangren berbeza-beza bergantung kepada punca. Gejala umum termasuk:
- Kulit sejuk dan pucat.
- Kehilangan rasa di kawasan yang terjejas.
- Sakit mungkin atau mungkin tidak hadir di kawasan yang terjejas.
- Kulit merah dan bengkak di kawasan yang terjejas.
Jika jangkitan bakteria menyebabkan gangren, tanda dan gejala lain juga mungkin termasuk:
- Demam.
- menggigil.
- Hilang selera makan.
- Pernafasan dan degupan jantung yang cepat.
- Pening.
- Kesakitan yang teruk di kawasan yang terjejas.
- Luka dan lepuh yang berdarah dan mengeluarkan nanah yang berbau busuk.
- Bunyi berderak apabila menekan pada kulit (menunjukkan pengumpulan gas dalam tisu).
- Perubahan warna kulit apabila ia mati — daripada merah kepada perang kepada ungu kepada hitam.
Diagnosis dan Ujian
Bagaimanakah gangren didiagnosis?
Doktor anda mendiagnosis gangren dengan memeriksa kulit anda, mengambil sejarah perubatan anda dan memesan ujian, termasuk:
- Kajian peredaran darah untuk memeriksa aliran darah ke kawasan badan yang terjejas.
- Kerja darah untuk memeriksa jangkitan.
- Kultur darah, cecair atau tisu untuk menentukan bakteria tertentu yang terlibat (jika bakteria terlibat) dan antibiotik terbaik untuk merawat jangkitan bakteria.
- Ujian pengimejan, seperti tomografi berkomputer (CT) atau pengimejan resonans magnetik (MRI), untuk mengesahkan lokasi dan penyebaran gangren, mengenal pasti gangren gas, mengenal pasti penyumbatan aliran darah.
- Pembedahan untuk mengesahkan gangren dan merawatnya.
Pengurusan dan Rawatan
Bagaimana gangren dirawat?
Matlamat rawatan gangren adalah untuk:
- Keluarkan tisu mati atau dijangkiti.
- Mencegah atau merawat jangkitan untuk mengelakkan gangren daripada merebak.
- Rawat keadaan asas yang menyebabkan gangren berkembang.
Mengeluarkan tisu mati
Tisu mati boleh dikeluarkan melalui pembedahan tradisional atau dengan sejenis biosurgeri yang dipanggil terapi debridement larva. Terapi jenis ini menggunakan ulat yang tidak membiak. Ulat baka makmal ini diletakkan pada luka, yang kemudiannya ditutup dengan pembalut. Ulat memakan tisu mati sahaja; meninggalkan tisu yang sihat sahaja. Selepas beberapa hari, pembalut dan ulat dikeluarkan.
Amputasi jari, kaki atau anggota badan yang terjejas kadangkala merupakan satu-satunya pilihan jika gangren teruk dan pembuangan tisu mati tidak mungkin menghalangnya daripada merebak.
Memulihkan aliran darah
Dalam sesetengah kes, doktor membaiki saluran darah melalui pembedahan. Salur yang telah diperbaiki membolehkan aliran darah sampai ke kawasan yang terjejas oleh gangren supaya tisu dapat pulih dan mengelakkan gangren daripada berlaku lagi.
Merawat jangkitan
Jika jangkitan bakteria menyebabkan gangren, doktor menetapkan antibiotik untuk merawat dan mencegah jangkitan.
Rawatan lain
Rawatan lain seperti terapi oksigen hiperbarik (HBOT) juga boleh digunakan. Semasa HBOT, anda berada di dalam ruang oksigen bertekanan tinggi. Tahap oksigen yang tinggi beredar melalui tisu badan, membantu menyembuhkan tisu yang mati. Kandungan oksigen yang tinggi juga boleh membantu mengurangkan pertumbuhan bakteria yang bergantung kepada oksigen untuk tumbuh dan merebak.
Apakah komplikasi yang dikaitkan dengan gangren?
Jika tidak dirawat, gangren boleh berkembang menjadi jangkitan darah yang serius yang dipanggil sepsis. Sepsis boleh menyebabkan komplikasi termasuk kegagalan organ, tekanan darah yang sangat rendah, perubahan status mental, kejutan dan kematian.
Pencegahan
Bolehkah gangren dicegah?
Bagi mereka yang menghidap masalah sistem peredaran darah atau diabetes, cara terbaik untuk mencegah gangren ialah mengekalkan paras glukosa darah dalam julat normal dan kerap memeriksa kaki dan kaki anda untuk sebarang tanda kecederaan atau kerosakan kulit. Diagnosis awal masalah ini membolehkan rawatan dimulakan sebelum gangren berkembang.
Cara lain untuk membantu mencegah gangren termasuk berhenti merokok, mengelakkan alkohol, makan makanan yang sihat dan bersenam secara teratur.
Tinjauan / Prognosis
Apakah prognosis (pandangan) bagi penghidap gangren?
Prognosis untuk penghidap gangren bergantung kepada punca. Diagnosis dan rawatan awal adalah kunci kepada pemulihan yang berjaya.
Tinggal bersama
Bilakah saya perlu menghubungi doktor saya?
Hubungi doktor anda jika anda mengalami luka atau jangkitan yang semakin teruk, atau jika anda mengalami sebarang gejala gangren. Rawatan awal membantu mengelakkan komplikasi serius.
