Gambaran keseluruhan
Hati yang diperbesarkan adalah hati yang lebih besar daripada biasa. Istilah perubatan ialah hepatomegaly.
Daripada penyakit, hati yang membesar adalah tanda masalah asas, seperti penyakit hati, kegagalan jantung kongestif atau kanser. Rawatan dilakukan dengan mengenal pasti dan mengawal punca keadaan.
Gejala hati yang diperbesarkan
Hati yang membesar mungkin tidak menyebabkan gejala.
Apabila hati yang diperbesarkan disebabkan oleh penyakit hati, ia mungkin disertai dengan:
- Sakit perut
- Keletihan
- Pening dan muntah
- Kulit kuning dan putih mata (jaundice)
Bilakah anda perlu berjumpa doktor?
Buat temu janji dengan doktor jika anda mempunyai simptom yang membimbangkan anda.
Apakah yang menyebabkan hati membesar?
Hati adalah organ besar di bahagian atas kanan perut anda. Saiz hati berbeza mengikut umur, jantina dan saiz badan. Banyak keadaan boleh menyebabkan hati membesar, termasuk:
Penyakit hati
- Sirosis
- Hepatitis yang disebabkan oleh virus — termasuk hepatitis A, B dan C — atau disebabkan oleh mononukleosis berjangkit
- Penyakit hati berlemak bukan alkohol
- Penyakit hati berlemak alkohol
- Gangguan yang menyebabkan protein tidak normal terkumpul di dalam hati anda (amiloidosis)
- Gangguan genetik yang menyebabkan kuprum terkumpul di hati anda (penyakit Wilson)
- Gangguan yang menyebabkan besi terkumpul di dalam hati anda (hemachromatosis)
- Gangguan yang menyebabkan bahan berlemak terkumpul di hati anda (penyakit Gaucher)
- Poket berisi cecair di dalam hati (cysta hati)
- Tumor hati bukan kanser, termasuk hemangioma dan adenoma
- Halangan pundi hempedu atau saluran hempedu
- Hepatitis toksik
Penyakit kanser
- Kanser yang bermula di bahagian lain badan dan merebak ke hati
- Leukemia
- Kanser hati
- Limfoma
Masalah jantung dan saluran darah
- Penyumbatan urat yang mengalirkan hati (sindrom Budd-Chiari)
- Kegagalan jantung
- Keradangan tisu di sekeliling jantung (pericarditis)
Faktor-faktor risiko
Anda lebih cenderung untuk mengembangkan hati yang membesar jika anda mempunyai penyakit hati. Faktor-faktor yang boleh meningkatkan risiko masalah hati anda termasuk:
- Penggunaan alkohol yang berlebihan. Minum alkohol dalam kuantiti yang banyak boleh merosakkan hati anda.
-
Dos besar ubat, vitamin atau makanan tambahan. Pengambilan lebih besar daripada dos vitamin, suplemen pemakanan, atau ubat-ubatan tanpa preskripsi atau preskripsi boleh meningkatkan risiko kerosakan hati.
Terlebih dos asetaminofen adalah punca paling biasa kegagalan hati akut di negara kita. Selain sebagai ramuan dalam ubat penahan sakit yang dijual bebas seperti Tylenol, acetaminophen terdapat dalam lebih daripada 600 ubat, kedua-duanya di kaunter dan preskripsi.
Berhati-hati dengan kandungan ubat yang anda ambil. Baca label. Cari “acetaminophen,” “acetam” atau “APAP.” Semak dengan doktor anda jika anda tidak pasti apa yang terlalu banyak.
- Suplemen herba. Suplemen tertentu, termasuk black cohosh, ma huang dan valerian, boleh meningkatkan risiko kerosakan hati anda.
- Jangkitan. Penyakit berjangkit, virus, bakteria atau parasit, boleh meningkatkan risiko kerosakan hati anda.
- Virus hepatitis. Hepatitis A, B dan C boleh menyebabkan kerosakan hati.
- Tabiat pemakanan yang buruk. Berat badan berlebihan meningkatkan risiko penyakit hati anda, begitu juga dengan makan makanan yang tidak sihat, seperti yang mempunyai lebihan lemak atau gula.
Pencegahan penyakit hati
Untuk mengurangkan risiko penyakit hati, anda boleh:
- Amalkan pemakanan yang sihat. Pilih diet yang penuh dengan buah-buahan, sayur-sayuran dan bijirin penuh.
- Minum alkohol secara sederhana. Semak dengan doktor anda untuk mengetahui jumlah alkohol yang sesuai untuk anda.
- Ikut arahan semasa mengambil ubat, vitamin atau makanan tambahan.
- Hadkan sentuhan dengan bahan kimia. Gunakan pembersih aerosol, racun serangga dan bahan kimia toksik lain hanya di kawasan pengudaraan yang baik. Pakai sarung tangan, lengan panjang dan topeng.
- Kekalkan berat badan yang sihat. Makan makanan seimbang dan hadkan makanan yang tinggi kandungan gula dan lemak. Jika anda berlebihan berat badan, tanya doktor atau pakar pemakanan anda tentang cara terbaik untuk anda menurunkan berat badan.
- Berhenti menghisap tembakau. Tanya doktor anda tentang strategi untuk membantu anda berhenti merokok.
-
Gunakan suplemen makanan dengan berhati-hati. Berbincang dengan doktor anda tentang risiko dan faedah suplemen herba sebelum anda mengambilnya. Sesetengah rawatan perubatan alternatif boleh membahayakan hati anda.
Herba dan makanan tambahan yang perlu dielakkan termasuk black cohosh, ma huang dan herba Cina yang lain, comfrey, germander, large celandine, kava, pennyroyal, kopiah dan valerian.
Diagnosis hati yang diperbesarkan
Doktor anda mungkin bermula dengan merasakan perut anda semasa peperiksaan fizikal untuk menentukan saiz, bentuk dan tekstur hati. Bagaimanapun tindakan ini mungkin tidak mencukupi untuk mendiagnosis pembesaran hati.
Prosedur tambahan untuk mendiagnosis
Jika doktor anda mengesyaki anda mengalami pembesaran hati, doktor mungkin mengesyorkan ujian dan prosedur lain, termasuk:
- Ujian darah. Sampel darah diuji untuk menentukan tahap enzim hati dan mengenal pasti virus yang boleh menyebabkan pembesaran hati.
- Ujian pengimejan. Ujian pengimejan termasuk imbasan CT, ultrasound atau MRI.
- Elastografi resonans magnetik menggunakan gelombang bunyi untuk mencipta peta visual (elastogram) kekakuan tisu hati. Ujian bukan invasif ini boleh menjadi alternatif kepada biopsi hati.
- Mengumpul sampel tisu hati untuk ujian (biopsi hati). Biopsi hati selalunya dilakukan menggunakan jarum panjang dan nipis yang dimasukkan melalui kulit anda dan ke dalam hati anda. Jarum mengeluarkan inti tisu yang kemudiannya dihantar ke makmal untuk ujian.
Rawatan hati yang diperbesarkan
Rawatan untuk hati yang membesar adalah merawat keadaan yang menyebabkannya.
Bersedia untuk temu janji dengan doktor
Anda mungkin bermula dengan berjumpa doktor penjagaan utama anda. Jika doktor anda mengesyaki anda mengalami pembesaran hati, doktor mungkin merujuk anda kepada pakar yang sesuai selepas ujian untuk menentukan puncanya.
Jika anda mempunyai penyakit hati, anda mungkin dirujuk kepada pakar dalam masalah hati (pakar hepatologi).
Berikut ialah maklumat untuk membantu anda bersedia untuk janji temu anda.
Apa yang anda boleh lakukan untuk menyediakan
Apabila anda membuat temu janji, tanya sama ada terdapat apa-apa yang perlu anda lakukan lebih awal, seperti berpuasa sebelum menjalani ujian tertentu. Buat senarai:
- Simptom anda, termasuk simptom yang kelihatan tidak berkaitan dengan sebab anda menjadualkan temu janji dan bila simptom bermula
- Senarai semua ubat, vitamin atau makanan tambahan yang anda ambil, termasuk dos
- Soalan untuk ditanya kepada doktor anda
Bawa ahli keluarga atau rakan bersama anda untuk membantu anda mengingati maklumat yang diberikan.
Untuk hati yang diperbesarkan beberapa soalan untuk ditanya kepada doktor anda termasuk:
- Apakah yang mungkin menyebabkan gejala saya?
- Apakah ujian yang saya perlukan?
- Adakah keadaan saya berkemungkinan sementara atau tahan lama?
- Apakah kaedah alternatif kepada kaedah rawatan utama yang anda cadangkan?
- Adakah terdapat sekatan yang perlu saya ikuti?