Apakah vitamin B6? Faedah dan kemudaratan vitamin B6

Vitamin B6 (nama saintifik: pyridoxine) ialah nutrien penting yang memainkan peranan penting dalam mengekalkan kesejahteraan fizikal dan mental kita. Sebagai sebahagian daripada keluarga vitamin B, vitamin larut air ini penting untuk pelbagai tindak balas biokimia dalam badan, mempengaruhi segala-galanya daripada fungsi otak kepada kesihatan imun. Mari ketahui apa itu vitamin B6, dan peranannya, faedah dan kemudaratan (jika berlebihan) kepada kesihatan manusia.

Apakah vitamin B6?

Vitamin B6 merangkumi beberapa sebatian kimia yang serupa, termasuk pyridoxine, pyridoxal, dan pyridoxamine, yang kesemuanya boleh ditukar ganti dalam badan. Sebagai vitamin larut air, ia tidak boleh disimpan dalam kuantiti yang banyak, bermakna pengambilan diet tetap diperlukan. Ditemui dalam pelbagai makanan, Vitamin B6 terlibat dalam lebih 100 tindak balas enzim, oleh itu ia mempunyai peranan yang sangat diperlukan dalam kesihatan keseluruhan.

Berapa banyak vitamin B6 dalam badan kita, dan di manakah ia disimpan?

Jumlah keseluruhan Vitamin B6 dalam tubuh manusia adalah agak kecil, bermula dari 20 hingga 170 miligram, bergantung kepada saiz badan dan status pemakanan. Vitamin B6 ialah vitamin larut air, bermakna ia tidak disimpan dalam kuantiti yang banyak dalam badan berbanding vitamin larut lemak seperti vitamin A, vitamin D, vitamin E dan vitamin K. Sebaliknya, vitamin B6 terus dikumuhkan melalui air kencing.

Di manakah vitamin B6 disimpan?

Vitamin B6 diedarkan ke seluruh badan, dengan majoriti disimpan dalam tisu dengan aktiviti metabolik yang tinggi:

• Tisu otot:
  • lebih kurang 70–80% daripada jumlah Vitamin B6 badan disimpan dalam otot, terutamanya terikat kepada glikogen fosforilase. Glycogen phosphorylase ialah enzim yang berperanan dalam pemecahan glikogen.
• hati:
  • Sebilangan besar vitamin B6 disimpan di dalam hati, di mana ia dimetabolismekan dan ditukar kepada bentuk aktifnya, pyridoxal phosphate (PLP).
• otak:
  • Sebilangan kecil vitamin B6 terdapat dalam otak, di mana ia menyokong sintesis neurotransmitter dan fungsi sistem saraf.
• Plasma darah:
  • Vitamin B6 beredar dalam plasma darah, terutamanya dalam bentuk PLP, terikat kepada albumin.

Oleh kerana Vitamin B6 tidak disimpan dalam jumlah yang banyak dan sentiasa digunakan dan dikumuhkan, pengambilan Vitamin B6 yang konsisten daripada diet adalah penting untuk mengelakkan kekurangan.

Fungsi Vitamin B6 dalam badan kita

Vitamin B6 melaksanakan peranannya dalam badan kita dengan bertindak sebagai koenzim, terutamanya dalam bentuk pyridoxal phosphate (PLP). PLP ialah bentuk Vitamin B6 yang aktif secara metabolik, memudahkan pelbagai tindak balas enzim yang penting untuk pelbagai fungsi fisiologi.

1. Metabolisme

Vitamin B6 adalah koenzim dalam metabolisme asid amino, karbohidrat, dan lemak. Vitamin B6 membantu dalam memecahkan makronutrien ini kepada bentuk yang boleh digunakan oleh tubuh untuk tenaga dan pembaikan selular. Tambahan pula, vitamin B6 juga terlibat dalam mensintesis neurotransmitter seperti serotonin, yang mengawal mood, dan dopamin, yang mempengaruhi motivasi dan keseronokan.

PLP bertindak sebagai koenzim dalam tindak balas transaminasi, dekarboksilasi, dan glikogenolisis:

• Transaminasi: Dalam metabolisme asid amino, PLP membantu enzim memindahkan kumpulan amino daripada satu molekul ke molekul lain. Tindakan ini penting untuk mensintesis asid amino bukan penting dan penghasilan tenaga.
• Dekarboksilasi: PLP melibatkan penyingkiran kumpulan karboksil daripada asid amino, membantu dalam sintesis neurotransmitter seperti serotonin (dari triptofan), dopamin, dan asid gamma-aminobutyric (GABA).
• Glikogenolisis: PLP membantu glikogen fosforilase dalam memecahkan glikogen kepada glukosa-1-fosfat, membekalkan tenaga semasa berpuasa atau melakukan aktiviti fizikal.

2. Kesihatan sistem saraf

Sistem saraf sangat bergantung pada Vitamin B6 untuk menghasilkan neurotransmitter yang penting untuk menghantar isyarat antara saraf. Neurotransmiter ini termasuk asid gamma-aminobutyric (GABA), yang membantu menguruskan tekanan, dan norepinephrine, yang terlibat dalam perhatian dan mekanisme tindak balas.

PLP menyokong sintesis dan pengawalseliaan neurotransmitter. Tindakan ini penting untuk penghantaran isyarat dalam sistem saraf.

• PLP diperlukan untuk penghasilan serotonin dan dopamin melalui dekarboksilasi prekursor masing-masing (5-hydroxytryptophan dan L-DOPA).
• PLP juga memudahkan sintesis GABA dengan menukarkan glutamat, yang membantu mengawal isyarat rangsangan dan mencegah rangsangan berlebihan sistem saraf.
• Dalam sintesis norepinephrine, PLP membantu enzim yang menghidroksilasi dopamin menjadi norepinephrine, yang penting untuk kewaspadaan dan tindak balas tekanan.

3. Penghasilan hemoglobin

Vitamin B6 mempunyai peranan dalam penghasilan sel darah merah. PLP mengambil bahagian dalam sintesis heme, komponen hemoglobin yang mengandungi besi. Kekurangan B6 boleh menjejaskan pengeluaran sel darah merah, yang membawa kepada keadaan seperti anemia.

PLP bertindak sebagai koenzim untuk enzim yang terlibat dalam langkah pertama sintesis heme: pemeluwapan glisin dan succinyl-CoA untuk membentuk asid delta-aminolevulinik (ALA).

Dengan membolehkan pengeluaran heme, Vitamin B6 memastikan sel darah merah dapat mengangkut oksigen ke seluruh badan dengan cekap.

4. Sokongan imun

PLP meningkatkan fungsi imun dengan memudahkan metabolisme protein dan penghasilan sel imun dan molekul isyarat.

• PLP membantu dalam sintesis sitokin – protein yang menjadi pengantara dan mengawal tindak balas imun dan keradangan.
• Dengan menyokong metabolisme asid amino, PLP memastikan ketersediaan blok binaan untuk antibodi dan percambahan sel imun.

Melalui mekanisme di atas, vitamin B6 memainkan peranan penting dalam mengekalkan keseimbangan biokimia badan dan menyokong proses fisiologi kritikal. Pengambilan vitamin B6 yang mencukupi akan memastikan kefungsian optimum sistem ini.

Kebaikan vitamin B6 kepada kesihatan kita

• Vitamin B6 meningkatkan kesihatan otak dan peraturan mood. Dengan membantu sintesis neurotransmitter, vitamin B6 menyokong fungsi kognitif dan kesejahteraan emosi. Ia mempunyai kesan dalam mengurangkan gejala kemurungan dan kebimbangan.
• Vitamin B6 membantu mencegah anemia. Tahap vitamin B6 yang mencukupi membantu mencegah anemia mikrositik, keadaan yang dicirikan oleh sel darah merah yang kecil dan tidak cukup beroksigen.
• Vitamin B6 menyokong kehamilan yang sihat (mengurangkan loya dan mual di pagi hari). Vitamin B6 meningkatkan pengeluaran serotonin dan GABA, yang mengawal pusat muntah di otak, dengan itu mengurangkan rasa mual. PLP juga menyokong metabolisme hormon kehamilan, membantu menstabilkan tahapnya dan mengurangkan gejala seperti mual pagi.
• Vitamin B6 mempunyai potensi dalam mengurangkan risiko penyakit jantung. Dengan menurunkan tahap homocysteine, asid amino yang dikaitkan dengan penyakit jantung, vitamin B6 menyumbang kepada kesihatan kardiovaskular.

Sumber pemakanan vitamin B6

Sumber haiwan:

• Ayam, seperti ayam dan ayam belanda.
• Ikan, terutamanya tuna dan salmon.
• Daging organ seperti hati.
• Telur dan produk tenusu.

Sumber tumbuhan:

• Sayuran berkanji seperti kentang dan keledek.
• Buah-buahan bukan sitrus seperti pisang dan alpukat.
• Sayuran berdaun seperti bayam dan kangkung.
• Bijirin.

Pengambilan harian yang disyorkan (RDI) vitamin B6 berbeza-beza mengikut umur, jantina dan peringkat hayat. Bagi orang dewasa, jumlah ini adalah dari 1.3 hingga 2 mg sehari.

Gejala kekurangan vitamin B6

Kekurangan vitamin B6 boleh nyata dalam pelbagai cara, termasuk:

• Keletihan dan mudah marah. Kekurangan Vitamin B6 menjejaskan pengeluaran hemoglobin akibat sintesis heme yang tidak mencukupi. Tahap hemoglobin yang rendah mengakibatkan pengurangan pengangkutan oksigen ke tisu, yang membawa kepada keletihan. Selain itu, ketidakseimbangan neurotransmitter (cth, tahap serotonin dan dopamin yang rendah) yang disebabkan oleh PLP yang tidak mencukupi mengganggu peraturan mood, menyumbang kepada kerengsaan.
• Kemurungan dan kekeliruan. PLP adalah penting untuk mensintesis serotonin, dopamin, dan GABA. Neurotransmiter ini penting untuk kestabilan emosi dan kognitif. Kekurangan vitamin B6 membawa kepada penurunan tahap neurotransmiter ini, mengakibatkan gejala seperti kemurungan, kekeliruan, dan kepekatan yang lemah.
• Keretakan di sekitar mulut dan lidah yang meradang. Kekurangan vitamin B6 mengganggu metabolisme protein, menjejaskan penyelenggaraan dan pembaikan membran mukus dan kulit. Masalah ini membawa kepada keradangan dan keretakan di sudut mulut dan lidah bengkak, kemerahan, atau sakit.
• Tindak balas imun yang lemah, menjadikan badan lebih mudah terdedah kepada jangkitan. Kekurangan PLP menjejaskan metabolisme protein dan sintesis sitokin, mengurangkan pengeluaran dan fungsi sel darah putih. Sistem imun akan menjadi lemah, menjadikan badan lebih mudah terdedah kepada jangkitan.

Kumpulan tertentu berisiko lebih tinggi untuk kekurangan vitamin B6, termasuk:

• Wanita hamil dan menyusu, disebabkan peningkatan permintaan nutrien.
• Orang tua, kerana kecekapan penyerapan berkurangan dengan usia.
• Orang yang mempunyai penyakit buah pinggang atau gangguan autoimun.
• Orang yang mengambil ubat yang mengganggu metabolisme B6, seperti isoniazid dan hydralazine.

Kesan berbahaya daripada lebihan vitamin B6

Walaupun vitamin B6 secara amnya selamat apabila diambil melalui makanan, pengambilan berlebihan daripada suplemen vitamin B6 boleh membawa kepada ketoksikan. Gejala termasuk:

• Kerosakan saraf menyebabkan kebas dan rasa kesemutan pada tangan dan kaki. Dos vitamin B6 yang tinggi, terutamanya daripada makanan tambahan, boleh merangsang sel saraf secara berlebihan, yang membawa kepada degenerasi saraf. Masalah ini menjelma sebagai neuropati deria, yang dicirikan oleh rasa kebas atau kesemutan, terutamanya pada tangan dan kaki.
• Sensitiviti kepada cahaya matahari, menyebabkan ruam kulit. Vitamin B6 yang berlebihan boleh mengganggu pembaikan sel kulit dan memburukkan lagi sensitiviti kepada sinaran UV, yang membawa kepada kerengsaan kulit atau ruam apabila terdedah kepada cahaya matahari.
• Kes yang teruk boleh mengakibatkan kehilangan koordinasi antara anggota badan. Dos tinggi vitamin B6 yang berpanjangan boleh mengganggu penghantaran isyarat saraf akibat kerosakan saraf, menjejaskan kawalan motor dan mengakibatkan kesukaran berjalan atau mengekalkan keseimbangan.

Ringkasnya, vitamin B6 adalah nutrien yang kecil tetapi besar, penting untuk berfungsi dengan baik badan dan minda. Vitamin B6 menyokong proses kritikal, termasuk metabolisme tenaga, pengeluaran neurotransmitter, sintesis hemoglobin, dan peraturan sistem imun. Kekurangan vitamin B6 boleh membawa kepada masalah kesihatan yang ketara seperti keletihan, kemurungan dan imuniti yang lemah, manakala pengambilan vitamin B6 yang berlebihan daripada makanan tambahan boleh menyebabkan kerosakan saraf dan komplikasi lain.

Untuk mengekalkan tahap vitamin B6 yang optimum, anda harus makan makanan yang seimbang, dengan makanan seperti ayam, ikan, kentang, pisang, dan bijirin yang diperkaya. Bagi individu yang berisiko tinggi kekurangan vitamin B6, seperti wanita hamil atau warga emas, suplemen mungkin perlu di bawah bimbingan perubatan.