Gambaran keseluruhan
Apakah pankreas?
Pankreas ialah organ di bahagian belakang perut anda (perut). Ia adalah sebahagian daripada sistem pencernaan anda.
Pankreas adalah organ dan kelenjar. Kelenjar ialah organ yang menghasilkan dan membebaskan bahan dalam badan.
Pankreas melakukan dua fungsi utama:
- Fungsi eksokrin: Menghasilkan bahan (enzim) yang membantu penghadaman.
- Fungsi endokrin: Menghantar hormon yang mengawal jumlah gula dalam aliran darah anda.
Apakah sistem eksokrin?
Sistem eksokrin terdiri daripada kelenjar yang membuat bahan yang bergerak melalui saluran (tiub). Selain pankreas, sistem eksokrin termasuk:
- Kelenjar lacrimal (kelenjar air mata).
- Kelenjar susu.
- Membran mukus.
- Prostat.
- Kelenjar air liur.
- Kelenjar sebum (minyak).
- Kelenjar peluh.
Apakah sistem endokrin?
Sistem endokrin terdiri daripada kelenjar yang melepaskan hormon ke dalam darah anda. Kelenjar ini mengawal banyak fungsi badan anda.
Selain pankreas, sistem endokrin anda termasuk:
- Kelenjar adrenal.
- Hipotalamus.
- Ovari dan testis.
- Paratiroid dan kelenjar tiroid.
- Kelenjar pineal.
- Kelenjar pituitari.
- Thymus.
Fungsi
Apa yang pankreas anda lakukan?
Kelenjar eksokrin menjalankan panjang pankreas anda. Ia menghasilkan enzim yang membantu memecahkan makanan (pencernaan). Pankreas anda mengeluarkan enzim berikut:
- Lipase: Berfungsi dengan hempedu (cecair yang dihasilkan oleh hati) untuk memecahkan lemak.
- Amilase: Memecahkan karbohidrat untuk tenaga.
- Protease: Memecahkan protein.
Apabila makanan memasuki perut anda:
- Pankreas anda melepaskan enzim pankreas ke dalam saluran kecil (tiub) yang mengalir ke saluran pankreas utama.
- Saluran pankreas utama anda bersambung dengan saluran hempedu anda. Saluran ini mengangkut hempedu dari hati anda ke pundi hempedu anda.
- Dari pundi hempedu, hempedu bergerak ke bahagian usus kecil anda yang dipanggil duodenum.
- Kedua-dua hempedu dan enzim pankreas memasuki duodenum anda untuk memecahkan makanan.
Bagaimanakah pankreas menjejaskan gula darah?
Kelenjar endokrin dalam pankreas anda mengeluarkan hormon yang mengawal gula darah (glukosa). Hormon ini adalah:
- Insulin: Mengurangkan paras gula darah yang tinggi.
- Glukagon: Meningkatkan paras gula darah rendah.
Badan anda memerlukan gula darah yang seimbang untuk membantu buah pinggang, hati dan otak anda. Jantung dan sistem peredaran darah serta sistem saraf anda juga memerlukan tahap insulin dan glukagon yang seimbang untuk berfungsi.
Bolehkah seseorang hidup tanpa pankreas?
Ya, anda boleh hidup tanpa pankreas anda. Walau bagaimanapun, anda perlu mengambil pil enzim untuk mencerna makanan dan suntikan insulin untuk mengawal gula darah anda sepanjang hayat anda. Walaupun penyingkiran pankreas jarang berlaku, pakar bedah boleh membuang keseluruhan pankreas anda jika anda menghidapi kanser pankreas, kecederaan besar pada pankreas anda atau pankreatitis teruk.
Anatomi
Di manakah pankreas?
Pankreas anda terletak di belakang perut anda dan di hadapan tulang belakang anda. Pundi hempedu, hati dan limpa anda mengelilingi pankreas anda.
Bahagian kanan badan anda mengandungi kepala pankreas anda. Organ sempit ini terletak di sepanjang segmen pertama usus kecil anda, dipanggil duodenum. Bahagian kiri badan anda menempatkan ekor pankreas anda.
Berapa besar pankreas?
Pankreas adalah kira-kira 6 inci panjang. Ia lebih kurang panjang tangan anda.
Apakah bahagian pankreas?
Anatomi pankreas termasuk:
- Ketua: Bahagian pankreas yang lebih luas yang terletak di lengkung duodenum anda.
- Leher: Bahagian pendek pankreas memanjang dari kepala.
- Badan: Bahagian tengah pankreas antara kepala dan leher, yang memanjang ke atas.
- Ekor: Bahagian paling nipis pankreas, terletak berhampiran limpa anda.
Keadaan dan Gangguan
Apakah keadaan dan gangguan yang boleh menjejaskan pankreas?
Gangguan berikut boleh menjejaskan pankreas:
- Diabetes jenis 1: Diabetes jenis 1 berlaku apabila pankreas anda tidak menghasilkan insulin.
- Diabetes jenis 2: Diabetes jenis 2 berlaku apabila badan anda membuat insulin tetapi tidak menggunakannya dengan betul.
- Hiperglisemia: Hiperglisemia berlaku apabila badan anda menghasilkan terlalu banyak glukagon. Ini mengakibatkan paras gula darah tinggi.
- Hipoglisemia: Hipoglisemia berlaku apabila badan anda menghasilkan terlalu banyak insulin. Ia menyebabkan paras gula darah rendah.
- Pankreatitis: Pankreatitis berlaku apabila enzim mula bekerja di pankreas sebelum mereka mencapai duodenum. Ia mungkin disebabkan oleh batu karang atau alkohol yang berlebihan. Pankreatitis boleh bersifat sementara atau tahan lama (kronik).
- Barah pankreas: Sel-sel kanser dalam pankreas menyebabkan kanser pankreas. Kanser pankreas boleh menjadi sukar untuk dikesan dan dirawat.
Apakah ujian biasa untuk memeriksa kesihatan pankreas?
Kedudukan pankreas jauh di dalam perut anda menyukarkan untuk diperiksa melalui penilaian fizikal. Pembekal anda mungkin menggunakan pembedahan untuk mencari masalah pada pankreas anda.
Penyedia penjagaan kesihatan anda juga boleh menggunakan ujian fungsi pankreas termasuk:
-
Ultrasound perut atau ultrasound endoskopik.
-
Angiografi.
- Ujian darah.
-
Imbasan CAT (computed tomography).
-
ERCP (endoscopic retrograde cholangiopancreatography) atau MRCP (magnetic resonance cholangiopancreatography).
- Ujian elastase tahi.
-
Pengimejan resonans magnetik (MRI).
- Ujian fungsi pankreas secretin.
Bagaimanakah masalah pankreas dirawat?
Penyedia penjagaan kesihatan merawat keadaan pankreas dengan cara yang berbeza, bergantung pada keadaan:
- Diabetes: Penggantian insulin.
- Kanser pankreas: Kemoterapi, sinaran dan pembedahan.
- Pankreatitis: Perubahan diet, ubat-ubatan dan kadangkala pembedahan.
Sesetengah orang mungkin memerlukan pemindahan pankreas atau pankreatektomi (pembedahan membuang sebahagian atau semua pankreas). Kurang biasa, orang mungkin menjalani pemindahan pulau kecil sel Langerhans (sel pankreas yang membuat insulin dan glukagon) ke dalam hati untuk mengekalkan fungsi insulin.
Peduli
Bagaimanakah saya boleh memastikan pankreas saya sihat?
Anda boleh membantu mengurangkan risiko keadaan pankreas anda dengan:
-
Mengekalkan berat badan yang sihat. Senaman yang kerap dan mengelakkan penambahan berat badan boleh membantu mencegah diabetes Jenis 2 dan batu karang yang boleh menyebabkan pankreatitis.
-
Makan diet rendah lemak. Pengambilan lemak yang tinggi boleh menyebabkan batu karang, yang boleh menyebabkan pankreatitis. Berat badan berlebihan juga merupakan faktor risiko kanser pankreas.
-
Memerhatikan pengambilan alkohol anda. Minum alkohol boleh meningkatkan risiko pankreatitis dan kanser pankreas.
-
Berhenti merokok. Menggunakan tembakau, bersama-sama dengan merokok cerut dan produk tembakau tanpa asap, boleh meningkatkan risiko kanser pankreas dan pankreatitis kronik anda.
- Mendapatkan pemeriksaan berkala. Berjumpa dengan pembekal penjagaan kesihatan anda untuk peperiksaan biasa boleh membantu mencari tanda awal keadaan seperti kanser pankreas dan pankreatitis.
Soalan Lazim
Bilakah saya perlu menghubungi pembekal penjagaan kesihatan tentang pankreas saya?
Jika anda mempunyai simptom yang tidak hilang atau terus berulang, anda harus berbincang dengan pembekal penjagaan kesihatan. Tanda-tanda masalah pankreas mungkin termasuk:
- Sakit perut atau belakang.
- Penglihatan kabur.
- Air kencing gelap atau najis berwarna cerah dan berminyak.
-
Keletihan tanpa sebab yang jelas.
- Dahaga yang melampau atau kerap membuang air kecil.
-
Loya atau muntah.
- Kesemutan di tangan atau kaki anda.
-
Penurunan berat badan tanpa perubahan dalam diet atau senaman.
- Kekuningan mata dan kulit (jaundis).
Pankreas adalah organ dalam perut anda. Ia menghasilkan bahan yang memberi kesan kepada penghadaman dan gula darah. Keadaan yang menjejaskan pankreas berkisar daripada diabetes Jenis 1 dan diabetes Jenis 2 kepada pankreatitis dan kanser pankreas. Anda boleh mengambil langkah untuk membantu memastikan pankreas anda sihat, termasuk mengekalkan diet dan berat badan yang sihat. Sentiasa berjumpa dengan pembekal penjagaan kesihatan anda jika anda mempunyai simptom yang tidak akan hilang.
