Gambaran keseluruhan
Apakah itu multiple sclerosis (MS)?
Sklerosis berbilang (MS) adalah penyakit autoimun. Dengan keadaan ini, sistem imun anda tersilap menyerang sel yang sihat. Pada penghidap MS, sistem imun menyerang sel dalam myelin, sarung pelindung yang mengelilingi saraf di otak dan saraf tunjang.
Kerosakan pada sarung myelin mengganggu isyarat saraf dari otak anda ke bahagian lain badan anda. Kerosakan boleh membawa kepada gejala yang menjejaskan otak, saraf tunjang dan mata anda.
Terdapat empat jenis sklerosis berganda:
- Sindrom terpencil secara klinikal (CIS): Apabila seseorang mengalami episod pertama gejala MS, penyedia penjagaan kesihatan sering mengkategorikannya sebagai CIS. Tidak semua orang yang mempunyai CIS terus menghidap multiple sclerosis.
- MS (RRMS) yang berulang-ulang: Ini adalah bentuk sklerosis berganda yang paling biasa. Orang yang mempunyai RRMS mengalami kemunculan — juga dipanggil kambuh atau pemburukan — gejala baharu atau semakin teruk. Tempoh remisi menyusul (apabila gejala stabil atau hilang).
- MS progresif utama (PPMS): Orang yang didiagnosis dengan PPMS mempunyai simptom yang perlahan-lahan dan beransur-ansur bertambah buruk tanpa sebarang tempoh berulang atau remisi.
- MS progresif menengah (SPMS): Dalam banyak kes, orang yang pada asalnya didiagnosis dengan RRMS akhirnya maju ke SPMS. Dengan sklerosis berbilang progresif sekunder, anda terus mengumpul kerosakan saraf. Gejala anda semakin teruk. Walaupun anda mungkin masih mengalami beberapa kambuh atau suar (apabila gejala meningkat), anda tidak lagi mempunyai tempoh remisi selepas itu (apabila gejala stabil atau hilang).
Seberapa biasa sklerosis berganda (MS)?
Hampir 1 juta orang dewasa di AS hidup dengan pelbagai sklerosis. MS biasanya menjejaskan lebih ramai wanita berbanding lelaki. Kebanyakan orang dengan MS menerima diagnosis antara umur 20 dan 40 tahun.
Gejala dan Punca
Apakah yang menyebabkan multiple sclerosis (MS)?
Pakar masih tidak mengetahui dengan pasti apa yang menyebabkan multiple sclerosis. Penyelidikan sedang dijalankan untuk membantu mengenal pasti punca penyakit itu. Faktor-faktor yang boleh mencetuskan MS termasuk:
- Pendedahan kepada virus atau bakteria tertentu: Sesetengah penyelidikan mencadangkan bahawa terdedah kepada jangkitan tertentu (seperti virus Epstein-Barr) boleh mencetuskan MS di kemudian hari.
- Di mana awak tinggal: Persekitaran anda mungkin memainkan peranan dalam risiko anda untuk membangunkan MS. Bahagian tertentu di dunia mempunyai kadar penyakit yang jauh lebih tinggi daripada yang lain. Kawasan yang lebih jauh dari khatulistiwa mempunyai kadar MS yang lebih tinggi. Ini mungkin kerana kawasan ini menerima matahari yang kurang terik. Orang yang kurang mendapat cahaya matahari mempunyai tahap vitamin D yang lebih rendah, faktor risiko untuk membangunkan MS.
- Bagaimana sistem imun anda berfungsi: Sklerosis berbilang adalah penyakit autoimun. Penyelidik sedang berusaha untuk mengetahui apa yang menyebabkan sel imun sesetengah orang tersilap menyerang sel yang sihat.
- Mutasi gen: Mempunyai ahli keluarga dengan MS meningkatkan risiko penyakit ini. Tetapi masih tidak jelas bagaimana dan gen mana yang memainkan peranan dalam mencetuskan pelbagai sklerosis.
Apakah gejala sklerosis berganda?
Masalah penglihatan — seperti neuritis optik (kabur dan sakit pada sebelah mata) — selalunya merupakan salah satu tanda pertama sklerosis berganda. Gejala biasa lain termasuk:
- Perubahan dalam gaya berjalan.
- Keletihan.
- Kehilangan keseimbangan atau koordinasi.
- Kekejangan otot.
- Kelemahan otot.
- Kesemutan atau kebas, terutamanya di kaki atau lengan anda.
Apakah komplikasi sklerosis berbilang?
Jika MS berlanjutan, gejala yang semakin teruk boleh membawa kepada komplikasi seperti:
- Kesukaran berjalan yang mungkin mengakibatkan memerlukan tongkat, pejalan kaki atau kerusi roda.
- Kehilangan kawalan usus atau pundi kencing.
- Masalah ingatan.
- Kesukaran seksual.
Diagnosis dan Ujian
Siapa yang mendiagnosis multiple sclerosis (MS)?
Banyak keadaan boleh menyebabkan gejala neurologi yang serupa. Mendapatkan diagnosis yang tepat kadangkala sukar. Sesetengah orang melihat berbilang pembekal selama bertahun-tahun sebelum menerima diagnosis. Walaupun carian boleh mengecewakan, adalah penting untuk terus mencari jawapan. Mengenal pasti dan merawat MS secepat mungkin boleh membantu memperlahankan perkembangan penyakit.
Jika pembekal penjagaan utama anda mengesyaki anda mungkin menghidap MS, anda perlu berjumpa pakar neurologi. Pakar neurologi ialah doktor yang pakar dalam merawat keadaan yang menjejaskan sistem saraf, termasuk otak dan saraf tunjang anda.
Bagaimanakah multiple sclerosis didiagnosis?
Tiada satu ujian boleh memberikan diagnosis MS muktamad. Untuk memahami apa yang menyebabkan gejala, pembekal penjagaan kesihatan anda akan melakukan pemeriksaan fizikal. Anda juga mungkin menjalani ujian darah dan ujian pengimejan, seperti MRI. MRI mencari bukti lesi (kawasan kerosakan) di otak atau saraf tunjang yang menunjukkan sklerosis berganda. Lesi berkembang akibat kerosakan pada sarung myelin yang mengelilingi saraf. Ketuk tulang belakang (lumbar puncture) mungkin juga perlu dilakukan.
Jika ujian ini tidak memberikan jawapan yang jelas, pakar neurologi anda mungkin mengesyorkan ujian potensi yang dibangkitkan. Ujian ini memeriksa fungsi saraf anda dengan mengukur aktiviti elektrik di otak dan saraf tunjang.
Pengurusan dan Rawatan
Bagaimanakah multiple sclerosis (MS) diuruskan atau dirawat?
Pada masa ini tiada ubat untuk MS. Rawatan tertumpu pada menguruskan simptom, mengurangkan kambuh semula (tempoh apabila gejala bertambah teruk) dan melambatkan perkembangan penyakit. Pelan rawatan komprehensif anda mungkin termasuk:
- Terapi pengubahsuaian penyakit (DMTs): Beberapa ubat mempunyai kelulusan FDA untuk rawatan MS jangka panjang. Ubat-ubatan ini membantu mengurangkan kambuh semula (juga dipanggil flare-up atau serangan). Mereka melambatkan perkembangan penyakit. Dan mereka boleh menghalang lesi baru daripada terbentuk pada otak dan saraf tunjang.
- Ubat pengurusan kambuh: Jika anda mengalami serangan yang teruk, pakar neurologi anda mungkin mengesyorkan dos kortikosteroid yang tinggi. Ubat boleh mengurangkan keradangan dengan cepat. Mereka memperlahankan kerosakan pada sarung myelin yang mengelilingi sel saraf anda.
- Pemulihan fizikal: Sklerosis berbilang boleh menjejaskan fungsi fizikal anda. Kekal cergas dan kuat secara fizikal akan membantu anda mengekalkan mobiliti anda.
- Kaunseling kesihatan mental: Menghadapi keadaan kronik boleh mencabar emosi. Dan MS kadangkala boleh menjejaskan mood dan ingatan anda. Bekerjasama dengan pakar neuropsikologi atau mendapatkan sokongan emosi lain adalah bahagian penting dalam menguruskan penyakit ini.
Pencegahan
Bagaimanakah saya boleh mengelakkan serangan sklerosis berganda?
Terapi pengubahsuaian penyakit adalah cara paling berkesan untuk mengurangkan bilangan flare-up (juga dipanggil kambuh atau serangan) yang anda alami. Mengamalkan gaya hidup sihat juga penting. Pilihan yang anda buat boleh membantu memperlahankan perkembangan penyakit. Penjagaan yang baik juga boleh mengurangkan gejala anda dan meningkatkan kualiti hidup anda.
Perubahan gaya hidup yang boleh memperbaiki keadaan anda termasuk:
- Makan makanan yang sihat: Tiada diet MS ajaib. Pakar mengesyorkan diet seimbang yang merangkumi banyak buah-buahan dan sayur-sayuran, bijirin penuh, lemak sihat dan protein tanpa lemak. Anda juga harus mengehadkan pengambilan gula tambahan, lemak tidak sihat dan makanan yang diproses.
- Mendapatkan senaman yang kerap: Sklerosis berbilang boleh menyebabkan kelemahan otot, kehilangan keseimbangan dan kesukaran berjalan. Senaman aerobik, fleksibiliti dan latihan kekuatan adalah penting untuk membantu mengekalkan otot yang kuat dan mengekalkan fungsi fizikal.
- Menguruskan tekanan: Tekanan boleh menjejaskan fizikal dan emosi. Ia juga boleh mengganggu tidur, yang boleh memburukkan lagi keletihan yang berkaitan dengan MS. Adalah penting untuk mencari cara untuk menguruskan tekanan — seperti yoga, meditasi, senaman dan bekerja dengan penyedia kesihatan mental.
- Tidak merokok dan mengehadkan pengambilan alkohol: Merokok dan alkohol dikaitkan dengan gejala MS yang semakin teruk dan boleh mempercepatkan perkembangan penyakit. Berhenti merokok akan menyokong kesihatan anda.
Tinjauan / Prognosis
Apakah prognosis (pandangan) untuk penghidap multiple sclerosis (MS)?
Dalam sesetengah kes, sklerosis berbilang membawa kepada ketidakupayaan dan kehilangan beberapa fungsi fizikal atau mental. Tetapi terima kasih kepada kemajuan dalam rawatan, kebanyakan orang dengan MS akan terus menjalani kehidupan yang penuh, aktif dan produktif. Mengambil langkah untuk mengurus kesihatan dan gaya hidup anda boleh membantu meningkatkan hasil jangka panjang anda.
Adakah biasa bagi orang yang mempunyai multiple sclerosis (MS) mengalami kemurungan?
Kemurungan adalah sangat biasa pada orang yang mempunyai multiple sclerosis (MS). Malah, gejala kemurungan yang cukup teruk untuk memerlukan campur tangan perubatan menjejaskan sehingga separuh daripada semua orang yang mempunyai MS pada satu ketika semasa penyakit mereka.
Kemurungan mungkin disebabkan oleh situasi yang sukar atau tekanan. Adalah mudah untuk memahami bagaimana mempunyai MS, dengan potensinya untuk berkembang kepada hilang upaya kekal, boleh membawa kemurungan.
Kemurungan mungkin sebenarnya disebabkan oleh MS. MS boleh menjejaskan myelin penebat yang mengelilingi saraf yang menghantar isyarat yang menjejaskan mood.
Kemurungan juga merupakan kesan sampingan beberapa ubat yang digunakan untuk merawat MS, seperti steroid atau interferon.
Bagaimanakah haba atau kelembapan memberi kesan kepada penghidap multiple sclerosis (MS)?
Haba atau kelembapan yang tinggi boleh menyebabkan ramai penghidap MS mengalami kemerosotan sementara simptom mereka. Doktor percaya bahawa ini berlaku kerana haba menyebabkan saraf (yang penutup mielinnya telah dikeluarkan oleh MS) untuk menghantar isyarat elektrik dengan kurang cekap.
Atas sebab yang tidak difahami dengan baik, suhu yang sangat sejuk dan perubahan suhu juga boleh menyebabkan gejala MS, biasanya spastik (kekakuan otot), menyala.
###
Tinggal bersama
Bilakah saya perlu menghubungi doktor?
Anda harus menghubungi pembekal penjagaan kesihatan anda jika anda mengalami:
- Rasa terlalu sensitif terhadap haba.
- Rasa tidak stabil atau tidak seimbang.
- Masalah ingatan.
- Kebas atau kesemutan, terutamanya pada lengan atau kaki anda.
- Penglihatan tiba-tiba berubah.
- Kelemahan pada lengan atau kaki anda.
Apakah soalan yang perlu saya tanyakan kepada doktor saya?
Anda mungkin ingin bertanya kepada pembekal penjagaan kesihatan anda:
- Bagaimanakah kita tahu dengan pasti bahawa saya menghidap multiple sclerosis dan bukan keadaan neurologi lain?
- Adakah saya perlu mula mengambil ubat terapi pengubahsuaian penyakit?
- Apakah faedah dan risiko pelbagai DMT?
- Adakah saya perlu terus menggunakan ubat sepanjang hayat saya?
- Apakah perubahan gaya hidup yang boleh saya lakukan untuk membantu mengurus MS?
Multiple sclerosis adalah penyakit yang menjejaskan sistem saraf pusat (otak, saraf tunjang dan saraf optik). Ia adalah penyakit autoimun yang menyebabkan sel imun anda tersilap menyerang sel saraf anda yang sihat. Serangan ini membawa kepada keradangan dan kerosakan pada sarung myelin yang menutup dan melindungi sel-sel saraf anda. Kerosakan ini menyebabkan gejala neurologi — seperti kehilangan keseimbangan, masalah penglihatan dan kelemahan otot. Beberapa rawatan berkesan wujud untuk MS. Ubat-ubatan ini mengurangkan kambuh dan membantu memperlahankan perkembangan penyakit. Kebanyakan orang yang mempunyai MS dapat menguruskan gejala mereka dan menjalani kehidupan yang penuh dan aktif.
