Gambaran keseluruhan
Uveitis (Bahasa Inggeris: uveitis) ialah satu bentuk keradangan mata. Penyakit ini menjejaskan lapisan tengah tisu di dinding mata (uvea).
Tanda amaran uveitis sering datang secara tiba-tiba dan menjadi lebih teruk dengan cepat. Tanda-tandanya termasuk mata merah, sakit dan penglihatan kabur. Penyakit ini boleh menjejaskan satu atau kedua-dua mata, dan ia boleh menjejaskan semua peringkat umur, malah kanak-kanak.
Punca uveitis adalah jangkitan, kecederaan, atau penyakit autoimun atau radang. Dalam banyak kes, puncanya tidak dapat dikenalpasti.
Uveitis boleh menjadi serius, membawa kepada kehilangan penglihatan kekal. Diagnosis dan rawatan awal adalah penting untuk mengelakkan komplikasi dan memelihara penglihatan anda.
Gejala uveitis
Tanda-tanda, gejala dan ciri-ciri uveitis termasuk:
- Mata merah
- Sakit mata
- Sensitiviti kepada cahaya
- Penglihatan kabur
- Tompok gelap dan terapung dalam bidang penglihatan anda
- Penglihatan berkurangan
Gejala mungkin berlaku secara tiba-tiba dan menjadi lebih teruk dengan cepat, walaupun dalam beberapa kes, gejala berkembang secara beransur-ansur. Gejala boleh menjejaskan satu atau kedua-dua mata. Kadangkala, tiada gejala, dan tanda-tanda uveitis diperhatikan pada pemeriksaan mata rutin.
Uvea adalah lapisan tengah tisu di dinding mata. Ia terdiri daripada iris, badan ciliary dan koroid. Apabila anda melihat mata anda di cermin, anda akan melihat bahagian putih mata (sklera) dan bahagian berwarna mata (iris).
Iris terletak di dalam bahagian depan mata. Badan ciliary adalah struktur di belakang iris. Koroid ialah lapisan saluran darah antara retina dan sklera. Retina melapisi bahagian dalam belakang mata, seperti kertas dinding. Bahagian dalam belakang mata dipenuhi dengan cecair seperti gel yang dipanggil vitreous.
Jenis uveitis yang anda alami bergantung pada bahagian atau bahagian mata yang meradang:
- Uveitis anterior menjejaskan bahagian dalam bahagian depan mata (antara kornea dan iris) dan badan ciliary. Ia juga dipanggil iritis dan merupakan jenis uveitis yang paling biasa.
- Uveitis perantaraan menjejaskan retina dan saluran darah tepat di belakang kanta (pars plana) serta gel di tengah mata (vitreous).
- Uveitis posterior menjejaskan lapisan di bahagian dalam belakang mata, sama ada retina atau koroid.
- Panuveitis berlaku apabila semua lapisan uvea meradang, dari hadapan ke belakang mata.
Bilakah anda perlu mendapatkan nasihat perubatan?
Hubungi doktor jika anda fikir anda mempunyai tanda amaran uveitis. Doktor mungkin merujuk anda kepada pakar mata (pakar mata). Jika anda mengalami sakit mata yang ketara dan masalah penglihatan yang tidak dijangka, dapatkan rawatan perubatan segera.
Punca uveitis
Dalam kira-kira separuh daripada semua kes, punca khusus uveitis tidak jelas, dan gangguan ini boleh dianggap sebagai penyakit autoimun yang hanya menjejaskan mata atau mata. Jika punca boleh ditentukan, ia mungkin salah satu daripada punca berikut:
- Gangguan autoimun atau keradangan yang menjejaskan bahagian lain badan, seperti sarcoidosis, ankylosing spondylitis, lupus erythematosus sistemik atau penyakit Crohn
- Jangkitan, seperti penyakit calar kucing, herpes zoster, sifilis, toksoplasmosis atau tuberkulosis
- Kesan sampingan ubat
- Kecederaan mata atau pembedahan
- Sangat jarang, kanser yang menjejaskan mata, seperti limfoma
Faktor-faktor risiko
Orang yang mengalami perubahan dalam gen tertentu mungkin lebih berkemungkinan mendapat uveitis. Menghisap rokok telah dikaitkan dengan lebih sukar untuk mengawal uveitis.
Komplikasi uveitis
Jika tidak dirawat, uveitis boleh menyebabkan komplikasi, termasuk:
- Bengkak retina (edema makula)
- Parut retina
- Glaukoma
- Katarak
- Kerosakan saraf optik
- Detasmen retina
- Kehilangan penglihatan kekal
Diagnosis uveitis
Apabila anda pergi berjumpa pakar mata (pakar mata), pakar berkemungkinan akan menjalankan pemeriksaan mata yang lengkap dan mengumpulkan sejarah kesihatan yang menyeluruh. Pemeriksaan mata biasanya termasuk langkah-langkah berikut:
- Penilaian penglihatan (dengan cermin mata anda jika anda biasa memakainya) dan tindak balas murid anda terhadap cahaya.
- Tonometri. Peperiksaan tonometri mengukur tekanan di dalam mata anda (tekanan intraokular). Ubat mata kebas boleh digunakan untuk ujian ini.
- Pemeriksaan lampu celah. Lampu celah ialah mikroskop yang membesarkan dan menerangi bahagian hadapan mata anda dengan garisan cahaya yang terang. Penilaian ini diperlukan untuk mengenal pasti sel-sel radang mikroskopik di hadapan mata.
- Oftalmoskopi. Juga dikenali sebagai funduscopy, peperiksaan ini dilakukan dengan melebarkan (melebarkan) anak mata dengan titisan mata dan memancarkan cahaya terang ke dalam mata untuk memeriksa bahagian belakang mata.
Doktor anda juga mungkin mengesyorkan:
- Fotografi warna bahagian dalam mata (retina).
- Pengimejan tomografi koheren optik (OCT). Ujian ini mengukur ketebalan retina dan koroid untuk mendedahkan keradangan pada lapisan ini.
- Angiografi fluorescein atau angiografi hijau indosianin. Ujian ini memerlukan penempatan kateter intravena dalam vena di lengan anda untuk mentadbir pewarna. Pewarna ini akan sampai ke saluran darah di mata dan membenarkan gambar keradangan saluran darah di dalam mata.
- Analisis cecair akueus atau vitreous dari mata.
- Ujian darah.
- Ujian pengimejan, radiografi, imbasan CT atau MRI.
Jika pakar oftalmologi berpendapat keadaan asas mungkin menjadi punca uveitis, anda mungkin dirujuk kepada doktor lain untuk pemeriksaan perubatan am dan ujian makmal.
Kadangkala, sukar untuk mencari punca khusus untuk uveitis. Walau bagaimanapun, walaupun punca tertentu tidak dikenal pasti, uveitis masih boleh dirawat dengan jayanya. Dalam kebanyakan kes, mengenal pasti punca uveitis tidak membawa kepada penawar. Ia masih perlu menggunakan beberapa bentuk rawatan untuk mengawal keradangan.
Bersedia untuk temu janji
Apabila anda mengalami simptom, anda boleh pergi berjumpa doktor utama terlebih dahulu. Anda mungkin dirujuk kepada doktor yang pakar dalam gangguan mata (pakar mata).
Maklumat berikut akan membantu anda membuat persediaan untuk temujanji anda, dan mengetahui perkara yang akan ditanya oleh doktor kepada anda.
Apa yang anda boleh lakukan untuk menyediakan
- Senaraikan gejala anda, termasuk sebarang gejala yang kelihatan tidak berkaitan dengan sebab anda menjadualkan temu janji.
- Senaraikan maklumat peribadi utama, termasuk sebarang penyakit utama, trauma atau perubahan hidup baru-baru ini.
- Bawa senarai semua ubat, vitamin atau makanan tambahan yang anda ambil.
- Minta ahli keluarga atau rakan untuk datang bersama anda. Kadangkala sukar untuk mengingati semua maklumat yang diberikan semasa janji temu. Seseorang yang menemani anda mungkin mengingati sesuatu yang anda terlepas atau terlupa. Selain itu, seseorang yang datang bersama anda boleh memandu anda ke temu janji anda, terutamanya jika simptom anda menyukarkan untuk melihat dengan betul.
- Senaraikan soalan untuk ditanya kepada doktor anda.
Menyediakan senarai soalan membantu anda mengumpul maklumat yang paling penting. Untuk uveitis, beberapa soalan asas untuk ditanya termasuk:
- Apakah punca masalah mata saya yang paling mungkin?
- Apa lagi yang mungkin menyebabkan gejala saya?
- Apakah jenis ujian yang saya perlukan? Adakah ujian ini memerlukan sebarang persediaan khas?
- Adakah uveitis sementara atau tahan lama?
- Adakah saya akan kehilangan penglihatan saya?
- Apakah kaedah rawatan yang ada, dan manakah yang anda cadangkan?
- Apakah jenis kesan sampingan yang boleh saya jangkakan daripada rawatan?
- Adakah terdapat apa-apa yang boleh saya lakukan untuk mengelakkan penyakit ini daripada berulang?
Apa yang akan ditanya oleh doktor anda
Doktor mungkin bertanya kepada anda soalan berikut:
- Bilakah anda mula-mula melihat gejala?
- Adakah gejala anda berterusan atau sekali-sekala?
- Seberapa teruk gejala anda? Adakah gejala menjadi lebih teruk?
- Adakah apa-apa nampaknya boleh memperbaiki gejala anda?
- Apa yang kelihatan memburukkan gejala anda?
- Adakah anda pernah mengalami uveitis sebelum ini?
- Adakah anda mempunyai masalah perubatan lain?
- Adakah anda mempunyai arthritis?
- Adakah anda mempunyai masalah belakang?
- Pernahkah anda mengalami ruam kulit baru-baru ini?
- Adakah anda mengalami sebarang luka ulser di dalam mulut atau pada alat kelamin anda?
- Pernahkah anda mengalami jangkitan pernafasan atas atau simptom selsema baru-baru ini?
Rawatan uveitis
Jika uveitis disebabkan oleh keadaan yang mendasari, rawatan mungkin tertumpu pada keadaan tertentu itu. Biasanya rawatan untuk uveitis adalah sama tanpa mengira punca yang berkaitan, selagi ia tidak berjangkit. Matlamat rawatan adalah untuk mengurangkan keradangan di mata, serta di bahagian lain badan, jika ada. Dalam sesetengah kes, rawatan mungkin diperlukan selama berbulan-bulan hingga bertahun-tahun. Beberapa pilihan rawatan tersedia.
Ubat-ubatan yang digunakan dalam merawat uveitis
- Ubat yang mengurangkan keradangan. Doktor mungkin terlebih dahulu menetapkan ubat titisan mata dengan ubat anti-radang, seperti kortikosteroid. Ubat mata biasanya tidak mencukupi untuk merawat keradangan di luar bahagian depan mata, jadi suntikan kortikosteroid di dalam atau di sekeliling mata atau tablet kortikosteroid (diambil melalui mulut) mungkin diperlukan.
- Ubat yang mengawal kekejangan. Ubat mata yang melebarkan (mengeluarkan) pupil mungkin ditetapkan untuk mengawal kekejangan pada iris dan badan ciliary, yang boleh membantu melegakan sakit mata.
- Ubat yang melawan bakteria atau virus. Jika uveitis disebabkan oleh jangkitan, doktor mungkin menetapkan antibiotik, ubat antivirus atau ubat lain, dengan atau tanpa kortikosteroid, untuk mengawal jangkitan.
- Dadah yang menjejaskan sistem imun atau memusnahkan sel. Anda mungkin memerlukan ubat imunosupresif jika uveitis menjejaskan kedua-dua mata, tidak bertindak balas dengan baik kepada kortikosteroid atau menjadi cukup teruk untuk mengancam penglihatan anda.
Sesetengah ubat ini boleh mempunyai kesan sampingan berkaitan mata yang serius, seperti glaukoma dan katarak. Ubat yang diambil melalui mulut atau suntikan boleh memberi kesan sampingan di bahagian lain badan di luar mata. Anda mungkin perlu melawat doktor anda untuk pemeriksaan susulan dan ujian darah setiap satu hingga tiga bulan.
Pembedahan
- Vitrectomy. Pembedahan untuk membuang sebahagian daripada vitreous dalam mata jarang digunakan untuk mendiagnosis atau menguruskan keadaan ini.
-
Implan yang melepaskan ubat. Bagi orang yang mengalami uveitis posterior yang sukar dirawat, peranti yang ditanam di mata mungkin menjadi pilihan. Peranti ini perlahan-lahan melepaskan kortikosteroid ke dalam mata selama dua hingga tiga tahun.
Katarak biasanya berlaku pada orang yang belum menjalani pembedahan katarak. Sehingga 30% pesakit juga akan memerlukan rawatan untuk tekanan mata yang tinggi untuk mencegah perkembangan glaukoma.
Kelajuan pemulihan anda bergantung sebahagiannya pada jenis uveitis yang anda alami dan keterukan gejala anda. Uveitis yang menjejaskan bahagian belakang mata (uveitis posterior atau panuveitis, termasuk retinitis atau choroiditis) cenderung sembuh lebih perlahan daripada uveitis di bahagian depan mata (uveitis anterior atau iritis). Keradangan yang teruk mengambil masa lebih lama untuk dibersihkan daripada keradangan ringan.
Uveitis boleh datang semula. Buat temu janji dengan doktor anda jika mana-mana gejala anda muncul semula atau bertambah teruk.
