Gambaran keseluruhan
Apakah buah pinggang?
Buah pinggang adalah dua organ berbentuk kacang yang menapis darah anda. Buah pinggang adalah sebahagian daripada sistem kencing anda.
Setiap hari, buah pinggang anda menapis kira-kira 200 liter cecair — cukup untuk mengisi tab mandi yang besar. Semasa proses ini, buah pinggang anda mengeluarkan bahan buangan, yang meninggalkan badan anda sebagai air kencing. Kebanyakan orang kencing kira-kira dua liter setiap hari. Badan anda menggunakan semula 198 liter cecair yang lain.
Buah pinggang anda juga membantu mengimbangi cecair badan anda (kebanyakannya air) dan elektrolit. Elektrolit adalah mineral penting yang termasuk natrium dan kalium.
Siapakah yang paling berisiko mengalami masalah buah pinggang?
Orang yang menghidap diabetes atau tekanan darah tinggi mempunyai risiko tertinggi untuk masalah buah pinggang. Kemalangan atau trauma, seperti kemalangan kereta atau kecederaan sukan, juga boleh membahayakan buah pinggang.
Fungsi
Apakah yang dilakukan oleh buah pinggang?
Buah pinggang membersihkan toksin dan sisa daripada darah anda. Mereka membantu badan anda mengeluarkan bahan-bahan ini. Buah pinggang menapis kira-kira setengah cawan darah setiap minit.
Dalam proses:
- Darah mengalir ke dalam buah pinggang anda melalui saluran darah yang besar, dipanggil arteri renal.
- Salur darah kecil di buah pinggang menapis darah.
- Bahan yang diperlukan oleh tubuh anda mengalir melalui urat buah pinggang dan kembali ke aliran darah anda.
- Air kencing bergerak melalui tiub otot yang dipanggil ureter ke pundi kencing anda.
- Pundi kencing anda menyimpan air kencing sehingga anda mengeluarkannya melalui kencing (kencing).
Buah pinggang juga:
- Kawal keseimbangan asid-bes (keseimbangan pH) darah anda.
- Buat gula (glukosa) jika darah anda tidak mempunyai cukup gula.
- Buat protein yang dipanggil renin yang meningkatkan tekanan darah.
- Menghasilkan hormon calcitriol dan erythropoietin. Calcitriol ialah sejenis vitamin D yang membantu badan anda menyerap kalsium. Erythropoietin membantu badan anda membuat sel darah merah.
Kelenjar adrenal terletak di atas setiap buah pinggang. Ia menghasilkan hormon termasuk kortisol, yang membantu badan anda bertindak balas terhadap tekanan.
Kortisol juga memainkan peranan dalam:
- Mengawal metabolisme.
- Mengurangkan keradangan.
- Mengawal tekanan darah.
- Meningkatkan paras gula dalam darah.
Bagaimanakah buah pinggang menapis darah?
Setiap buah pinggang mengandungi lebih daripada satu juta unit penapisan yang dipanggil nefron. Setiap nefron terdiri daripada:
- Glomeruli: Kumpulan saluran darah kecil ini melakukan peringkat pertama penapisan darah anda. Mereka kemudiannya menghantar bahan yang ditapis ke tubulus buah pinggang. Proses ini dipanggil penapisan glomerular.
- Tubul renal: Tiub kecil ini menyimpan air, nutrien dan mineral yang diperlukan oleh badan anda (seperti natrium dan kalium). Tubul mengeluarkan bahan buangan, seperti asid dan cecair yang berlebihan. Badan anda menghantar sisa sisa melalui ruang pengumpul buah pinggang. Akhirnya, ia meninggalkan badan anda sebagai air kencing.
Bolehkah anda hidup tanpa buah pinggang?
Anda memerlukan buah pinggang untuk terus hidup, tetapi anda boleh hidup dengan hanya satu buah pinggang. Membuang satu buah pinggang dipanggil nefrektomi radikal.
Seseorang mungkin hanya mempunyai satu buah pinggang jika mereka:
- Dibuang buah pinggang kerana kanser atau kecederaan.
- Menderma buah pinggang kepada orang lain untuk pemindahan buah pinggang.
- Dilahirkan dengan hanya satu buah pinggang (renal agenesis).
- Dilahirkan dengan dua buah pinggang tetapi hanya satu buah pinggang yang berfungsi (displasia buah pinggang).
Anatomi
Di manakah buah pinggang?
Buah pinggang anda terletak betul-betul di bawah tulang rusuk anda dan di belakang perut anda. Biasanya, satu buah pinggang terletak di kedua-dua belah tulang belakang anda. Buah pinggang berada di antara usus dan diafragma anda. Tiub yang dipanggil ureter menghubungkan setiap buah pinggang ke pundi kencing anda.
Berapa besar buah pinggang?
Setiap buah pinggang adalah kira-kira empat atau lima inci panjang, kira-kira saiz penumbuk.
Apakah bahagian buah pinggang?
Buah pinggang adalah organ yang sangat kompleks dengan banyak bahagian. Bahagian utama anatomi buah pinggang termasuk:
- Kapsul buah pinggang (kapsul buah pinggang): Tiga lapisan tisu penghubung atau lemak ini menutupi buah pinggang. Mereka melindungi buah pinggang daripada kecederaan, meningkatkan kestabilannya dan menghubungkan buah pinggang ke tisu sekeliling.
- Arteri renal: Salur darah besar yang mengawal aliran darah ke dalam buah pinggang anda.
- Korteks buah pinggang: Lapisan luar buah pinggang, di mana nefron (unit penapisan darah) bermula.
- Medula buah pinggang: Medula renal adalah bahagian dalam buah pinggang dan mengandungi kebanyakan nefron dengan glomeruli dan tubul renal mereka. Tubul renal membawa air kencing ke pelvis renal.
- Papila buah pinggang: Struktur berbentuk piramid ini memindahkan air kencing ke ureter.
- Pelvis buah pinggang: Struktur berbentuk corong ini mengumpul air kencing dan mengalirkannya ke bawah dua tiub nipis otot yang dipanggil ureter. Air kencing bergerak dari ureter ke pundi kencing, tempat ia disimpan.
- Urat renal: Urat ini membawa darah yang ditapis keluar dari buah pinggang anda.
Keadaan dan Gangguan
Apakah keadaan dan gangguan yang boleh menjejaskan buah pinggang?
Buah pinggang melakukan beberapa fungsi penting dalam badan. Banyak gangguan yang berbeza boleh menjejaskan mereka. Keadaan biasa yang memberi kesan kepada buah pinggang termasuk:
- Penyakit buah pinggang yang kronik: Penyakit buah pinggang kronik (CKD) boleh mengurangkan fungsi buah pinggang anda. Kencing manis atau darah tinggi biasanya menyebabkan CKD.
- Kanser buah pinggang: Karsinoma sel renal adalah jenis kanser buah pinggang yang paling biasa.
- Kegagalan buah pinggang (kegagalan buah pinggang): Kegagalan buah pinggang mungkin akut (memburuk secara tiba-tiba) atau kronik (pengurangan kekal pada keberkesanan buah pinggang anda). Penyakit buah pinggang peringkat akhir adalah kehilangan sepenuhnya fungsi buah pinggang. Ia memerlukan dialisis (rawatan untuk menapis darah anda sebagai ganti buah pinggang anda).
- Jangkitan buah pinggang (pyelonephritis): Jangkitan buah pinggang boleh berlaku jika bakteria memasuki buah pinggang anda dengan menaiki ureter anda. Jangkitan ini menyebabkan gejala secara tiba-tiba. Penyedia penjagaan kesihatan merawat mereka dengan antibiotik.
- Batu karang: Batu karang menyebabkan kristal terbentuk dalam air kencing anda dan mungkin menyekat aliran air kencing. Kadang-kadang batu ini berlalu dengan sendirinya. Dalam kes lain, penyedia penjagaan kesihatan boleh menawarkan rawatan untuk memecahkannya atau membuangnya.
- Sista buah pinggang (renal): Kantung berisi cecair yang dipanggil sista buah pinggang tumbuh pada buah pinggang anda. Sista ini boleh menyebabkan kerosakan buah pinggang. Penyedia penjagaan kesihatan boleh mengeluarkannya.
- Penyakit buah pinggang polikistik: Penyakit buah pinggang polikistik (PKD), keadaan genetik, menyebabkan sista terbentuk pada buah pinggang. PKD boleh menyebabkan tekanan darah tinggi dan kegagalan buah pinggang. Orang yang mempunyai PKD memerlukan pemantauan perubatan yang kerap.
Tidak terkira gangguan lain boleh menjejaskan buah pinggang. Beberapa syarat ini termasuk:
- Asidosis: Asid berlebihan terkumpul di dalam buah pinggang anda, yang boleh menyebabkan banyak masalah kesihatan. Ia boleh menjadi mengancam nyawa.
- Nefritis akut atau interstisial: Buah pinggang anda meradang, yang boleh menyebabkan kegagalan buah pinggang.
- Azotemia: Sisa nitrogen terkumpul di dalam buah pinggang anda. Azotemia boleh dirawat dan diuruskan. Ia boleh menyebabkan kematian jika tidak dirawat.
- Caliectasis: Calyces anda (di mana pengumpulan air kencing bermula) menjadi bengkak dengan cecair yang berlebihan. Caliectasis boleh mengakibatkan kegagalan buah pinggang jika tidak dirawat.
- Nefropati diabetes atau nefropati hipertensi: Tekanan darah tinggi menyebabkan kerosakan buah pinggang dalam kes nefropati.
- Penyakit glomerular: Glomeruli anda menjadi meradang atau rosak akibat penyakit glomerular. Keadaan ini berpotensi menyebabkan kegagalan buah pinggang.
- Penyakit perubahan minimum dan sindrom nefrotik: Buah pinggang anda mengeluarkan protein berlebihan ke dalam air kencing anda semasa penyakit perubahan minimum dan sindrom nefrotik.
- Nekrosis papillary: Ketulan tisu buah pinggang mati dalam medula dan papila. Tisu boleh pecah dan menyumbat buah pinggang, menyebabkan kegagalan buah pinggang.
- Proteinuria: Proteinuria bermakna anda mempunyai tahap protein yang tinggi dalam buah pinggang. Ia boleh menjadi tanda kerosakan buah pinggang.
- Pyelonephritis: Jangkitan buah pinggang secara tiba-tiba ini menyebabkan pembengkakan buah pinggang. Ia boleh mengancam nyawa.
- Uremia: Toksin yang biasanya keluar dalam air kencing anda berakhir dalam aliran darah anda sebaliknya. Uremia boleh mengancam nyawa jika tidak dirawat.
Apakah tanda-tanda masalah buah pinggang?
Kebanyakan masalah buah pinggang tidak mempunyai gejala pada peringkat awal. Apabila kerosakan buah pinggang berkembang, anda mungkin melihat:
- Kekejangan otot: Ketidakseimbangan elektrolit menyebabkan otot anda menjadi kaku.
- Air kencing atau air kencing gelap dengan darah di dalamnya: Kerosakan pada penapis buah pinggang membolehkan sel darah bocor ke dalam air kencing anda.
- Air kencing berbuih: Buih dalam kencing anda boleh menandakan lebihan protein.
- Kulit gatal dan kering: Ketidakseimbangan mineral dan nutrien dalam darah anda menyebabkan kulit gatal.
- Lebih kerap membuang air kecil: Masalah menapis bahan buangan menyebabkan anda lebih kerap kencing.
- Mata bengkak atau pergelangan kaki dan kaki bengkak: Fungsi buah pinggang yang berkurangan boleh menyebabkan badan anda memegang protein dan natrium, yang membawa kepada edema (bengkak akibat pengekalan cecair).
- Masalah tidur, keletihan dan kurang selera makan: Jika toksin terkumpul dalam darah anda, tidur, selera makan dan tahap tenaga anda mungkin tidak berfungsi.
Apakah ujian biasa untuk memeriksa kesihatan buah pinggang?
Penyedia penjagaan kesihatan menggunakan beberapa ujian untuk mengukur fungsi buah pinggang dan mendiagnosis masalah buah pinggang. Pembekal anda mungkin mengesyorkan:
- Pengimejan lanjutan (X-ray, imbasan CT, MRI, ultrasound atau pengimejan ubat nuklear), yang boleh menunjukkan keabnormalan atau halangan buah pinggang (tersumbat).
- Ujian darah, yang boleh menunjukkan seberapa baik glomeruli anda menapis darah anda.
-
Biopsi buah pinggang, di mana pembekal anda mengeluarkan sejumlah kecil tisu buah pinggang untuk diperiksa di bawah mikroskop.
-
Ureteroskopi, di mana pembekal anda memasukkan tiub (endoskop) melalui uretra anda ke dalam pundi kencing dan ureter anda untuk mencari kelainan.
-
Urinalisis, yang mengukur bahan tertentu, seperti protein atau darah, dalam air kencing.
Peduli
Bagaimanakah saya boleh memastikan buah pinggang saya sihat?
Adalah penting untuk menjalani pemeriksaan berkala dan ujian darah dan air kencing untuk mengukur kesihatan buah pinggang anda. Anda boleh mengurangkan risiko anda mengalami masalah buah pinggang dengan:
- Mengelak atau berhenti merokok.
-
Memotong garam berlebihan, yang boleh menjejaskan keseimbangan mineral dalam darah anda.
-
Minum banyak air, yang boleh membantu buah pinggang anda menyingkirkan toksin.
- Meningkatkan senaman harian, yang boleh mengurangkan tekanan darah tinggi.
- Mengehadkan penggunaan ubat anti-radang bukan steroid, bahan yang boleh menyebabkan kerosakan buah pinggang apabila digunakan secara berlebihan.
-
Mengekalkan berat badan yang sihat.
-
Memantau tahap tekanan darah anda.
-
Memerhati paras gula darah anda jika anda menghidap diabetes.
Soalan Lazim
Bilakah saya perlu menghubungi pembekal penjagaan kesihatan tentang buah pinggang saya?
Keadaan buah pinggang boleh menyebabkan gejala yang berbeza untuk orang yang berbeza. Jika buah pinggang anda tidak berfungsi dengan baik, anda mungkin melihat satu atau lebih tanda berikut:
- Perubahan dalam air kencing atau tabiat buang air kecil anda (seperti perjalanan bilik air yang lebih kerap).
- Kekeliruan atau masalah menumpukan perhatian.
- Kulit kering atau gatal.
-
Keletihan (keletihan yang melampau).
-
Tekanan darah tinggi (hipertensi).
-
Kekejangan otot.
- Kurang selera makan atau rasa logam makanan.
-
Sakit perut atau muntah.
- Bengkak, terutamanya di sekitar tangan atau buku lali anda.
Anda harus mempunyai fungsi buah pinggang anda diuji secara berkala jika anda mempunyai:
- Penyakit buah pinggang yang berlaku dalam keluarga anda.
- kencing manis.
- Penyakit jantung.
- Tekanan darah tinggi.
- Obesiti atau berat badan berlebihan.
- Penggunaan tetap ubat-ubatan tertentu, seperti ubat untuk mengawal tekanan darah anda.
Buah pinggang menapis darah anda dan mengeluarkan sisa dari badan anda. Buah pinggang anda juga membantu mengimbangi cecair dan elektrolit badan anda. Banyak keadaan berbeza boleh menjejaskan buah pinggang anda, jadi adalah penting untuk mengambil langkah untuk memastikan buah pinggang anda sihat. Pastikan anda menjalani ujian secara berkala jika anda berisiko tinggi untuk mengalami masalah buah pinggang.
