Gambaran keseluruhan
Apakah sumbing bibir dan sumbing lelangit?
Sumbing bibir dan lelangit sumbing adalah kecacatan (kecacatan) pada muka dan mulut yang berlaku pada awal kehamilan, manakala bayi sedang berkembang di dalam ibunya. Celah berlaku apabila tisu tidak bercantum dengan betul.
- A sumbing bibir ialah pemisahan fizikal kedua-dua belah bibir atas, dan kelihatan sebagai bukaan atau celah yang sempit atau lebar di semua lapisan bibir atas. Pemisahan ini boleh termasuk garis gusi atau lelangit.
- A sumbing lelangit adalah belahan atau bukaan pada bumbung mulut. Sumbing boleh melibatkan lelangit keras (bahagian hadapan tulang bumbung mulut) dan/atau lelangit lembut (bahagian belakang lembut bumbung mulut), dan boleh dikaitkan dengan bibir sumbing
Sumbing bibir dan lelangit sumbing boleh berlaku pada satu atau kedua-dua belah mulut. Oleh kerana bibir dan lelangit berkembang secara berasingan, adalah mungkin untuk mempunyai bibir sumbing tanpa sumbing lelangit, sumbing lelangit tanpa sumbing bibir, atau kedua-duanya sumbing bibir dan lelangit sumbing bersama-sama (kecacatan yang paling kerap berlaku).
Seorang bayi dengan bibir sumbing. Kanak-kanak yang sama, berumur 2 tahun, selepas pembaikan bibir sumbing.
Siapa yang mendapat sumbing bibir dan/atau sumbing lelangit?
Sumbing bibir dan/atau sumbing lelangit menjejaskan 1 dalam 1,000 bayi setiap tahun, dan merupakan kecacatan kelahiran keempat paling biasa di Amerika Syarikat. Celah lebih kerap berlaku pada kanak-kanak berketurunan Asia.
Dua kali lebih banyak kanak-kanak lelaki daripada kanak-kanak perempuan mempunyai bibir sumbing, kedua-duanya dengan dan tanpa lelangit sumbing. Walau bagaimanapun, dua kali lebih ramai kanak-kanak perempuan berbanding lelaki mempunyai sumbing lelangit tanpa sumbing bibir.
Gejala dan Punca
Apakah yang menyebabkan sumbing bibir dan sumbing lelangit?
Dalam kebanyakan kes, punca sumbing bibir dan sumbing lelangit tidak diketahui, dan keadaan ini tidak dapat dicegah. Kebanyakan saintis percaya rekah disebabkan oleh gabungan faktor genetik (warisan) dan persekitaran (berkaitan dengan alam semula jadi). Nampaknya terdapat peluang yang lebih besar untuk bayi yang baru lahir mengalami celah jika adik beradik, ibu bapa atau saudara lain mengalami masalah tersebut.
Satu lagi punca bibir/lelangit sumbing mungkin berkaitan dengan ubat yang mungkin diambil oleh ibu semasa mengandung, termasuk ubat antiseizure/antikonvulsan, ubat rawatan jerawat yang mengandungi Accutane® atau methotrexate, ubat yang biasa digunakan untuk merawat kanser, arthritis dan psoriasis .
Faktor lain yang boleh menyumbang kepada perkembangan celah termasuk:
- Kekurangan vitamin (asid folik)
- Merokok semasa mengandung
- Penyalahgunaan bahan
Keadaan ini juga mungkin berlaku akibat pendedahan kepada virus atau bahan kimia semasa bayi berada dalam kandungan. Dalam situasi lain, sumbing bibir dan sumbing lelangit mungkin sebahagian daripada keadaan perubatan lain.
Diagnosis dan Ujian
Bagaimanakah sumbing bibir dan/atau sumbing lelangit didiagnosis?
Kerana sumbing menyebabkan perubahan fizikal yang jelas, ia mudah untuk didiagnosis. Ultrasound pranatal boleh mendiagnosis kebanyakan celah bibir. Sumbing lelangit terpencil dikesan hanya dalam 7 peratus pesakit semasa ultrasound pranatal.
Jika sumbing tidak dikesan dalam ultrasound sebelum bayi dilahirkan, pemeriksaan fizikal mulut, hidung dan lelangit boleh mendiagnosis sumbing bibir atau sumbing lelangit selepas kelahiran kanak-kanak. Kadangkala, ujian lain mungkin dijalankan untuk mengetahui jika terdapat sebarang kelainan lain.
Pengurusan dan Rawatan
Apakah masalah yang berkaitan dengan sumbing bibir dan/atau sumbing lelangit?
- Masalah makan: Dengan pemisahan atau pembukaan di lelangit, makanan dan cecair boleh keluar dari mulut kembali melalui hidung. Biasanya, bayi cepat belajar cara makan dan penyusuan tidak menjadi masalah.
- Jangkitan telinga dan kehilangan pendengaran: Kanak-kanak dengan lelangit sumbing berisiko tinggi mendapat jangkitan telinga kerana mereka lebih terdedah kepada pengumpulan cecair di telinga tengah. Jika mereka tidak dirawat, jangkitan telinga boleh menyebabkan kehilangan pendengaran.
- Masalah pertuturan: Kanak-kanak sumbing juga mungkin mengalami masalah bercakap. Suara kanak-kanak ini tidak dapat dibawa dengan baik, suara mungkin mengeluarkan bunyi hidung, dan pertuturan mungkin sukar difahami selepas pembaikan lelangit. Tidak semua kanak-kanak mengalami masalah ini, dan pembedahan boleh menyelesaikan masalah ini sepenuhnya.
-
Masalah pergigian: Kanak-kanak yang mengalami sumbing terdedah kepada banyak masalah pergigian, termasuk:
- Bilangan rongga yang lebih besar;
- Gigi hilang, tambahan, cacat atau tersesar yang perlu dirawat.
- Kecacatan pada rabung alveolar, gusi atas tulang yang mengandungi gigi. Kecacatan pada alveolus boleh: menyesarkan, hujung, atau memutar gigi kekal; menghalang gigi kekal daripada muncul; mengelakkan rabung alveolar daripada terbentuk; dan, menyebabkan kehilangan pramatang gigi taring dan gigi kacip yang meletus.
Siapa yang merawat kanak-kanak yang mengalami sumbing bibir dan/atau lelangit?
Oleh kerana bilangan kesihatan mulut dan masalah perubatan yang berkaitan dengan sumbing bibir atau sumbing lelangit, sepasukan doktor dan pakar lain biasanya bekerjasama untuk membangunkan pelan penjagaan bagi setiap pesakit. Ahli-ahli pasukan bibir dan lelangit sumbing biasanya termasuk:
- Pakar bedah plastik untuk menilai dan melakukan pembedahan yang diperlukan pada bibir dan/atau lelangit.
- Pakar Ortodontik untuk meluruskan dan meletakkan semula gigi.
- Doktor gigi untuk melakukan penjagaan pergigian rutin.
- Pakar prostodontik untuk membuat gigi tiruan dan peralatan pergigian untuk memperbaiki penampilan dan membuat perubahan yang diperlukan untuk makan dan bercakap.
- Pakar patologi pertuturan untuk menilai masalah pertuturan dan pemakanan.
- Pakar Otolaryngolog (doktor telinga, hidung dan tekak) untuk menilai masalah pendengaran dan mempertimbangkan pilihan rawatan untuk masalah pendengaran.
- Pakar audiologi (pakar dalam gangguan pendengaran) untuk memeriksa dan memantau pendengaran.
- Penyelaras jururawat untuk menyediakan penyeliaan berterusan terhadap kesihatan kanak-kanak.
- Pekerja sosial/ahli psikologi untuk menyara keluarga dan mengambil perhatian tentang sebarang masalah penyesuaian.
- Pakar genetik untuk membantu ibu bapa dan pesakit dewasa memahami peluang untuk mempunyai lebih ramai anak dengan keadaan ini.
Rawatan biasanya bermula pada masa bayi dan selalunya berterusan sehingga awal dewasa.
Bagaimanakah sumbing bibir dan lelangit dirawat?
Sumbing bibir mungkin memerlukan 1 atau 2 pembedahan, bergantung pada tahap (lengkap atau tidak lengkap) dan lebar (sempit atau lebar) sumbing. Pembedahan pertama biasanya dilakukan pada masa bayi berumur 3 bulan.
Beberapa teknik boleh meningkatkan hasil pembaikan bibir sumbing dan lelangit apabila digunakan dengan sewajarnya sebelum pembedahan. Mereka tidak invasif dan mengubah bentuk bibir, hidung dan mulut bayi secara dramatik:
- Regimen lip-taping boleh mengecilkan jurang pada bibir sumbing kanak-kanak.
- Lif hidung digunakan untuk membantu membentuk bentuk hidung bayi yang betul.
- Peranti acuan nasal-alveolar (NAM) boleh digunakan untuk membantu membentuk tisu bibir ke kedudukan yang lebih baik sebagai persediaan untuk pembaikan bibir.
Pembedahan pertama, untuk menutup bibir, biasanya berlaku apabila bayi berusia antara 3 dan 6 bulan. Pembedahan kedua, jika perlu, biasanya dilakukan apabila kanak-kanak berumur 6 bulan.
Pembaikan lelangit sumbing dilakukan pada 12 bulan dan mencipta lelangit berfungsi dan mengurangkan kemungkinan cecair akan berkembang di telinga tengah. Untuk mengelakkan pengumpulan cecair di telinga tengah, kanak-kanak dengan lelangit sumbing biasanya memerlukan tiub khas yang diletakkan di dalam gegendang telinga untuk membantu pengaliran cecair, dan pendengaran mereka perlu diperiksa sekali setahun. Ini sering dilakukan pada masa pembaikan lelangit.
Kira-kira 30-40 peratus kanak-kanak yang mengalami sumbing lelangit memerlukan pembedahan lanjut untuk membantu memperbaiki pertuturan mereka. Pertuturan biasanya dinilai antara umur 4 dan 5. Selalunya skop nasofaring dilakukan untuk memeriksa pergerakan lelangit dan tekak. Keputusan kemudian dibuat, bersama-sama dengan ahli patologi pertuturan, jika pembedahan diperlukan untuk memperbaiki pertuturan. Pembedahan ini biasanya dilakukan sekitar umur 5 tahun.
Kanak-kanak dengan celah yang melibatkan garis gusi juga mungkin memerlukan cantuman tulang apabila mereka berumur kira-kira 6-10 tahun untuk mengisi garis gusi atas supaya ia dapat menyokong gigi kekal dan menstabilkan rahang atas. Apabila gigi kekal tumbuh, kanak-kanak selalunya memerlukan pendakap untuk meluruskan gigi dan pengembang lelangit untuk melebarkan lelangit.
Pembedahan tambahan boleh dilakukan untuk memperbaiki penampilan bibir dan hidung, menutup bukaan antara mulut dan hidung, membantu pernafasan, dan menstabilkan serta meluruskan rahang.
Tinjauan / Prognosis
Apakah prognosis (pandangan) bagi kanak-kanak yang mengalami sumbing bibir dan/atau lelangit?
Walaupun rawatan mungkin mengambil masa bertahun-tahun dan memerlukan beberapa pembedahan, kebanyakan kanak-kanak yang terjejas oleh keadaan ini boleh mencapai penampilan, pertuturan dan pemakanan yang normal.
Tinggal bersama
Bagaimanakah keperluan penjagaan pergigian bagi kanak-kanak yang sumbing bibir atau lelangit harus dipenuhi?
Secara amnya, keperluan penjagaan gigi kanak-kanak yang mengalami sumbing adalah sama seperti kanak-kanak lain. Walau bagaimanapun, kanak-kanak yang mengalami sumbing bibir dan/atau lelangit mungkin mengalami masalah khas yang berkaitan dengan gigi yang hilang, salah bentuk atau kedudukan yang buruk yang harus diperhatikan dengan teliti.
- Penjagaan gigi awal: Seperti kanak-kanak lain, kanak-kanak yang dilahirkan dengan sumbing bibir dan/atau sumbing lelangit memerlukan pembersihan yang betul, pemakanan yang baik dan rawatan fluorida untuk mempunyai gigi yang sihat. Pembersihan yang sesuai dengan berus gigi yang kecil dan berbulu lembut harus dimulakan sebaik sahaja gigi muncul. Jika berus gigi kanak-kanak yang lembut tidak membersihkan gigi dengan secukupnya kerana bentuk mulut dan gigi yang berbeza, doktor gigi boleh mengesyorkan span lembut yang mengandungi ubat kumur pada pemegang untuk menyapu gigi kanak-kanak. Ramai doktor gigi mengesyorkan agar lawatan pergigian pertama dijadualkan pada usia kira-kira 1 tahun, atau lebih awal jika terdapat masalah pergigian khas. Penjagaan pergigian rutin boleh bermula sekitar umur 3 tahun.
- Penjagaan ortodontik: Penilaian ortodontik pertama berlaku semasa klinik sumbing dan kraniofasial. Selepas gigi muncul, pakar ortodontik boleh menilai lagi keperluan pergigian jangka pendek dan jangka panjang kanak-kanak. Kebanyakan kanak-kanak dengan lelangit sumbing memerlukan pengembangan lelangit sekitar umur 6-7 tahun. Selepas gigi kekal tumbuh, pakar ortodontik boleh menyelaraskan gigi. Penjagaan ortodontik juga diperlukan sebagai persediaan untuk pembedahan rahang (pembedahan ortognatik).
- Penjagaan prostodontik: Pakar prostodontik boleh membuat jambatan pergigian untuk menggantikan gigi yang hilang, atau peralatan khas yang dipanggil “mentol pertuturan” atau “pengangkat palatal” untuk membantu menutup hidung dari mulut supaya pertuturan berbunyi lebih normal. Pakar prostodontik menyelaraskan rawatan dengan pakar bedah mulut atau plastik dan pakar patologi pertuturan.
