Peranan, faedah, dan bahaya iodin kepada kesihatan kita

Iodin adalah mikro-nutrien yang memainkan peranan penting dalam mengekalkan kesihatan kita. Walaupun diperlukan dalam kuantiti yang kecil, kesan iodin pada fungsi tubuh adalah sangat besar. Daripada menyokong pengeluaran hormon tiroid kepada mempengaruhi pertumbuhan dan metabolisme, iodin amat diperlukan. Walau bagaimanapun, kesannya tidak memberi manfaat secara universal; iodin yang berlebihan atau tidak mencukupi boleh membawa kepada masalah kesihatan.

Apakah iodin?

Iodin adalah unsur kimia yang terdapat secara semula jadi dalam tanah, air, dan makanan tertentu. Iodin ialah mineral surih penting yang tidak dapat dihasilkan oleh badan sendiri, menjadikan pengambilan makanan penting. Sumber diet biasa iodin termasuk makanan laut, rumpai laut, produk tenusu, telur, dan garam beryodium. Ketersediaan iodin dalam makanan sebahagian besarnya bergantung kepada kandungan iodin dalam tanah dan air di sesuatu kawasan. Penipisan iodin dalam tanah akibat amalan pertanian akan menjejaskan kandungan iodin tanaman.

Kepentingan iodin dalam tubuh manusia

Iodin diiktiraf terutamanya kerana peranannya dalam mensintesis hormon tiroid, yang penting untuk mengawal pelbagai fungsi badan. Tanpa iodin yang mencukupi, kelenjar tiroid tidak dapat berfungsi dengan berkesan, membawa kepada pelbagai masalah kesihatan. Dari segi sejarah, kekurangan iodin merupakan masalah kesihatan awam yang ketara sehinggalah pengenalan garam beryodium, yang sebahagian besarnya telah mengurangkan isu ini di banyak bahagian dunia.

Tubuh manusia mengandungi kira-kira 15-20 miligram iodin secara keseluruhan. Berikut ialah pecahan pengedaran iodin di kalangan organ dan sistem:

1. Kelenjar tiroid (70-80% daripada jumlah iodin). Kelenjar tiroid menyimpan sebahagian besar iodin dalam badan kita. Ia menggunakan iodin untuk menghasilkan hormon tiroid, tiroksin (T4) dan triiodothyronine (T3), yang penting untuk metabolisme, pertumbuhan dan perkembangan.

2. Darah dan cecair ekstraselular (10-15%). Iodin beredar dalam darah, terutamanya dalam bentuk ion iodida. Peredaran iodida dalam darah memastikan bekalan iodin yang berterusan ke kelenjar tiroid dan tisu lain.

3. Kelenjar air liur, perut, dan tisu payudara (3-5%). Tisu ini mempunyai mekanisme penumpuan iodin yang serupa dengan kelenjar tiroid. Contohnya:

• Kelenjar air liur menggunakan iodin dalam pengeluaran air liur, mungkin untuk fungsi antimikrob.
• Lapisan perut mungkin menggunakan iodin untuk peranan perlindungannya terhadap bakteria berbahaya.
• Tisu payudara menumpukan iodin, terutamanya semasa penyusuan, untuk menyediakan susu yang kaya iodin untuk bayi.

4. Kulit, buah pinggang dan organ lain (jumlah kecil). Kulit dan buah pinggang juga mengumpul iodin. Buah pinggang membantu mengawal tahap iodin dengan mengeluarkan lebihan iodin dalam air kencing.

Peranan iodin dalam kesihatan manusia

Penghasilan hormon tiroid

Kelenjar tiroid menyerap iodin daripada aliran darah dan menggabungkannya ke dalam penghasilan dua hormon utama: tiroksin (T4) dan triiodotironin (T3). Hormon ini dibuat dengan melekatkan iodin pada tirosin asid amino. T4 berfungsi sebagai bentuk simpanan hormon tiroid, yang boleh ditukar menjadi T3 yang lebih aktif seperti yang diperlukan oleh badan. Hormon ini mengawal aktiviti hampir setiap sel dalam badan, mempengaruhi proses seperti sintesis protein, aktiviti enzimatik, dan pertumbuhan sel. Tanpa iodin yang mencukupi, tiroid tidak dapat menghasilkan tahap hormon ini yang mencukupi, yang membawa kepada prestasi kelenjar yang kurang baik dan kesan fisiologi yang meluas.

Mengawal metabolisme

Hormon tiroid yang diperoleh daripada iodin adalah pengawal selia utama kadar metabolisme—kelajuan di mana badan kita menukar makanan kepada tenaga. Hormon ini mempengaruhi cara sel menggunakan oksigen dan menghasilkan haba, memberi kesan kepada kadar metabolisme basal dan perbelanjaan tenaga. Dengan memodulasi kecekapan mitokondria – “kuasa” sel, hormon tiroid memastikan pengeluaran tenaga sepadan dengan keperluan badan. Iodin yang tidak mencukupi boleh mengganggu keseimbangan ini, membawa kepada gejala seperti keletihan, penambahan berat badan, dan lesu.

Pertumbuhan dan perkembangan badan kita

Semasa mengandung dan awal kanak-kanak, iodin amat penting untuk pertumbuhan dan perkembangan saraf. Otak janin mula terbentuk pada trimester pertama, dan hormon tiroid yang bergantung kepada iodin memainkan peranan penting dalam memastikan struktur dan fungsi otak yang betul. Iodin yang tidak mencukupi dalam tempoh ini boleh mengakibatkan kerosakan yang tidak dapat dipulihkan, seperti kebolehan kognitif yang berkurangan atau kretinisme, satu bentuk kelewatan perkembangan mental dan fizikal yang teruk. Begitu juga, pada kanak-kanak, iodin yang mencukupi diperlukan untuk pertumbuhan tulang yang sihat dan fungsi kognitif.

Sokongan sistem imun

Iodin menyumbang kepada kesihatan imun melalui sifat antimikrobnya. Iodin boleh meneutralkan bakteria, virus, dan kulat berbahaya, yang membantu mengurangkan risiko jangkitan. Selain itu, hormon tiroid mengawal aktiviti sel imun, seperti makrofaj dan limfosit, memastikan tindak balas imun yang seimbang. Peranan ganda ini menekankan kepentingan iodin dalam mengekalkan kesihatan keseluruhan dan daya tahan terhadap penyakit.

Kebaikan iodin kepada kesihatan kita

Pencegahan gangguan kekurangan iodin (IDD)

Pengambilan iodin yang mencukupi menghalang gangguan seperti goiter (kelenjar tiroid yang membesar), hipotiroidisme, dan kretinisme. Keadaan ini berpunca daripada pengeluaran hormon tiroid yang tidak mencukupi akibat kekurangan iodin.

Peningkatan fungsi kognitif

Kekurangan iodin dikaitkan dengan gangguan kognitif. Pengambilan iodin yang mencukupi meningkatkan perkembangan otak, terutamanya pada kanak-kanak, dan mengurangkan risiko kelewatan perkembangan.

Kesihatan janin dan kanak-kanak

Wanita hamil memerlukan tahap iodin yang lebih tinggi untuk menyokong perkembangan janin. Iodin yang mencukupi mengurangkan risiko keguguran, kelahiran mati, dan keabnormalan kongenital. Iodin juga menyokong tumbesaran dan perkembangan saraf kanak-kanak.

Faedah lain yang berpotensi

Penyelidikan mencadangkan bahawa iodin mungkin menawarkan kesan perlindungan terhadap pendedahan radiasi alam sekitar, walaupun lebih banyak kajian diperlukan untuk mengesahkan manfaat ini.

Kemudaratan iodin kepada kesihatan kita

Pengambilan iodin yang berlebihan

Iodin yang berlebihan boleh merangsang kelenjar tiroid secara berlebihan, yang membawa kepada hipertiroidisme. Keadaan ini berlaku apabila tiroid menghasilkan jumlah hormon yang berlebihan, mengakibatkan gejala seperti degupan jantung yang cepat, penurunan berat badan, dan kegelisahan. Mekanismenya ialah regulasi pengeluaran hormon tiroid apabila terlalu banyak iodin tersedia, yang boleh mengatasi proses pengawalseliaan kelenjar. Selain itu, dalam sesetengah individu, paras iodin yang tinggi boleh mencetuskan tindak balas autoimun, menyebabkan keradangan atau disfungsi tiroid.

Disfungsi tiroid

Secara paradoks, pengambilan yodium yang berlebihan boleh menyebabkan hipotiroidisme, di mana kelenjar tiroid menjadi kurang aktif. Masalah ini boleh berlaku melalui fenomena yang dikenali sebagai kesan Wolff-Chaikoff, di mana beban berlebihan akut iodin sementara menyekat pengeluaran hormon tiroid. Jika penindasan ini menjadi berpanjangan, ia boleh mengakibatkan goiter atau mengurangkan aktiviti tiroid. Keadaan ini menunjukkan bahawa julat tahap iodin optimum yang diperlukan untuk kesihatan tiroid adalah agak sempit.

Kepekaan iodin dan tindak balas alahan

Dalam kes yang jarang berlaku, individu mungkin mengalami reaksi alahan terhadap iodin, terutamanya dalam tetapan perubatan di mana agen kontras yang mengandungi iodin digunakan. Tindak balas ini tidak berkaitan dengan diet iodin tetapi boleh menyebabkan simptom dari ruam kulit ringan hingga kejutan anafilaksis yang teruk. Mekanisme yang tepat dianggap melibatkan tindak balas imun yang dicetuskan oleh protein terikat iodin.

Kebimbangan ketoksikan

Keracunan iodin akut berlaku apabila dos iodin yang sangat tinggi diambil, selalunya melalui makanan tambahan atau pendedahan tidak sengaja. Gejala termasuk sakit perut, loya, muntah, cirit-birit, dan dalam kes yang teruk, kejutan atau kegagalan organ. Ketoksikan timbul kerana tahap iodin yang tinggi mengganggu proses selular dan mengganggu keseimbangan elektrolit badan, yang berpotensi menyebabkan kerosakan sistemik.

Bagaimana untuk mengekalkan pengambilan iodin yang seimbang

Garis panduan pemakanan

Elaun harian yang disyorkan (RDA) untuk iodin berbeza mengikut umur dan peringkat hayat:

• Bayi (0-12 bulan): 110-130 mcg
• Kanak-kanak (1-8 tahun): 90 mcg
• Remaja (9-13 tahun): 120 mcg
• Dewasa: 150 mcg
• Wanita hamil: 220 mcg
• Wanita menyusu: 290 mcg

Memilih makanan yang kaya dengan iodin

Untuk memenuhi keperluan iodin, anda harus menambah makanan ini ke dalam diet anda:

• Makanan laut (cth, ikan, kerang, rumpai laut)
• Produk tenusu (cth, susu, keju, yogurt)
• Telur
• Garam beryodium (digunakan secara sederhana)

Elakkan pengambilan berlebihan iodin

Suplemen hanya boleh diambil di bawah pengawasan perubatan. Pengambilan berlebihan iodin boleh mengganggu fungsi tiroid dan membawa kepada komplikasi kesihatan.

Secara ringkasnya, iodin ialah mikronutrien penting yang menyokong fungsi badan yang kritikal, terutamanya melalui peranannya dalam pengeluaran hormon tiroid. Walaupun faedah iodin termasuk mencegah gangguan kekurangan, menyokong pertumbuhan, dan meningkatkan fungsi kognitif, pengambilan iodin yang berlebihan boleh membawa kepada masalah kesihatan. Mengekalkan pengambilan iodin yang seimbang melalui diet yang menyeluruh dan inisiatif kesihatan awam akan membantu anda meraih faedah sambil mengelakkan potensi bahaya iodin.