Gambaran keseluruhan
Apakah kanser tiroid?
Kanser tiroid berkembang dalam tiroid, kelenjar kecil berbentuk rama-rama di pangkal leher anda. Kelenjar ini menghasilkan hormon yang mengawal metabolisme anda (bagaimana badan anda menggunakan tenaga). Hormon tiroid juga membantu mengawal suhu badan, tekanan darah dan kadar denyutan jantung anda. Kanser tiroid, sejenis kanser endokrin, secara amnya boleh dirawat dengan kadar penyembuhan yang sangat baik.
Apakah kelenjar tiroid?
Kelenjar tiroid anda adalah salah satu daripada banyak kelenjar yang membentuk sistem endokrin anda. Kelenjar endokrin mengeluarkan hormon yang mengawal fungsi badan yang berbeza.
Kelenjar pituitari di otak anda mengawal kelenjar tiroid anda dan kelenjar endokrin yang lain. Ia mengeluarkan hormon perangsang tiroid (TSH). Seperti namanya, TSH merangsang kelenjar tiroid anda untuk menghasilkan hormon tiroid.
Tiroid anda memerlukan iodin, mineral, untuk membuat hormon ini. Makanan yang kaya dengan iodin termasuk ikan kod, tuna, produk tenusu, roti bijirin penuh dan garam beryodium.
Di manakah kelenjar tiroid anda?
Kelenjar tiroid sebesar ibu jari terletak di pangkal leher anda, di hadapan tenggorokan anda dan di bawah epal Adam anda. Kelenjar tiroid menyerupai rama-rama. Jambatan tisu menghubungkan lobus kanan dan kiri, atau sisi.
Seberapa biasa kanser tiroid?
Hampir 53,000 rakyat Amerika menerima diagnosis kanser tiroid setiap tahun. Rawatan untuk kebanyakan kanser tiroid sangat berjaya. Namun, kira-kira 2,000 orang mati akibat penyakit ini setiap tahun.
Siapa yang mungkin menghidap kanser tiroid?
Wanita adalah tiga kali lebih berkemungkinan daripada lelaki untuk mendapat kanser tiroid. Penyakit ini biasanya didiagnosis pada wanita dalam lingkungan 40-an dan 50-an, dan lelaki dalam 60-an dan 70-an. Malah kanak-kanak boleh menghidap penyakit ini. Faktor risiko termasuk:
- Tiroid membesar (goiter).
- Sejarah keluarga penyakit tiroid atau kanser tiroid.
-
Tiroiditis (keradangan kelenjar tiroid).
- Mutasi gen (perubahan) yang menyebabkan penyakit endokrin, seperti berbilang neoplasia endokrin jenis 2A (MEN2A) atau sindrom jenis 2B (MEN2B).
- Pengambilan iodin yang rendah.
-
Obesiti (indeks jisim badan tinggi).
-
Terapi radiasi untuk kanser kepala dan leher, terutamanya semasa zaman kanak-kanak.
- Pendedahan kepada bahan radioaktif daripada senjata nuklear atau kemalangan loji kuasa.
Apakah jenis kanser tiroid?
Kanser tiroid dikelaskan berdasarkan jenis sel dari mana kanser itu tumbuh. Jenis kanser tiroid termasuk:
- Papillary: Sehingga 80% daripada semua kanser tiroid adalah papillary. Kanser jenis ini tumbuh dengan perlahan. Walaupun kanser tiroid papillary sering merebak ke nodus limfa di leher, penyakit ini bertindak balas dengan baik kepada rawatan. Kanser tiroid papillary sangat boleh dirawat dan jarang membawa maut.
- folikular: Kanser tiroid folikular menyumbang sehingga 15% daripada diagnosis kanser tiroid. Kanser ini lebih berkemungkinan merebak ke tulang dan organ, seperti paru-paru. Kanser metastatik (kanser yang merebak) boleh menjadi lebih mencabar untuk dirawat.
- Medulari: Kira-kira 2% daripada kanser tiroid adalah medula. Satu perempat daripada orang yang menghidap kanser tiroid medula mempunyai sejarah keluarga penyakit ini. Gen yang rosak (mutasi genetik) mungkin boleh dipersalahkan.
- Anaplastik: Kanser tiroid yang agresif ini adalah jenis yang paling sukar untuk dirawat. Ia boleh tumbuh dengan cepat dan sering merebak ke tisu sekeliling dan bahagian badan yang lain. Jenis kanser yang jarang berlaku ini menyumbang kira-kira 2% daripada diagnosis kanser tiroid.
Gejala dan Punca
Apakah punca kanser tiroid?
Pakar tidak pasti mengapa sesetengah sel menjadi barah (malignan) dan menyerang tiroid. Faktor tertentu, seperti pendedahan radiasi, diet rendah iodin dan gen yang rosak boleh meningkatkan risiko.
Apakah tanda-tanda kanser tiroid?
Anda atau pembekal penjagaan kesihatan anda mungkin merasakan ketulan atau pertumbuhan di leher anda yang dipanggil nodul tiroid. Jangan panik jika anda mempunyai nodul tiroid. Kebanyakan nodul adalah jinak (bukan kanser). Hanya kira-kira tiga daripada 20 nodul tiroid menjadi kanser (malignan).
Tanda-tanda lain kanser tiroid termasuk:
- Kesukaran bernafas atau menelan.
- Kehilangan suara (serak).
-
Nodus limfa bengkak di leher.
Diagnosis dan Ujian
Bagaimanakah kanser tiroid didiagnosis?
Jika anda mempunyai nodul tiroid yang membesar atau tanda-tanda kanser tiroid yang lain, pembekal penjagaan kesihatan anda boleh memesan satu atau lebih daripada ujian ini:
- Ujian darah: Ujian darah tiroid memeriksa tahap hormon dan mengukur sama ada tiroid anda berfungsi dengan baik.
- Biopsi: Semasa biopsi aspirasi jarum halus, pembekal penjagaan kesihatan anda mengeluarkan sel-sel daripada tiroid anda untuk menguji sel-sel kanser. Biopsi nodus sentinel boleh menentukan sama ada sel kanser telah merebak ke nodus limfa. Pembekal anda mungkin menggunakan teknologi ultrasound untuk membimbing prosedur biopsi ini.
- Imbasan radioiodin: Ujian ini boleh mengesan kanser tiroid dan menentukan sama ada kanser telah merebak. Anda menelan pil yang mengandungi jumlah iodin radioaktif (radioiodin) yang selamat. Selama beberapa jam, kelenjar tiroid menyerap iodin. Pembekal penjagaan kesihatan anda menggunakan peranti khas untuk mengukur jumlah sinaran dalam kelenjar. Kawasan yang kurang radioaktiviti memerlukan lebih banyak ujian untuk mengesahkan kehadiran kanser.
- Imbasan pengimejan: Pengimejan resonans magnetik (MRI), tomografi terkira (CT) dan tomografi pelepasan positron (PET) boleh mengesan kanser tiroid dan penyebaran kanser.
Pengurusan dan Rawatan
Bagaimanakah kanser tiroid diuruskan atau dirawat?
Rawatan untuk kanser tiroid bergantung pada saiz tumor dan sama ada kanser telah merebak. Rawatan termasuk:
- Pembedahan: Pembedahan adalah rawatan yang paling biasa untuk kanser tiroid. Bergantung pada saiz dan lokasi tumor, pakar bedah anda boleh membuang sebahagian daripada kelenjar tiroid (lobectomy) atau semua kelenjar (thyroidectomy). Pakar bedah anda juga membuang mana-mana nodus limfa berdekatan di mana sel-sel kanser telah merebak.
- Terapi radioiodin: Dengan terapi radioiodin, anda menelan pil atau cecair yang mengandungi dos iodin radioaktif yang lebih tinggi daripada yang digunakan dalam imbasan radioiodin diagnostik. Radioiodin mengecut dan memusnahkan kelenjar tiroid yang berpenyakit bersama-sama dengan sel-sel kanser. Jangan risau — rawatan ini sangat selamat. Kelenjar tiroid anda menyerap hampir semua radioiodin. Selebihnya badan anda mempunyai pendedahan radiasi yang minimum.
- Terapi radiasi: Sinaran membunuh sel-sel kanser dan menghalangnya daripada membesar. Terapi sinaran luaran menggunakan mesin untuk menghantar pancaran tenaga yang kuat terus ke tapak tumor. Terapi sinaran dalaman (brachytherapy) melibatkan meletakkan benih radioaktif di dalam atau di sekeliling tumor.
- Kemoterapi: Ubat kemoterapi intravena atau oral membunuh sel-sel kanser dan menghentikan pertumbuhan kanser. Sangat sedikit pesakit yang didiagnosis dengan kanser tiroid akan memerlukan kemoterapi.
- Terapi hormon: Rawatan ini menghalang pembebasan hormon yang boleh menyebabkan kanser merebak atau kembali.
Apakah komplikasi kanser tiroid?
Kebanyakan kanser tiroid bertindak balas dengan baik terhadap rawatan dan tidak mengancam nyawa.
Selepas pembedahan atau rawatan tiroid, badan anda masih memerlukan hormon tiroid untuk berfungsi. Anda memerlukan terapi hormon penggantian tiroid seumur hidup. Hormon tiroid sintetik, seperti levothyroxine (Synthroid®), mengambil alih hormon tiroid yang badan anda tidak lagi dihasilkan secara semula jadi.
Bagaimanakah kanser tiroid menjejaskan kehamilan?
Kanser tiroid adalah kanser kedua paling kerap didiagnosis pada wanita hamil (kanser payudara adalah yang pertama). Kira-kira 10% daripada kanser tiroid berkembang semasa kehamilan atau dalam tahun pertama selepas bersalin. Pakar percaya paras hormon yang turun naik semasa kehamilan boleh mencetuskan kanser.
Jika anda menerima diagnosis kanser tiroid semasa kehamilan, pembekal penjagaan kesihatan anda boleh membincangkan pilihan rawatan. Bergantung pada jenis dan keparahan kanser, pembekal anda mungkin mengesyorkan menangguhkan rawatan sehingga selepas anda melahirkan bayi anda. Jika rawatan tidak sabar, kebanyakan wanita boleh menjalani pembedahan untuk membuang kelenjar kanser dengan selamat. Anda tidak sepatutnya mempunyai ujian atau rawatan diagnostik radioaktif semasa anda hamil atau menyusu.
Pencegahan
Bagaimanakah saya boleh mencegah kanser tiroid?
Ramai orang menghidap kanser tiroid tanpa sebab yang diketahui, jadi pencegahan tidak mungkin dilakukan. Tetapi jika anda tahu anda berisiko untuk kanser tiroid, anda mungkin boleh mengambil langkah berikut:
- Pembedahan pencegahan (prophylactic): Ujian genetik boleh menentukan sama ada anda membawa gen yang diubah (mutasi) yang meningkatkan risiko anda untuk kanser tiroid medula atau pelbagai neoplasia endokrin. Jika anda mempunyai gen yang rosak, anda boleh memilih untuk menjalani pembedahan pencegahan (prophylactic) untuk membuang kelenjar tiroid anda sebelum kanser berkembang.
- Kalium iodida: Jika anda terdedah kepada radiasi semasa bencana nuklear, seperti insiden 2011 di Fukushima, Jepun, mengambil kalium iodida dalam tempoh 24 jam selepas pendedahan boleh mengurangkan risiko anda akhirnya mendapat kanser tiroid. Potassium iodide (Pima®) menghalang kelenjar tiroid daripada menyerap terlalu banyak radioiodin. Akibatnya, kelenjar kekal sihat.
Tinjauan / Prognosis
Apakah prognosis (pandangan) bagi mereka yang mempunyai kanser tiroid?
Lapan daripada 10 orang yang menghidap kanser tiroid mengembangkan jenis papillary. Kanser tiroid papillary mempunyai kadar kelangsungan hidup selama lima tahun hampir 100% apabila kanser berada dalam kelenjar (lokal). Walaupun kanser merebak (bermetastasis), kadar kelangsungan hidup hampir 80%. Kadar ini bermakna, secara purata, anda berkemungkinan hidup lebih kurang 80% untuk sekurang-kurangnya lima tahun selepas diagnosis sebagai seseorang yang tidak mempunyai kanser tiroid papillary metastatik.
Kadar kelangsungan hidup lima tahun untuk jenis kanser tiroid yang lain termasuk:
- folikular: Hampir 100% untuk setempat; sekitar 63% untuk metastasis.
- Medulari: Hampir 100% untuk setempat; sekitar 40% untuk metastasis.
- Anaplastik: Hampir 31% untuk setempat; 4% untuk metastasis.
Tinggal bersama
Bilakah saya perlu menghubungi doktor?
Anda harus menghubungi pembekal penjagaan kesihatan anda jika anda menghidap kanser tiroid dan anda mengalami:
- Ketulan di leher.
- Degupan jantung yang laju.
- Kehilangan atau penambahan berat badan yang tidak dapat dijelaskan.
- Kepenatan yang melampau.
Apakah soalan yang perlu saya tanyakan kepada doktor saya?
Jika anda menghidap kanser tiroid, anda mungkin ingin bertanya kepada pembekal penjagaan kesihatan anda:
- Mengapa saya mendapat kanser tiroid?
- Apakah jenis kanser tiroid yang saya ada?
- Adakah kanser merebak di luar kelenjar tiroid?
- Apakah rawatan terbaik untuk jenis kanser tiroid ini?
- Apakah risiko rawatan dan kesan sampingan?
- Adakah saya memerlukan terapi hormon penggantian tiroid?
- Adakah keluarga saya berisiko menghidapi kanser tiroid jenis ini? Jika ya, patutkah kita mendapatkan ujian genetik?
- Bolehkah saya mendapat kanser tiroid sekali lagi?
- Adakah saya berisiko untuk jenis kanser lain?
- Apakah jenis penjagaan susulan yang saya perlukan selepas rawatan?
- Perlukah saya melihat tanda-tanda komplikasi?
Nota daripada Klinik Cleveland
Menerima diagnosis kanser adalah meresahkan, tanpa mengira jenisnya. Nasib baik, kebanyakan kanser tiroid bertindak balas dengan sangat baik terhadap rawatan. Penyedia penjagaan kesihatan anda boleh membincangkan pilihan rawatan terbaik untuk jenis kanser tiroid yang anda alami. Selepas rawatan, anda mungkin perlu mengambil hormon tiroid sintetik seumur hidup. Hormon ini menyokong fungsi badan yang penting. Ia biasanya tidak menyebabkan sebarang kesan sampingan yang ketara, tetapi anda akan menjalani pemeriksaan berkala untuk memantau kesihatan anda.
