:max_bytes(150000):strip_icc()/GettyImages-1435135105-c6b78d991a3742d19cb8a86966df6db1.jpg "Sakit anggota badan tanpa demam: Punca dan rawatan")
Bilirubin adalah sebahagian daripada hempedu, yang dibuat di dalam hati dan disimpan di dalam pundi hempedu. Tahap bilirubin dalam badan memberikan gambaran tentang fungsi hati dan kesihatan keseluruhan. Ujian bilirubin ialah alat diagnostik biasa yang digunakan oleh profesional penjagaan kesihatan untuk menilai kesihatan hati kita, mendiagnosis keadaan perubatan tertentu dan memantau rawatan yang sedang dijalankan. Dalam artikel ini, kami akan menerangkan apa itu bilirubin, tujuan ujian bilirubin, dan maksud keputusan ujian bilirubin.
Apakah bilirubin?
Bilirubin adalah pigmen kekuningan yang dihasilkan apabila tubuh memecah sel darah merah. Apabila sel darah merah mencapai penghujung jangka hayatnya (kira-kira 120 hari), ia dipecahkan dalam limpa, dan hemoglobin – protein pembawa oksigen di dalam sel ini – ditukar menjadi bilirubin. Bilirubin ini diangkut ke hati, di mana ia menjalani pemprosesan selanjutnya.
Terdapat dua jenis utama bilirubin:
- Bilirubin tidak langsung (tak terkonjugasi): Ini adalah bentuk awal bilirubin yang belum diproses oleh hati. Bilirubin tidak langsung tidak larut dalam air dan memerlukan penukaran untuk perkumuhan.
- Bilirubin langsung (konjugasi): Selepas hati memproses bilirubin tidak langsung, ia menjadi larut dalam air dan boleh dikumuhkan melalui hempedu ke dalam sistem pencernaan dan akhirnya keluar dari badan dalam najis.
Bilirubin memainkan peranan penting dalam menunjukkan kesihatan hati dan kecekapan proses penyingkiran bahan buangan badan.
Apakah ujian bilirubin?
Ujian bilirubin mengukur jumlah bilirubin dalam darah. Ujian ini biasanya sebahagian daripada panel fungsi hati dan membantu mendiagnosis atau memantau keadaan yang mempengaruhi hati, pundi hempedu atau saluran hempedu.
Jenis ujian bilirubin:
- Jumlah bilirubin: Ujian ini mengukur jumlah keseluruhan bilirubin dalam darah, termasuk bilirubin langsung dan tidak langsung.
- Bilirubin langsung: Ujian ini mengukur bentuk bilirubin yang larut dalam air dan diproses.
- Bilirubin tidak langsung: Dikira dengan menolak bilirubin langsung daripada jumlah bilirubin, ujian ini mengukur jumlah bilirubin yang tidak diproses.
Bagaimana ujian ini dilakukan:
Sampel darah diambil dari urat di lengan anda dan dianalisis di makmal. Ujian ini cepat dan invasif minimum, dengan keputusan tersedia dalam masa satu atau dua hari.
Ketahui tentang keputusan ujian bilirubin
Tahap bilirubin normal:
Tahap bilirubin boleh berbeza sedikit berdasarkan umur, status kesihatan dan piawaian makmal. Berikut ialah julat rujukan biasa:
– Bayi baru lahir: 1 hingga 12 miligram setiap desiliter (mg/dL) dalam beberapa hari pertama selepas kelahiran. Tahap bilirubin mungkin lebih tinggi disebabkan oleh hati yang tidak matang, tetapi tahap melebihi 15 mg/dL mungkin memerlukan perhatian perubatan.
– Kanak-kanak: Jumlah paras bilirubin biasanya berkisar antara 0.1 hingga 1.0 mg/dL.
– Dewasa:
- Jumlah bilirubin: 0.1 hingga 1.2 mg/dL
- Bilirubin langsung: 0.0 hingga 0.3 mg/dL
- Bilirubin tidak langsung: 0.2 hingga 0.9 mg/dL (dikira).
Tahap bilirubin yang tinggi:
Tahap bilirubin yang tinggi selalunya merupakan tanda masalah kesihatan dan boleh dikategorikan berdasarkan jenis bilirubin yang terjejas:
– Ketinggian bilirubin tak bersambung (tidak langsung):
- Selalunya dikaitkan dengan anemia hemolitik, di mana sel darah merah dimusnahkan lebih cepat daripada yang dihasilkan.
- Mungkin juga disebabkan oleh keadaan seperti sindrom Gilbert – keadaan hati genetik yang menyebabkan jaundis sekejap-sekejap.
- Tahap tinggi boleh dilihat pada bayi baru lahir dengan jaundis neonatal.
– Ketinggian bilirubin berkonjugasi (langsung):
- Selalunya menunjukkan penyakit hati seperti hepatitis, sirosis, atau kanser hati.
- Penyumbatan saluran hempedu akibat batu karang, tumor, atau keradangan juga boleh meningkatkan paras bilirubin langsung.
- Kolestasis – keadaan di mana aliran hempedu berkurangan atau terhenti – adalah punca lain.
– Paras bilirubin langsung dan tidak langsung adalah tinggi
- Mencadangkan kerosakan hati atau keadaan yang lebih kompleks seperti jangkitan teruk atau gangguan metabolik yang diwarisi.
Tahap bilirubin rendah:
Paras bilirubin yang rendah adalah kurang biasa, biasanya tidak membimbangkan dan selalunya tidak menyebabkan sebarang gejala. Paras bilirubin yang rendah kadangkala boleh disebabkan oleh faktor seperti ubat-ubatan tertentu (cth, antibiotik, pil kawalan kelahiran), kafein atau ubat anti-radang bukan steroid (NSAID). Dalam kes yang jarang berlaku, paras bilirubin yang rendah telah dikaitkan dengan keadaan seperti penyakit autoimun atau diabetes.
Implikasi untuk kesihatan:
Bagi orang yang sihat, paras bilirubin dalam julat normal adalah tanda fungsi hati yang betul dan perolehan sel darah merah yang cekap. Bagi orang yang mempunyai masalah kesihatan:
- Tahap bilirubin yang tinggi secara berterusan menunjukkan keperluan untuk rawatan seperti mengambil ubat, perubahan gaya hidup atau pembedahan (cth, untuk penyumbatan saluran hempedu).
- Bayi yang baru lahir dengan tahap bilirubin yang tinggi mungkin memerlukan fototerapi untuk mengelakkan komplikasi seperti kernicterus – bentuk kerosakan otak yang jarang berlaku tetapi serius.
- Untuk keadaan hati yang kronik, pemantauan tetap tahap bilirubin boleh membimbing keputusan rawatan.
Tujuan ujian bilirubin
Ujian bilirubin mempunyai beberapa tujuan:
- Mendiagnosis penyakit hati: Membantu mengenal pasti keadaan seperti hepatitis, penyakit hati berlemak, atau sirosis hati.
- Memantau jaundis: Menjejaki tahap keterukan jaundis pada bayi baru lahir dan orang dewasa.
- Menilai fungsi saluran hempedu: Mengesan penyumbatan atau kelainan pada saluran hempedu.
- Menilai anemia: Tentukan sama ada pecahan sel darah merah yang berlebihan menyebabkan anemia.
- Memantau keberkesanan rawatan: Menjejaki sejauh mana rawatan untuk gangguan hati atau darah berfungsi.
Bilakah orang memerlukan ujian bilirubin?
Ujian bilirubin biasanya disyorkan apabila gejala atau keadaan mencadangkan masalah hati atau darah. Sebab biasa termasuk:
- Jaundis: Kulit dan mata menguning, menunjukkan tahap bilirubin yang tinggi.
- Air kencing gelap dan najis pucat: Kemungkinan tanda-tanda masalah hati atau saluran hempedu.
- Sakit perut atau bengkak: Terutamanya di bahagian atas perut kanan, berhampiran hati.
- Keletihan atau kelemahan: Gejala penyakit hati kronik atau anemia.
- Pemeriksaan kesihatan rutin: Untuk individu yang mempunyai faktor risiko seperti penggunaan alkohol, obesiti atau sejarah keluarga penyakit hati.
- Pemeriksaan bayi baru lahir: Untuk memantau jaundis neonatal, yang boleh berlaku disebabkan oleh fungsi hati yang tidak matang.
Perkara yang perlu dilakukan sebelum dan selepas melakukan ujian bilirubin
Sebelum ujian bilirubin:
- Puasa: Dalam banyak kes, anda mungkin perlu mengelak daripada makan atau minum selama 4-6 jam sebelum ujian bilirubin untuk memastikan keputusan yang tepat.
- Pendedahan ubat: Maklumkan kepada profesional penjagaan kesihatan tentang sebarang ubat, makanan tambahan atau ubat herba yang anda ambil, kerana sesetengah produk boleh menjejaskan tahap bilirubin.
- Mengelak daripada meminum alkohol: Elakkan daripada meminum alkohol sebelum ujian bilirubin, kerana ia boleh menjejaskan fungsi hati.
Selepas ujian bilirubin:
- Memahami keputusan: Bincangkan keputusan anda dengan doktor anda untuk menentukan sama ada ujian atau rawatan lanjut diperlukan.
- Memantau simptom: Beri perhatian kepada simptom seperti keletihan yang berterusan, kulit menguning, atau perubahan warna najis, kerana gejala ini mungkin memerlukan penjagaan susulan.
- Ujian susulan: Ujian tambahan seperti ujian fungsi hati atau kajian pengimejan mungkin disyorkan berdasarkan keputusan.
Bilirubin adalah penanda penting hati dan kesihatan keseluruhan. Memahami peranan bilirubin dan maksud keputusan ujian bilirubin membantu individu membuat keputusan termaklum tentang kesihatan mereka. Ujian tetap, terutamanya bagi mereka yang berisiko, sangat berguna untuk pengesanan awal dan pengurusan yang berkesan bagi keadaan berkaitan hati dan darah.
