Gambaran keseluruhan
Apakah spastik?
Spastik ialah gangguan pada corak pergerakan otot sehingga otot mengecut sekaligus. Pergerakan otot biasanya dikawal oleh sistem yang kompleks yang membolehkan beberapa otot mengecut (mengetatkan) manakala yang lain berehat. Kerosakan pada saraf dalam sistem saraf pusat boleh mengganggu corak. Akibatnya, banyak otot boleh mengecut sekaligus. Keadaan ini boleh ditemui dalam cerebral palsy, kecederaan otak traumatik, strok, kecederaan saraf tunjang, multiple sclerosis, dan keadaan lain yang menjejaskan otak dan/atau saraf tunjang. Spastik kebanyakannya berlaku di kaki tetapi boleh berlaku di lengan.
Gejala dan Punca
Apakah gejala spastik?
- Peningkatan nada otot
- Pergerakan yang tidak disengajakan
- Kekejangan (penguncupan otot yang cepat dan/atau berterusan)
- Clonus (siri kontraksi sukarela yang cepat)
- Kesakitan atau ketidakselesaan
- Kurang keupayaan untuk berfungsi
- Masalah dengan penjagaan dan kebersihan
- Postur yang tidak normal
- Kontraktur (penguncupan kekal otot dan tendon akibat kekejangan dan kekejangan yang teruk)
- Kecacatan tulang dan sendi
- Kualiti hidup menurun
Pengurusan dan Rawatan
Bilakah spastik dirawat?
Spastik harus dirawat apabila ia menyebabkan kesakitan, mengganggu aktiviti kehidupan seharian atau tidur, atau menyebabkan kurang keupayaan untuk berfungsi. Rawatan dibangunkan berdasarkan keperluan, keutamaan dan matlamat pesakit.
Apakah beberapa rawatan bukan perubatan untuk spastik berkaitan MS?
Spastik boleh dikurangkan dengan:
- Melakukan senaman regangan setiap hari. Regangan yang berpanjangan boleh menjadikan otot lebih panjang, membantu mengurangkan kekejangan dan mencegah kontraktur.
-
Splinting, casting, dan bracing. Kaedah ini digunakan untuk mengekalkan julat pergerakan dan fleksibiliti.
Apakah beberapa rawatan perubatan yang digunakan untuk spastik berkaitan MS?
Ubat oral yang digunakan untuk merawat spastik termasuk:
-
Baclofen (Lioresal®)
-
Tizanidine (Zanaflex®)
-
Natrium dantrolena (Dantrium®)
-
Diazepam (Valium®)
-
Clonazepam (Klonopin®)
-
Gabapentin (Neurontin®)
Apakah kebaikan dan keburukan ubat oral?
Ubat oral mempunyai kebaikan dan juga keburukan. Kelebihan termasuk:
- Ubat oral boleh mengendurkan sejumlah besar otot.
- Dos ubat oral mudah diselaraskan.
- Ubat oral boleh dihentikan pada bila-bila masa. Walau bagaimanapun, banyak ubat tidak boleh dihentikan secara tiba-tiba.
Kelemahan termasuk:
- Kesan ubat oral mungkin sederhana.
- Mengantuk adalah kesan sampingan yang biasa. Pening dan kelemahan mungkin berlaku.
- Sesetengah ubat boleh menyebabkan keradangan hati.
Apakah pilihan lain untuk merawat spastik?
Suntikan tempatan ke dalam otot spastik mungkin sangat berkesan. Pukulan ini boleh mengurangkan nada secara selektif pada otot yang paling banyak menyebabkan kekejangan. Suntikan mungkin melibatkan toksin botulinum [Botulinum Toxin A (Botox®) and B (Myobloc®)] atau fenol.
Semasa suntikan toksin botulinum, toksin disuntik terus ke dalam otot, menjadikan otot spastik lebih lemah. Ini boleh meningkatkan kedudukan dan fungsi. Kesan biasanya mengambil masa 7 hingga 10 hari untuk menjadi ketara. Kesannya berlangsung dari 3 hingga 6 bulan.
Rawatan pembedahan
- Terapi baclofen intratekal (ITB): Terapi ITB digunakan untuk merawat spastik yang teruk. Baclofen dihantar terus ke saraf tunjang oleh pam dan kateter yang boleh diprogramkan. Oleh kerana ubat diletakkan terus di tempat tindakan dalam saraf tunjang, lebih sedikit baclofen diperlukan, dan terdapat lebih sedikit kesan sampingan berbanding jika ubat itu diambil melalui mulut. Pesakit mesti menjalani ujian saringan ITB sebelum pam diletakkan.
- Pembedahan ortopedikatau pembedahan yang berkaitan dengan merawat otot, tulang dan tisu penghubung
- Pembedahan sarafatau pembedahan yang berkaitan dengan merawat otak, saraf tunjang dan saraf
Cara terbaik untuk merawat spastik biasanya bermakna mempunyai pesakit yang aktif atau orang sokongan dan penjaga yang bekerja dengan pasukan profesional penjagaan kesihatan dengan kepakaran yang berbeza. Ahli pasukan ini mungkin termasuk satu atau lebih daripada individu berikut:
- Pakar neurologi
- Pakar fisioterapi, doktor pemulihan
- Doktor amalan lanjutan
- Ahli terapi fizikal
- Ahli terapi pekerjaan
- Pakar patologi bahasa pertuturan
- Pakar bedah saraf
- Pakar bedah ortopedik
