Haemophilus influenzae jenis b (Hib)—tidak boleh dikelirukan dengan influenza bermusim—adalah penyakit yang boleh dicegah dengan vaksin yang amat berbahaya untuk kanak-kanak kecil. Jangkitan lanjutan boleh menyebabkan komplikasi yang berpotensi serius seperti meningitis, radang paru-paru dan sepsis.
Penyakit Hib kini jarang berlaku di Amerika Syarikat, tetapi ia terus menjadi penyakit kanak-kanak yang serius di kawasan yang vaksin tidak tersedia secara meluas.
simptom
Bakteria hib masuk ke dalam badan melalui hidung dan mulut, di mana ia boleh bertahan untuk seketika tanpa menyebabkan sebarang gejala. Walau bagaimanapun, dalam beberapa kes, bakteria merebak ke aliran darah dan ke bahagian lain badan. Ini dipanggil penyakit Hib invasif.
Penyakit Hib invasif boleh menjejaskan pelbagai sistem organ dan membawa kepada komplikasi serius termasuk meningitis, epiglottitis, radang paru-paru, arthritis septik, selulitis dan bakteremia.
Meningitis
Tanda yang paling biasa bagi penyakit Hib invasif ialah meningitis bakteria, atau bengkak di sekitar otak dan tulang belakang. Sebelum vaksinasi meluas, Hib meningitis berlaku dalam 50 hingga 65% kes dan merupakan punca paling biasa meningitis bakteria pada kanak-kanak di bawah umur lima tahun.
Gejala meningitis Hib termasuk:
- Demam
- sakit kepala
- Kekeliruan, cepat marah, atau sebaliknya mengubah status mental
- Leher yang tegang
- Sensitiviti kepada cahaya
- Loya dan/atau muntah
- Refleks yang diubah (pada bayi muda)
Kebanyakan penghidap meningitis Hib bertahan, tetapi penyakit ini boleh menjejaskan kesihatan dan perkembangan mereka secara kekal. Dalam era pravaksin, kira-kira 15 hingga 30% mangsa yang terselamat mengalami kehilangan pendengaran atau kerosakan otak, dan kira-kira 3 hingga 6% meninggal dunia—walaupun dengan rawatan yang sesuai.
Epiglottitis
Hib epiglottitis ialah apabila bakteria menjangkiti epiglotis (tisu tekak yang menghalang makanan dan cecair daripada masuk ke saluran pernafasan), kadangkala menyebabkan bengkak yang teruk sehingga menghalang saluran pernafasan. Epiglottitis berlaku dalam kira-kira 17% daripada kes Hib sebelum vaksinasi meluas.
Beberapa gejala epiglottitis termasuk:
- Sakit tekak yang datang dengan cepat
- Demam
- Terliur (terutama pada kanak-kanak)
- Perubahan dalam suara
- Warna kulit kebiruan
- Stridor, atau bunyi bernada tinggi apabila seseorang menarik nafas masuk atau keluar
Pneumonia
Pneumonia (jangkitan pada paru-paru) adalah satu lagi komplikasi biasa penyakit Hib invasif, yang berlaku dalam kira-kira 15% kes dalam era prevaksin.
Tanda dan simptom radang paru-paru boleh berbeza-beza, tetapi ia biasanya termasuk simptom seperti selesema seperti menggigil, demam, dan hidung tersumbat, batuk produktif, sakit dada, pernafasan cepat (pada kanak-kanak), sakit badan, keletihan, muntah (pada kanak-kanak), dan warna kulit kebiruan.
Arthritis Septik
Artritis septik ialah jangkitan sendi yang berlaku dalam kira-kira 8% daripada kes Hib sebelum pengenalan vaksin. Ini berlaku apabila bakteria Hib menjangkiti sendi (biasanya yang besar seperti lutut atau pinggul), menyebabkan ketidakselesaan yang ketara.
Gejala arthritis septik yang disebabkan oleh penyakit Hib invasif termasuk sakit sendi yang teruk, kesukaran menggerakkan sendi terjejas dan kemerahan atau bengkak di sekitar sendi terjejas.
Selulitis
Jangkitan kulit (atau selulitis) adalah satu lagi komplikasi biasa penyakit Hib invasif. Ini berlaku dalam kira-kira 6% daripada kes era pra-vaksinasi—paling kerap pada kanak-kanak kecil—dan biasanya menjejaskan muka, kepala atau leher.“Simptom selulitis yang paling biasa ialah kulit merah, lembut, dan/atau bengkak.
Bakteremia
Jangkitan yang merebak ke aliran darah dipanggil bakteremia (juga dipanggil sepsis). Gejala bakteremia Hib termasuk simptom seperti selesema, seperti demam, menggigil dan keletihan, sakit perut, loya dan/atau muntah, kebimbangan, kesukaran bernafas dan kekeliruan.
punca
Tidak seperti influenza yang dinamakan serupa, Haemophilus influenzae disebabkan oleh bakteria (bukan virus).
Terdapat pelbagai jenis Haemophilus influenzae, tetapi jenis b (biasanya dirujuk sebagai Hib), secara sejarah adalah yang paling teruk.
Sebelum pembangunan vaksin yang berkesan, Hib menyebabkan majoriti besar—kira-kira 95%—jangkitan Haemophilus influenzae yang serius. “”
Tidak pasti dengan tepat cara bakteria Hib merebak, tetapi saintis berpendapat ia berpindah dari satu orang ke orang seterusnya melalui titisan pernafasan (melalui batuk atau bersin).“Akibatnya, orang ramai secara amnya terdedah kepada Hib selepas berhubung rapat dengan seseorang yang dijangkiti, seperti di rumah atau dalam persekitaran penjagaan kanak-kanak.
Bayi yang ibunya dijangkiti Hib juga boleh terdedah kepada bakteria dengan menyedut cecair amniotik atau bersentuhan dengan rembesan faraj semasa bersalin. Orang yang dijangkiti Hib yang tidak mempunyai sebarang gejala masih boleh menyebarkan penyakit itu kepada orang lain.
Jangkitan baru bermula di hidung dan tekak, di mana ia boleh dilawan dengan cepat oleh sistem imun atau melepak selama berbulan-bulan tanpa menyebabkan sebarang gejala. Penyakit invasif berlaku apabila bakteria masuk ke dalam aliran darah dan terus menjangkiti bahagian lain badan.
Walaupun tidak jelas apa yang menyebabkan sesetengah kes bertukar daripada jangkitan ringan kepada jangkitan invasif, ada kemungkinan penyakit pernafasan lain memainkan peranan. Contohnya, jika seseorang sudah cuba melawan virus seperti influenza, bakteria Hib mungkin lebih mudah merebak ke dalam badan. Malah, penyakit Hib telah menjadi jangkitan bersama yang biasa semasa wabak selesema yang lalu.
Populasi Berisiko
Sesetengah individu lebih suka mendapat penyakit Hib invasif berbanding yang lain. Seperti kebanyakan penyakit yang boleh dicegah dengan vaksin, Hib terutamanya memberi kesan kepada kanak-kanak kecil. Sebelum vaksinasi yang meluas, Hib menyumbang 50 hingga 65% daripada kes meningitis pada kanak-kanak di bawah umur lima tahun dan merupakan punca paling biasa meningitis bakteria pada kanak-kanak ini.
Mereka yang paling berkemungkinan mendapat Hib termasuk kanak-kanak yang tidak divaksinasi dan orang yang rapat dengan mereka, serta individu yang mempunyai sistem imun yang lemah, termasuk mereka yang mempunyai keadaan perubatan tertentu seperti:
- Penyakit sel sabit
- Jangkitan HIV
- Kanser yang memerlukan rawatan, seperti kemoterapi, radiasi, atau pemindahan sel stem sumsum tulang
Diagnosis
Oleh kerana Hib boleh kelihatan seperti banyak jangkitan bakteria lain, penyedia penjagaan kesihatan sering bergantung pada ujian makmal, sebagai tambahan kepada sejarah perubatan dan peperiksaan fizikal seseorang, untuk mendiagnosis penyakit dan mengesyorkan rawatan. Jika positif untuk Haemophilus influenzae, pegawai kesihatan tempatan mungkin juga ingin menjalankan ujian untuk mengetahui sama ada jangkitan itu disebabkan oleh jenis b atau beberapa subjenis lain.
Ujian fizikal
Sebelum mendiagnosis Hib, penyedia penjagaan kesihatan akan mengambil sejarah perubatan dan mencari tanda atau gejala penyakit Hib invasif atau mana-mana komplikasinya. Bagi kanak-kanak kecil, khususnya, pengamal mungkin akan menyemak rekod vaksinasi untuk melihat sama ada kanak-kanak itu telah menerima mana-mana atau semua dos vaksin Hib yang disyorkan.
Pembekal penjagaan kesihatan juga mungkin bertanya tentang sebarang hubungan yang mungkin dilakukan oleh kanak-kanak dengan seseorang (terutamanya kenalan isi rumah atau penjaga) dengan jangkitan Hib yang diketahui.
Ujian Makmal
Jika pembekal penjagaan kesihatan mengesyaki Hib selepas peperiksaan fizikal, mereka biasanya akan mengesahkan diagnosis dengan menguji cecair badan—selalunya darah atau cecair tulang belakang—untuk bakteria. Ini kadangkala memerlukan tusukan lumbar (atau ketuk tulang belakang) untuk mendapatkan sampel kecil cecair dari tulang belakang.
Salah satu cara yang paling biasa makmal menguji sampel bakteria Hib adalah melalui kultur, di mana cecair sampel diletakkan dalam jenis bekas khas untuk melihat sama ada bakteria Haemophilus influenzae tumbuh.
Serotaip
Jika kultur kembali positif untuk Haemophilus influenzae, ia mungkin akan diuji lebih lanjut untuk menentukan jenis ketegangan itu—khususnya, sama ada ia jenis b. Ini biasanya dilakukan oleh pihak berkuasa kesihatan (seperti jabatan kesihatan tempatan) menggunakan ujian khas seperti aglutinasi slaid atau PCR masa nyata khusus serotype.
Rawatan
Penyakit Hib boleh dirawat dengan berkesan dengan antibiotik, tetapi penjagaan tambahan mungkin diperlukan untuk membantu menguruskan gejala yang berkaitan dengan komplikasi. Orang yang menghidap penyakit Hib invasif (terutamanya kanak-kanak kecil) sering dimasukkan ke hospital akibat jangkitan.
Antibiotik
Ubat yang paling biasa digunakan untuk merawat Hib ialah kursus 10 hari sefalosporin generasi ketiga (seperti cefotaxime atau ceftriaxone) atau gabungan kloramfenikol dan ampisilin.
Sokongan Tambahan
Bergantung pada tahap keterukan jangkitan, individu yang menghidap penyakit Hib mungkin juga memerlukan rawatan untuk membantu dengan gejala atau komplikasi berikutnya. Ini boleh termasuk sokongan pernafasan, ubat tekanan darah, penjagaan luka (akibat jangkitan kulit), amputasi (akibat bakteremia), atau pemulihan jangka panjang untuk kerosakan otak atau kehilangan pendengaran (akibat meningitis).
Pencegahan
Walaupun Hib selalunya boleh dirawat dengan berkesan menggunakan antibiotik, perlindungan terbaik terhadap penyakit ini dan kemungkinan komplikasinya adalah dengan mencegahnya bersama-sama melalui vaksinasi. Vaksin ini biasanya diberikan semasa kanak-kanak awal dalam tiga atau empat dos, bergantung pada jenama.
Pusat Kawalan dan Pencegahan Penyakit mengesyorkan kumpulan berikut menerima vaksin Hib:
- Kanak-kanak berumur 2 hingga 15 bulan (atau sehingga 5 tahun jika tidak divaksinasi, untuk dos yang diambil).
- Kanak-kanak yang tidak divaksinasi di bawah umur 18 tahun yang mempunyai jangkitan HIV.
- Sesiapa sahaja (kanak-kanak atau orang dewasa) yang tidak divaksinasi dan tidak mempunyai limpa berfungsi atau yang mempunyai penyakit sel sabit.
- Sesiapa sahaja (kanak-kanak atau orang dewasa) yang telah menerima pemindahan sel stem hematopoietik, walaupun mereka pernah divaksinasi terhadap Hib sebelum ini.
Walaupun ia jarang berlaku, terdapat sesetengah orang yang tidak sepatutnya diberi vaksin terhadap Hib. Mereka yang mengalami reaksi alahan yang mengancam nyawa terhadap vaksin Hib atau mana-mana komponennya tidak seharusnya mendapatkan vaksin tersebut dan mereka yang mengalami penyakit sederhana hingga teruk harus menunggu sehingga mereka sembuh sebelum menerima dos.
Jika anda tidak pasti sama ada anda atau anak anda patut diberi vaksin terhadap Hib, berbincang dengan pembekal penjagaan kesihatan atau pembekal penjagaan kesihatan anda sebelum vaksinasi.
Hib sangat jarang berlaku di Amerika Syarikat. Terima kasih kepada vaksin, bilangan kes Hib merosot lebih daripada 99% di seluruh negara,“dan komplikasi serius seperti Hib meningitis hampir tidak pernah didengari sekarang. Walau bagaimanapun, wabak Hib masih boleh berlaku di kawasan yang mempunyai liputan vaksinasi yang rendah. Cara terbaik untuk mencegah Hib dan penyakit lain yang boleh dicegah dengan vaksin adalah dengan mengikuti jadual vaksinasi yang disyorkan CDC.“”