Kebas pada rahang adalah tanda yang membimbangkan. Sensasi ini adalah seperti kesemutan, perasaan “pin dan jarum”, atau kehilangan sensasi di bahagian rahang anda. Memahami apa yang menyebabkan kebas ini membantu anda mengetahui masa untuk mendapatkan rawatan perubatan.
Punca kebas rahang
1. Prosedur pergigian dan kerosakan saraf
Kerja pergigian adalah salah satu punca paling biasa kebas rahang. Apabila anda menjalani prosedur seperti cabutan gigi, implan pergigian atau saluran akar, doktor gigi mungkin secara tidak sengaja merosakkan saraf alveolar inferior atau saraf lingual. Saraf ini berjalan melalui tulang rahang dan memberikan sensasi pada rahang bawah, gigi, bibir, dan lidah.
Semasa pengekstrakan gigi, terutamanya penyingkiran gigi bungsu, instrumen pergigian boleh lebam, meregangkan, atau memotong saraf ini. Implan pergigian boleh memampatkan saraf jika implan diletakkan terlalu dekat dengan laluan saraf. Apabila saraf ini mengalami kerosakan, mereka tidak dapat menghantar isyarat deria dengan betul dari rahang ke otak, yang mengakibatkan kebas.
2. Neuralgia trigeminal
Neuralgia trigeminal berlaku pada saraf trigeminal, yang merupakan salah satu saraf terbesar di kepala kita. Saraf ini mempunyai tiga cabang yang memberikan sensasi kepada bahagian muka kita yang berbeza, termasuk rahang kita. Walaupun keadaan ini biasanya menyebabkan kesakitan yang tajam, sesetengah orang mengalami kebas.
Penyebab biasa neuralgia trigeminal ialah mampatan saluran darah, apabila saluran darah menekan saraf trigeminal berhampiran batang otak. Tekanan ini merosakkan salutan pelindung di sekeliling saraf, dipanggil sarung myelin.
Tumor, multiple sclerosis, atau kecederaan juga boleh mencetuskan neuralgia trigeminal.
Apabila salutan pelindung saraf merosot atau mengalami tekanan berterusan, saraf berhenti menghantar isyarat deria normal, yang mewujudkan kebas di kawasan yang saraf ini berfungsi, termasuk rahang.
3. Kemalangan serebrovaskular (strok)
Strok berlaku apabila aliran darah ke bahagian otak terhenti, kerana saluran darah tersumbat atau pecah. Apabila strok menjejaskan kawasan otak yang memproses sensasi muka, anda mungkin mengalami kebas pada muka dan rahang, selalunya pada sebelah.
Tekanan darah tinggi, kolesterol tinggi, kencing manis, merokok, dan penyakit jantung meningkatkan risiko strok. Segumpal darah boleh bergerak ke otak dan menyekat arteri, atau saluran darah yang lemah boleh pecah dan berdarah ke dalam tisu otak.
Sel-sel otak yang memproses maklumat deria dari rahang mati apabila mereka kehilangan bekalan darah mereka. Tanpa sel-sel yang berfungsi ini, otak anda tidak dapat mentafsir sentuhan dan sensasi dari rahang, yang mengakibatkan kebas.
4. Sklerosis berbilang
Sklerosis berbilang ialah penyakit autoimun di mana sistem imun anda tersilap menyerang sarung myelin pelindung yang meliputi gentian saraf di seluruh otak dan saraf tunjang. Kerosakan ini mengganggu komunikasi antara otak dan badan anda.
Doktor tidak memahami sepenuhnya perkara yang mencetuskan multiple sclerosis, tetapi faktor genetik dan persekitaran seperti kekurangan vitamin D, merokok dan jangkitan virus tertentu mungkin memainkan peranan.
Apabila sarung myelin merosot, isyarat elektrik tidak dapat bergerak dengan cekap sepanjang saraf. Saraf trigeminal atau saraf lain yang melayani rahang anda mungkin kehilangan salutan mielinnya, yang menjejaskan keupayaannya untuk menghantar maklumat deria dan menyebabkan kebas.
5. Gangguan sendi temporomandibular
Gangguan sendi temporomandibular berlaku pada sendi yang menghubungkan tulang rahang dengan tengkorak. Sendi ini bertindak seperti engsel gelongsor, dan masalah dengan sendi ini atau otot sekeliling boleh menyebabkan kesakitan dan kebas.
Gangguan sendi temporomandibular berkembang daripada kecederaan rahang, arthritis pada sendi, kebiasaan mengisar gigi atau mengetap rahang, gigi tidak sejajar, atau tekanan yang menyebabkan anda mengetatkan otot muka. Tekanan dan keradangan yang berterusan boleh menjejaskan saraf berdekatan.
Keradangan dan bengkak di sekitar sendi temporomandibular boleh memampatkan saraf yang melalui berdekatan. Selain itu, ketegangan otot dan kekejangan otot boleh mengurangkan aliran darah ke saraf, yang menjejaskan fungsinya dan menimbulkan kebas pada rahang.
6. Tumor rahang dan sista
Tumor dan sista dalam tulang rahang atau tisu sekeliling boleh tumbuh cukup besar untuk menekan saraf. Tumor ini boleh menjadi benigna (bukan kanser) atau malignan (kanser). Jenis biasa termasuk ameloblastoma, sista odontogenik, dan kanser mulut.
Tumor ini berkembang dari pelbagai sebab. Jangkitan gigi boleh menyebabkan sista. Mutasi genetik boleh mencetuskan pertumbuhan tumor. Kerengsaan kronik akibat tembakau atau alkohol meningkatkan risiko kanser.
Apabila tumor atau sista berkembang, ia memampatkan saraf alveolar inferior atau saraf lain yang mengalir melalui rahang. Tekanan ini menghalang saraf daripada berfungsi secara normal, yang menghalang isyarat deria dan menimbulkan kebas.
7. Jangkitan resdung
Sinus adalah ruang yang dipenuhi udara dalam tulang di sekeliling hidung dan mata kita. Apabila ruang ini dijangkiti dan meradang, tekanan boleh meningkat. Sinus maksila terletak tepat di atas rahang atas, dan jangkitan sinus yang teruk boleh menjejaskan sensasi di kawasan ini.
Jangkitan virus, jangkitan bakteria, atau alahan menyebabkan lapisan sinus membengkak dan menghasilkan lendir yang berlebihan. Lendir ini tidak boleh mengalir dengan betul, yang mewujudkan tempat pembiakan bakteria.
Keradangan dan tekanan yang teruk dalam sinus maxillary boleh memampatkan cawangan saraf berdekatan. Saraf alveolar superior, yang memberikan sensasi kepada rahang atas dan gigi, berjalan dekat dengan sinus ini. Tekanan dan keradangan mengganggu keupayaan saraf ini untuk menghantar isyarat, yang menyebabkan kebas.
8. Diabetes dan neuropati diabetik
Diabetes menyebabkan paras gula darah tinggi dari semasa ke semasa, yang merosakkan saraf di seluruh badan anda. Kerosakan saraf ini, dipanggil neuropati diabetik, biasanya menjejaskan kaki dan tangan terlebih dahulu tetapi boleh menjejaskan saraf muka, termasuk saraf yang melayani rahang.
Apabila anda menghidap diabetes, lebihan glukosa dalam aliran darah anda merosakkan dinding saluran darah kecil yang menyuburkan saraf. Gula darah tinggi juga mencetuskan perubahan kimia dalam saraf dan menjejaskan keupayaan mereka untuk menghantar isyarat.
Apabila saraf yang melayani rahang mengekalkan kerosakan ini, mereka tidak dapat menghantar maklumat deria dengan betul, yang mengakibatkan kebas.
9. Migrain dengan aura
Sesetengah orang mengalami gejala neurologi yang dipanggil aura sebelum atau semasa sakit kepala migrain. Aura ini boleh termasuk rasa kebas dan kesemutan yang merebak ke seluruh muka, termasuk rahang. Kebas ini biasanya berlangsung 20 hingga 60 minit.
Penyelidik percaya migrain melibatkan aktiviti otak yang tidak normal yang menjejaskan isyarat saraf, aliran darah, dan bahan kimia otak. Faktor genetik menyebabkan sesetengah orang lebih mudah terdedah. Pencetus termasuk tekanan, makanan tertentu, perubahan hormon dan gangguan tidur.
Apa yang perlu dilakukan apabila anda mengalami kebas rahang
Dapatkan rawatan perubatan kecemasan dengan segera jika:
- Kebas muncul secara tiba-tiba di samping kelemahan, kekeliruan, sakit kepala yang teruk, masalah penglihatan, kesukaran bercakap, atau kehilangan keseimbangan. Gejala ini mencadangkan strok.
- Kebas berlaku selepas kecederaan kepala atau kecederaan rahang.
- Anda mengalami kesukaran bernafas atau kesukaran menelan bersama-sama dengan kebas rahang.
- Kebas merebak dengan cepat ke bahagian lain muka atau badan anda.
Jadualkan temu janji dengan doktor jika:
- Kebas berterusan selama lebih daripada 4-5 hari.
- Kebas berlaku selepas kerja pergigian baru-baru ini dan tidak bertambah baik dalam masa dua minggu.
- Anda mengalami episod kebas yang berulang.
- Kebas mengiringi kesakitan, bengkak, atau kesukaran menggerakkan rahang anda.
- Anda melihat gejala luar biasa lain seperti penurunan berat badan yang tidak dapat dijelaskan, demam, atau berpeluh malam.
Sebelum anda pergi berjumpa doktor, sediakan untuk menerangkan bila kebas bermula, sama ada ia datang secara tiba-tiba atau beransur-ansur, apakah aktiviti atau peristiwa yang mendahuluinya, dan sama ada anda mempunyai simptom lain. Sebutkan sebarang prosedur pergigian, kecederaan atau perubahan kesihatan terkini. Doktor akan memeriksa rahang, muka dan mulut anda, dan mungkin memerintahkan ujian seperti imbasan pengimejan resonans magnetik, imbasan tomografi berkomputer, ujian darah, atau kajian pengaliran saraf.
Rawatan bergantung kepada punca asas
Doktor anda akan merawat keadaan yang menyebabkan kebas.
Kerosakan saraf pergigian mungkin sembuh dengan sendirinya dalam tempoh 2-3 bulan, atau mungkin memerlukan pembedahan dalam kes yang teruk.
Neuralgia trigeminal mungkin memerlukan ubat, suntikan atau prosedur pembedahan.
Strok memerlukan rawatan segera untuk memulihkan aliran darah dan mencegah kerosakan selanjutnya.
Rawatan sklerosis berbilang memberi tumpuan kepada menguruskan gejala dan melambatkan perkembangan penyakit.
Gangguan sendi temporomandibular sering bertambah baik dengan terapi fizikal, ubat-ubatan, atau peralatan pergigian.
Tumor dan sista mungkin memerlukan pembuangan pembedahan.
Jangkitan sinus bertindak balas terhadap antibiotik atau rawatan lain.
Pengurusan diabetes melalui kawalan gula dalam darah boleh mengelakkan kerosakan saraf selanjutnya.
Migrain mungkin bertambah baik dengan ubat pencegahan dan mencetuskan pengelakan.
Jangan abaikan kebas rahang yang berterusan atau berulang. Walaupun sesetengah punca diselesaikan dengan sendirinya, punca lain memerlukan rawatan segera untuk mengelakkan kerosakan atau komplikasi kekal. Beri perhatian kepada isyarat badan anda, gejala, dan berkomunikasi dengan jelas dengan doktor anda.