Gambaran keseluruhan
Apakah penyakit tisu penghubung?
Penyakit tisu penghubung ialah sebarang penyakit yang menjejaskan bahagian badan yang menghubungkan struktur badan bersama-sama.
Tisu penghubung terdiri daripada dua protein: kolagen dan elastin. Kolagen ialah protein yang terdapat dalam tendon, ligamen, kulit, kornea, rawan, tulang dan saluran darah. Elastin ialah protein tegang yang menyerupai gelang getah dan merupakan komponen utama ligamen dan kulit. Apabila pesakit mempunyai penyakit tisu penghubung, kolagen dan elastin meradang. Protein dan bahagian badan yang mereka sambungkan rosak.
Apakah jenis penyakit tisu penghubung yang berbeza?
Terdapat lebih daripada 200 jenis penyakit tisu penghubung yang berbeza. Ia mungkin diwarisi, disebabkan oleh faktor persekitaran, atau selalunya, adalah punca yang tidak diketahui. Penyakit tisu penghubung termasuk, tetapi tidak terhad kepada:
- Rheumatoid Arthritis (RA): Rheumatoid arthritis adalah salah satu penyakit tisu penghubung yang paling biasa dan boleh diwarisi. RA adalah penyakit autoimun, bermakna sistem imun menyerang badannya sendiri. Dalam gangguan sistemik ini, sel imun menyerang dan meradang membran di sekeliling sendi. Ia juga boleh menjejaskan jantung, paru-paru dan mata. Ia memberi kesan kepada lebih ramai wanita berbanding lelaki (anggaran 71% daripada kes).
- Skleroderma: Keadaan autoimun yang menyebabkan tisu parut terbentuk pada kulit, organ dalaman (termasuk saluran GI), dan saluran darah kecil. Ia memberi kesan kepada wanita tiga kali lebih kerap daripada lelaki sepanjang hayat, berlaku pada kadar 15 kali lebih besar untuk wanita semasa tahun melahirkan anak.
- Granulomatosis dengan Polangiitis (GPA, dahulunya dipanggil Wegener): Satu bentuk vaskulitis (keradangan saluran darah) yang menjejaskan hidung, paru-paru, buah pinggang dan organ lain.
- Sindrom Churg-Strauss: Sejenis vaskulitis autoimun yang menjejaskan sel-sel dalam saluran darah paru-paru, sistem gastrousus, kulit dan saraf.
- Sistemik Lupus Erythematosus (SLE): Penyakit yang boleh menyebabkan keradangan tisu penghubung dalam setiap organ badan, dari otak, kulit, darah, hingga ke paru-paru. Ia sembilan kali lebih biasa pada wanita berbanding lelaki.
- Polangiitis Mikroskopik (MPA): Penyakit autoimun yang menjejaskan sel dalam saluran darah dalam organ di seluruh badan. Ini adalah keadaan yang jarang berlaku.
- Polimiositis/dermatomyositis: Penyakit yang dicirikan oleh keradangan dan degenerasi otot. Apabila keadaan itu turut menjejaskan kulit, ia dipanggil dermatomyositis.
- Penyakit tisu penghubung campuran (MCTD), juga dipanggil sindrom Sharp: Keadaan yang mempunyai beberapa, tetapi bukan semua, ciri pelbagai penyakit tisu penghubung, seperti SLE, scleroderma, dan polymyositis. MCTD juga mungkin mempunyai ciri-ciri sindrom Raynaud.
- Penyakit tisu penghubung yang tidak dibezakan: Keadaan yang mempunyai ciri-ciri penyakit tisu penghubung tetapi tidak memenuhi garis panduan seperti yang ditakrifkan pada masa tertentu. Sesetengah orang dengan keadaan ini akhirnya akan terus mengembangkan jenis penyakit tisu penghubung tertentu, tetapi kebanyakannya tidak.
Gejala dan Punca
Apa yang menyebabkan penyakit tisu penghubung?
Keadaan ini boleh disebabkan oleh genetik keluarga dan sering dikenali sebagai gangguan keturunan tisu penghubung. Penyakit tisu penghubung juga boleh disebabkan oleh perkara yang wujud di persekitaran. Penyebab penyakit tisu penghubung jenis autoimun yang tidak diwarisi mungkin termasuk:
- Pendedahan kepada bahan kimia toksik, seperti yang terdapat dalam pencemaran udara dan asap rokok.
- Pendedahan kepada cahaya ultraungu.
- Pemakanan yang tidak mencukupi, termasuk kekurangan vitamin D dan C.
- Jangkitan.
Apakah tanda-tanda penyakit tisu penghubung?
Oleh kerana terdapat begitu banyak jenis penyakit tisu penghubung, gejala mungkin berbeza-beza dan boleh menjejaskan bahagian badan yang berlainan. Bahagian badan yang mungkin terjejas termasuk:
- Tulang.
- sendi.
- kulit.
- Jantung dan saluran darah.
- Paru-paru. Sesetengah penyakit, seperti yang dinyatakan di atas, boleh menyebabkan masalah paru-paru yang serius.
- Kepala dan muka. Sesetengah penyakit ini boleh membuat muka, kepala, mata dan telinga kelihatan berbeza daripada muka dan kepala orang lain.
- Ketinggian. Sesetengah penyakit menyebabkan orang yang menghidapnya menjadi sangat tinggi atau sangat pendek.
Diagnosis dan Ujian
Bagaimanakah penyakit tisu penghubung didiagnosis?
Doktor anda mungkin memerintahkan pelbagai ujian bergantung pada jenis gangguan tisu penghubung yang disyaki. Doktor akan terlebih dahulu meminta sejarah perubatan anda, sejarah keluarga, dan akan melakukan pemeriksaan fizikal. Ujian lanjut mungkin termasuk:
- Ujian pengimejan, seperti imbasan X-ray dan pengimejan resonans magnetik (MRI).
- Ujian untuk penanda keradangan, seperti protein C-reaktif dan kadar pemendapan Erythrocyte (ESR).
- Ujian untuk antibodi, terutamanya untuk keadaan autoimun.
- Ujian untuk mata kering atau mulut kering.
- Ujian darah dan air kencing.
- Biopsi tisu.
Pengurusan dan Rawatan
Bagaimanakah penyakit tisu penghubung dirawat?
Oleh kerana terdapat begitu banyak jenis gangguan tisu penghubung, rawatan akan berbeza-beza bergantung pada orang dan penyakitnya. Rawatan mungkin termasuk suplemen vitamin, terapi fizikal dan ubat-ubatan. Anda mungkin mempunyai jadual temu janji tetap dengan doktor anda. Anda mungkin diminta untuk berunding dengan pakar, seperti doktor mata atau pakar dermatologi, bergantung pada jenis gangguan tisu penghubung yang anda alami.
Pencegahan
Bolehkah anda mencegah penyakit tisu penghubung?
Anda mungkin boleh mengelakkan pendedahan kepada toksin, dan anda boleh makan makanan sihat yang memenuhi keperluan vitamin dan nutrien anda. Walau bagaimanapun, anda tidak boleh mencegah penyakit yang diwarisi.
Tinjauan / Prognosis
Apakah pandangan (prognosis) bagi orang yang mempunyai penyakit tisu penghubung?
Tinjauan untuk orang yang mempunyai penyakit tisu penghubung adalah berbeza untuk setiap orang. Tinjauan bergantung pada jenis penyakit yang anda alami, sama ada anda mendapat rawatan atau tidak, dan keberkesanan rawatan itu. Sesetengah jenis penyakit tisu penghubung mungkin mempunyai akibat yang agak kecil, dan sesetengahnya boleh membawa maut (jika ia menjejaskan paru-paru, buah pinggang atau jantung.) Sesetengah jenis penyakit ini menyakitkan, manakala yang lain mempunyai gejala yang lebih ringan.
Anda mungkin diminta membuat beberapa perubahan gaya hidup. Juga, anda mungkin diminta untuk mendapatkan vaksin untuk selesema atau vaksin untuk radang paru-paru (apabila penyakit tisu penghubung anda dalam pengampunan).
Tinggal bersama
Bilakah anda perlu menghubungi doktor anda jika anda mempunyai penyakit tisu penghubung?
Anda harus menghubungi pembekal penjagaan kesihatan anda jika anda mempunyai simptom baru atau semakin teruk, termasuk:
- Perubahan kulit, seperti perubahan warna atau tekstur.
- Perubahan penglihatan.
- sakit.
- Berasa sakit.
- Kelemahan otot.
Anda harus menyimpan jadual janji temu yang dicadangkan oleh pembekal penjagaan kesihatan anda.
