Istilah mikrobiom merujuk kepada berbilion-bilion bakteria yang hidup di dalam dan pada badan anda yang membantu mengekalkan kesihatan anda. Mikrobiom usus adalah satu jenis, dan kulit anda juga merupakan rumah kepada mikrobiom. Ini dikenali sebagai flora kulit anda, koleksi organisma seperti bakteria dan kulat.
Mikrobiom kulit anda termasuk yis yang dipanggil Candida. Organisma kulat ini hidup pada kulit individu yang sihat. Tetapi apabila pertumbuhannya menjadi terlalu cepat, ia boleh menyebabkan ruam kulat pada muka.
Jangkitan kulit yang disebabkan oleh Candida dikenali sebagai candidiasis atau jangkitan yis. Kandidiasis paling kerap berlaku di kawasan lembap badan, seperti pangkal paha atau ketiak. Tetapi ruam kulat ini juga boleh muncul di muka, termasuk dahi, hidung, dan sudut mulut.
Orang yang mempunyai masalah kulit lain seperti psoriasis lebih berisiko mendapat jangkitan kulat di muka mereka. Kadangkala jangkitan boleh disalah anggap sebagai psoriasis.
Inilah yang perlu anda ketahui tentang ruam kulat pada muka, psoriasis, dan kaitan antara kedua-dua keadaan.
Gejala dan Jenis Jangkitan
Candidiasis boleh berlaku di mana-mana bahagian badan, tetapi kulat tumbuh paling banyak di kawasan lembap. Walau bagaimanapun, ia juga boleh berlaku pada muka, terutamanya pada individu yang mempunyai masalah kesihatan yang lain.
Gejala ruam yis pada muka berbeza-beza bergantung pada bagaimana dan di mana ruam itu muncul, tetapi terdapat beberapa yang biasa, termasuk:
- Ruam merah terang
- Rasa terbakar atau gatal-gatal
- Nanah, terutamanya di sekitar tepi ruam
Candida pada muka biasanya muncul di sekitar mulut (perlèche) atau di dalam mulut (thrush). Ini berbeza daripada dermatitis seborrheic, yang merupakan keadaan kulit radang yang mungkin dikaitkan dengan tindak balas kepada jenis yis lain, Malassezia.
Perlèche
Perlèche adalah jangkitan yis di sekitar mulut, terutamanya di sudut mulut, yang menjadi retak. Orang yang mempunyai gigi palsu, penghisap ibu jari, dan mereka yang selalu menjilat bibir mereka berisiko paling besar untuk mendapat perlèche.
Jangkitan Candidal pada muka agak jarang berlaku selain perlèche.
Kandidiasis Mucocutaneous Kronik
Kandidiasis mukokutaneus kronik adalah keadaan yang jarang berlaku yang paling kerap berlaku pada dahi dan hidung. Kulit kelihatan merah, tebal, dan berkerak dengan cara yang sering menyerupai psoriasis. Jangkitan kulat jenis ini juga boleh menyebabkan kawasan yang dipenuhi nanah.
Bila Nak Jumpa Doktor
Seseorang yang mempunyai ruam Candida di muka mereka lebih berkemungkinan mendapat jangkitan yis di tempat lain, seperti jangkitan yis faraj atau sariawan di mulut mereka. Jika anda mempunyai simptom jangkitan yis lain dan mempunyai ruam pada muka anda, anda harus berbincang dengan doktor anda sama ada ia adalah ruam kulat.
punca
Jangkitan kulit kulat berlaku apabila jumlah Candida semulajadi badan menjadi terlalu banyak. Ini boleh berlaku apabila sistem imun atau mikrobiom menjadi tidak seimbang, selalunya disebabkan penggunaan ubat-ubatan atau keadaan perubatan yang mendasari.
Faktor risiko jangkitan Candida termasuk:
- Menghidap kencing manis
- Menjadi gemuk, terutamanya dengan lipatan kulit yang bergesel
- Mempunyai sistem imun yang tertekan
- Menghidapi human immunodeficiency virus (HIV)
- Mempunyai keadaan kulit yang lain, termasuk psoriasis atau intertrigo
- Mengambil antibiotik atau steroid
- Menjalani kemoterapi
- Berada dalam persekitaran yang hangat, lembap, atau memakai pakaian yang ketat atau basah
- sedang mengandung
Apabila Ia Bukan Kulat
Jangkitan Candida bukan satu-satunya punca ruam muka. Adalah sukar untuk menentukan sama ada ruam anda disebabkan oleh Candida, terutamanya jika anda adalah salah seorang daripada mereka yang mempunyai masalah kulit lain seperti psoriasis yang berisiko lebih tinggi untuk jangkitan Candida.
Ruam Candida sering dicirikan oleh warna merah terang mereka, manakala psoriasis mempunyai sisik keperakan. Ruam Candida mungkin mempunyai nanah juga. Walau bagaimanapun, beberapa jenis ruam Candida, terutamanya kandidiasis mukokutaneus kronik, boleh kelihatan sangat mirip dengan wabak psoriasis.
Jika anda mengalami ruam di muka anda, sebaiknya berjumpa doktor penjagaan primer atau pakar dermatologi anda untuk menentukan punca ruam anda dan mendapatkan rawatan yang sesuai.
Diagnosis
Apabila anda melawat doktor untuk ruam muka, mereka akan memeriksa ruam, bercakap tentang sejarah anda dan gejala lain, dan mungkin mengambil sapuan dari ruam untuk menguji kulat atau bakteria. Menggunakan ini, mereka boleh menentukan sama ada ruam anda disebabkan oleh Candida atau sama ada ia mungkin keadaan kulit lain seperti psoriasis.
Rawatan
Sebaik sahaja anda mempunyai diagnosis, rawatan untuk ruam Candida adalah mudah. Jangkitan kulit kulat yang disebabkan oleh Candida dirawat menggunakan ubat antikulat oral atau krim antikulat topikal yang disapu terus pada ruam.
Jika anda mempunyai kandidiasis mukokutaneus kronik, anda mungkin perlu mengambil ubat antikulat oral seperti fluconazole untuk jangka panjang. Anda juga akan dinasihatkan untuk memastikan kawasan itu mempunyai pengudaraan yang baik dan kering, yang biasanya bukan satu cabaran apabila ruam di muka.
Pencegahan
Jika anda terdedah kepada jangkitan kulat atau mempunyai sejarah ruam Candida, anda boleh mengambil langkah untuk mencegah jangkitan pada masa hadapan dengan memastikan mikrobiom anda sihat. Anda boleh melakukan ini dengan:
- Makan diet sihat usus yang penuh dengan buah-buahan dan sayur-sayuran
- Mengambil makanan dan minuman seperti yogurt dan makanan yang ditapai yang mengandungi budaya hidup
- Elakkan sebarang penggunaan antibiotik yang tidak perlu
- Bercakap dengan doktor anda tentang mengambil probiotik jika anda mesti mengambil antibiotik atau steroid
- Mengamalkan kebersihan yang baik dan memastikan kulit anda kering dan bersih
Bagi penghidap psoriasis, nampaknya terdapat hubungan antara wabak psoriasis dan jangkitan Candida. Mengelakkan pencetus psoriasis anda—seperti tekanan dan kecederaan kulit—boleh membantu mengurangkan kemungkinan ruam kulit kulat.
Ringkasan
Yis Candida adalah bahagian normal mikrobiom kulit, tetapi pertumbuhan berlebihan boleh mengakibatkan jangkitan kulit kulat. Di muka, ini boleh dilihat di sudut mulut (perlèche) atau di hidung dan dahi (candidiasis mucocutaneous kronik). Ia mungkin disalah anggap sebagai psoriasis.
Diagnosis dilakukan melalui pemeriksaan dan kadangkala ujian untuk bakteria atau kulat. Rawatan adalah dengan krim topikal atau ubat oral.
Sebarang ruam di muka anda boleh menjadi tidak selesa dan memalukan. Ia boleh menjadi sangat mengecewakan jika anda sudah berhadapan dengan keadaan kulit kronik seperti psoriasis. Walau bagaimanapun, adalah penting untuk diingat bahawa jangkitan kulat pada muka mudah dirawat menggunakan ubat antikulat atau krim kulit.
Jangan teragak-agak untuk menghubungi doktor anda jika anda mengalami ruam di muka anda. Mereka akan dapat membantu anda memahami dengan lebih baik perkara yang sedang berlaku dan menghubungkan anda dengan rawatan yang betul untuk membuat anda berasa dan kelihatan lebih baik tidak lama lagi.
Soalan Lazim
Apakah krim antikulat terbaik untuk digunakan pada ruam muka?
Jika anda mempunyai ruam kulat di muka anda, doktor anda mungkin menetapkan krim antikulat preskripsi. Walau bagaimanapun, anda mungkin juga memerlukan ubat antikulat oral, jadi sebaiknya berjumpa doktor anda sebelum mencuba krim tanpa resepi.
Apakah rupa psoriasis?
Psoriasis dicirikan oleh kawasan merah jambu atau merah yang dibangkitkan, berbanding dengan kulit di sekelilingnya. Di atas kawasan ini, yang dikenali sebagai plak, adalah sisik kulit kering yang mempunyai rupa keperakan. Jika anda tidak pasti sama ada anda menghidap psoriasis, sebaiknya berbincang dengan pakar dermatologi.
Apa yang berlaku jika anda meninggalkan jangkitan yis pada muka anda tidak dirawat?
Jangkitan yis pada muka selalunya merupakan gejala ketidakseimbangan yis yang lebih besar di seluruh badan. Jika anda membiarkan jangkitan muka anda tidak dirawat, anda mungkin melihat jangkitan yis lain yang timbul dalam mulut, kuku, alat kelamin atau lipatan kulit anda.
Memandangkan rawatan untuk jangkitan muka kulat adalah mudah, sebaiknya berbincang dengan doktor anda jika anda fikir anda mempunyai jangkitan yis pada muka anda.