Rinitis alahan adalah tindak balas alahan dan menyebabkan bersin, kesesakan, hidung gatal dan sakit tekak. Debunga, bulu haiwan peliharaan, acuan dan serangga boleh membawa kepada gejala rinitis alergi. Rinitis alahan membuatkan anda berasa teruk, tetapi anda boleh mendapatkan kelegaan dengan perubahan gaya hidup, ubat alahan dan imunoterapi (tembakan alahan).
Apakah rhinitis alergik?
Rinitis alahan adalah tindak balas alahan terhadap zarah-zarah kecil di udara yang dipanggil alergen. Apabila anda menghirup alergen melalui hidung atau mulut anda, badan anda bertindak balas dengan mengeluarkan bahan kimia semula jadi yang dipanggil histamin. Beberapa alergen dalaman dan luaran menyebabkan rinitis alahan. Punca biasa termasuk hama habuk, kulat, bulu haiwan peliharaan dan debunga daripada pokok dan tumbuhan.
Gejala rinitis alahan termasuk bersin, hidung tersumbat dan kerengsaan hidung, tekak, mulut dan mata. Rinitis alahan tidak sama dengan rinitis berjangkit, atau dikenali sebagai selesema biasa. Rinitis alahan tidak berjangkit.
Bilakah orang biasanya mendapat rinitis alahan?
Anda boleh mengalami rinitis alergi bila-bila masa sepanjang tahun. Alahan bermusim berlaku pada musim bunga, musim panas dan awal musim luruh apabila pokok dan rumpai mekar dan bilangan debunga lebih tinggi. Alahan saka boleh berlaku sepanjang tahun. Ia terhasil daripada perengsa yang sentiasa berada di sekeliling kita, seperti bulu haiwan peliharaan, lipas dan hama habuk.
Seberapa biasa rhinitis alahan?
Rinitis alahan adalah sangat biasa. Di negara kita kira-kira 20% daripada penduduk mempunyai rinitis alergi. Berjuta-juta kanak-kanak dan orang dewasa mempunyai rinitis alergi setiap tahun.
Siapa yang mungkin mendapat rinitis alahan?
Alahan diwarisi (diturunkan melalui keluarga). Anda lebih berkemungkinan menghidapi rinitis alahan jika anda mempunyai ibu bapa atau ahli keluarga yang mengalami alahan. Orang yang mempunyai asma atau ekzema lebih berkemungkinan menghidap rinitis alergik.
Apa yang menyebabkan rinitis alahan?
Rinitis alahan berlaku apabila sistem imun badan anda bertindak balas terhadap perengsa di udara. Bahan perengsa (alergen) sangat kecil sehingga anda boleh menyedutnya dengan mudah melalui hidung atau mulut anda.
Alergen tidak berbahaya kepada kebanyakan orang. Tetapi jika anda mempunyai rinitis alahan, sistem imun anda menganggap alergen itu menceroboh. Sistem imun cuba melindungi badan anda dengan melepaskan bahan kimia semula jadi ke dalam aliran darah anda. Bahan kimia utama dipanggil histamin. Ia menyebabkan selaput lendir di hidung, mata dan tekak menjadi meradang dan gatal kerana ia berfungsi untuk mengeluarkan alergen.
Alahan bermusim dan saka boleh disebabkan oleh banyak alergen, termasuk:
- Hama habuk yang hidup di dalam permaidani, langsir, peralatan tempat tidur dan perabot.
- Debunga daripada pokok, rumput dan rumpai.
- Bulu haiwan peliharaan (serpihan kecil kulit mati).
- Spora acuan.
- Lipas, termasuk air liur dan sisanya.
Alahan makanan juga boleh menyebabkan keradangan pada hidung dan tekak. Jika anda rasa anda mengalami reaksi alahan terhadap sesuatu yang anda makan, dapatkan bantuan perubatan dengan segera. Alahan makanan boleh mengancam nyawa.
Apakah tanda-tanda rinitis alahan?
Gejala rinitis alahan boleh muncul sepanjang tahun. Alahan luar lebih teruk pada musim bunga, musim panas dan awal musim gugur. Dalam cuaca panas, rumpai dan bunga mekar, dan bilangan debunga lebih tinggi. Alahan dalaman, seperti yang disebabkan oleh bulu haiwan peliharaan dan hama habuk, boleh menjadi lebih teruk pada musim sejuk kerana orang ramai menghabiskan lebih banyak masa di dalam rumah.
Gejala rinitis alergi termasuk:
- Hidung tersumbat (kesesakan), bersin dan hidung berair.
- Gatal hidung, tekak dan mata.
- Sakit kepala, sakit resdung dan lingkaran hitam bawah mata.
- Peningkatan lendir di hidung dan tekak.
- Keletihan dan rasa tidak selesa (rasa tidak selesa secara umum).
- Sakit tekak akibat lendir yang menitis ke dalam kerongkong (postnasal drip).
- Semput, batuk dan sukar bernafas.
Bagaimanakah rinitis alahan didiagnosis?
Doktor anda akan memeriksa anda, bertanya tentang gejala anda dan menilai anda untuk keadaan lain, seperti selesema atau asma. Untuk mengukur antibodi anda kepada alergen tertentu, doktor anda mungkin mengambil sampel darah dan menghantarnya ke makmal untuk ujian. Ujian darah ini dipanggil ujian immunoglobulin E (IgE). Ia boleh mengesan semua jenis alahan, termasuk alahan makanan.
Doktor anda mungkin mengesyorkan ujian tusukan kulit untuk menentukan alergen yang menyebabkan gejala anda.
Apakah ujian tusukan kulit?
Ujian biasa ini tidak menyakitkan dan tepat, walaupun mungkin agak tidak selesa. Doktor anda meletakkan sampel kecil alergen yang berbeza pada kulit anda (biasanya pada lengan bawah atau belakang anda) dan menggaru atau menusuk kulit dengan jarum. Menggaruk kulit membolehkan alergen masuk ke bawah permukaan.
Jika anda alah kepada alergen, kawasan tersebut akan menjadi merah, gatal dan jengkel dalam masa 15 hingga 30 minit. Anda mungkin mengalami bisul yang timbul seperti sarang yang dipanggil wheals yang menunjukkan tindak balas alahan. Ujian tusukan kulit ialah cara yang selamat dan berkesan untuk menentukan alergen yang menyebabkan gejala anda.
Bagaimana rhinitis alahan dirawat?
Beberapa ubat alahan boleh memperbaiki gejala dan membantu anda hidup dengan rinitis alahan. Rawatan ini datang dalam pelbagai bentuk, termasuk cecair, pil, titisan mata, semburan hidung dan suntikan. Bercakap dengan doktor anda sebelum mengambil sebarang ubat, terutamanya jika anda hamil atau mempunyai masalah kesihatan lain. Doktor anda mungkin mencadangkan:
Antihistamin: Ubat antihistamin boleh didapati dengan preskripsi atau di kaunter. Mereka berfungsi dengan menyekat histamin yang dikeluarkan oleh badan anda semasa tindak balas alahan. Antihistamin datang sebagai pil, cecair, titisan mata, semburan hidung dan penyedut. Mereka termasuk:
- Loratadine (Claritin®).
- Cetirizine (Zyrtec®).
- Fexofenadine (Allegra®).
- Levocetirizine (Xyzal®).
Antihistamin boleh menyebabkan rasa mengantuk. Elakkan alkohol semasa mengambil antihistamin, terutamanya jika anda akan memandu.
Dekongestan: Ubat-ubatan ini melegakan kesesakan di hidung dan sinus. Anda boleh mengambil dekongestan melalui mulut (dalam bentuk pil atau cecair) atau gunakan semburan hidung. Dekongestan biasa ialah:
- Semburan hidung Afrin®.
- Semburan hidung Phenylephrine (Neo-Synephrine®).
- Pseudoephedrine (Sudafed®). Dekongestan boleh meningkatkan tekanan darah dan menyebabkan sakit kepala, sukar tidur dan mudah marah. Dekongestan hidung boleh menjadi ketagihan jika digunakan lebih daripada lima hari. Pastikan anda berbincang dengan doktor anda sebelum mengambilnya.
Semburan hidung kortikosteroid: Semburan dan penyedut ini mengurangkan keradangan dan melegakan gejala rinitis alergi. Semburan hidung yang paling biasa ialah Flonase®, Nasacort® dan Rhinocort®. Kesan sampingan termasuk sakit kepala, kerengsaan hidung, hidung berdarah dan batuk.
Perencat leukotrien: Semasa tindak balas alahan, badan mengeluarkan leukotriene, histamin dan bahan kimia lain yang menyebabkan keradangan dan gejala rinitis alergi. Terdapat hanya dengan preskripsi, pil ini menyekat leukotrien. Inhibitor leukotriene yang paling biasa ialah montelukast (Singulair®). Sesetengah orang mengalami perubahan dalam mood, mimpi yang jelas, pergerakan otot yang tidak disengajakan dan ruam kulit apabila mengambil ubat ini.
Imunoterapi: Rawatan ini berfungsi dengan membantu badan anda belajar untuk bertolak ansur dengan alergen. Doktor anda memberi anda satu siri suntikan (tembakan alahan) dengan sejumlah kecil alergen. Setiap kali anda mendapat suntikan, doktor anda meningkatkan jumlah alergen. Lama kelamaan, sistem imun anda membina imuniti terhadap alergen dan berhenti melancarkan tindak balas terhadapnya.
Doktor anda mungkin mengesyorkan imunoterapi dalam bentuk pil yang anda letakkan di bawah lidah anda.
Bolehkah saya mencegah rinitis alahan?
Tidak ada cara untuk mencegah rinitis alahan, tetapi perubahan gaya hidup boleh membantu anda hidup dengan alahan. Anda boleh melegakan simptom rinitis alahan dengan mengelakkan perengsa sebanyak mungkin. Untuk mengurangkan gejala, anda harus:
- Elakkan menyentuh muka anda dan menggosok mata atau hidung anda.
- Tutup tingkap di rumah dan kereta anda semasa musim bunga, musim panas dan awal musim luruh apabila bilangan debunga lebih tinggi.
- Masukkan bantal, tilam dan spring box dalam sarung hama habuk.
- Jauhkan haiwan peliharaan dari sofa dan katil, dan tutup pintu ke bilik tidur yang anda tidak mahu mereka masuk.
- Gunakan penapis dalam pembersih vakum dan penghawa dingin anda untuk mengurangkan jumlah alergen dalam udara.
- Basuh tangan anda dengan kerap, terutamanya selepas bermain dengan haiwan peliharaan.
- Pakai topi dan cermin mata hitam untuk melindungi mata anda daripada debunga apabila anda berada di luar. Tukar pakaian anda sebaik sahaja anda masuk ke dalam rumah.
Apakah pandangan bagi orang yang mempunyai rinitis alergi?
Rinitis alahan boleh membuat anda berasa sengsara, tetapi ia tidak menyebabkan masalah kesihatan yang serius. Kebanyakan penghidap rinitis alahan menguruskan simptom dengan perubahan gaya hidup dan ubat-ubatan tanpa preskripsi.
Orang yang mempunyai alahan bawaan udara mempunyai risiko yang lebih tinggi untuk jangkitan telinga dan jangkitan sinus. Kerana rinitis alahan boleh menyukarkan untuk mendapatkan tidur yang nyenyak, anda mungkin berasa letih pada siang hari. Jika anda mempunyai asma, rinitis alahan boleh memburukkan gejala asma anda.
Bilakah saya perlu berjumpa doktor tentang rinitis alahan?
Walaupun rinitis alahan tidak menyebabkan sebarang masalah kesihatan yang serius, anda harus berjumpa doktor untuk menolak keadaan lain, seperti asma. Dapatkan penjagaan jika simptom rinitis alahan mengganggu kehidupan harian anda atau menyukarkan anda untuk tidur. Doktor anda boleh membantu anda mengenal pasti alergen yang menyebabkan tindak balas dan mengesyorkan rawatan untuk membantu anda berasa lebih baik.
Gejala rinitis alahan boleh menjejaskan kualiti hidup anda dan menghalang anda daripada melakukan aktiviti yang anda gemari, tetapi rawatan berkesan tersedia. Berjuta-juta orang dewasa dan kanak-kanak menguruskan rinitis alahan dengan ubat-ubatan dan perubahan gaya hidup. Bercakap dengan doktor anda tentang langkah yang boleh anda ambil untuk melegakan gejala, bernafas lebih mudah dan berasa lebih baik.
Rujukan
- Asma dan Alahan Yayasan Amerika. Rhinitis (Alahan Hidung). (https://www.aafa.org/rhinitis-nasal-allergy-hayfever/) Diakses pada 9/1/2021.
- Akademi Alergi, Asma & Imunologi Amerika (AAAAI). Rhinitis (Demam Hay) Gambaran Keseluruhan. (https://www.aaaai.org/Tools-for-the-Public/Conditions-Library/Allergies/Rhinitis-(Hay-Fever%29) (https://www.aaaai.org/conditions-and-treatments /alahan/rhinitis) Diakses pada 9/1/2021.
- InformedHealth.org [Internet]. Cologne, Jerman: Institut Kualiti dan Kecekapan dalam Penjagaan Kesihatan (IQWiG); 2006-. Demam hay: Imunoterapi khusus alergen (desensitisasi) dalam rawatan alahan. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279487/) Diakses pada 9/1/2021.
- Wheatley LM, Togias A. Rhinitis Alahan. (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4324099/) N Engl J Med. 2015 Jan 29;372(5):456-463. Diakses pada 9/1/2021.
.