Sakit pada sendi tangan dan kaki adalah keadaan biasa. Artikel ini membincangkan kemungkinan penyebab kesakitan ini dan diagnosis dan pilihan rawatan yang tersedia.
Punca sakit pada sendi tangan dan kaki serta rawatannya
Salah satu penyakit berikut boleh menyebabkan sakit pada sendi tangan dan kaki.
1. Osteoartritis
Osteoartritis adalah bentuk arthritis yang paling lazim, yang menjejaskan berjuta-juta orang di seluruh dunia. Osteoartritis adalah penyakit sendi degeneratif yang dicirikan oleh pecahan rawan – kusyen pelindung antara tulang dalam sendi. Penyebab utama osteoarthritis adalah penuaan, tetapi faktor lain seperti obesiti, kecederaan sendi, dan kecenderungan genetik boleh meningkatkan risiko mengembangkan keadaan ini.
Apabila tulang rawan semakin haus, tulang bergesel antara satu sama lain, menyebabkan kesakitan, kekakuan, dan bengkak pada sendi yang terjejas. Dalam kes yang teruk, sendi mungkin kehilangan bentuk normal dan taji tulang boleh berkembang, memburukkan lagi ketidakselesaan.
Diagnosis osteoarthritis
Diagnosis osteoarthritis adalah berdasarkan pemeriksaan klinikal, sejarah perubatan, dan ujian pengimejan. X-ray boleh mendedahkan penyempitan ruang sendi, taji tulang, dan perubahan lain yang menunjukkan osteoarthritis. Pengimejan resonans magnetik (MRI) boleh digunakan untuk menilai tahap kerosakan rawan.
Rawatan osteoarthritis
Rawatan untuk osteoarthritis tertumpu pada menguruskan gejala dan meningkatkan fungsi sendi. Kaedah rawatan konservatif termasuk:
- Terapi fizikal untuk meningkatkan mobiliti sendi dan kekuatan otot
- Ubat penahan sakit yang dijual bebas seperti acetaminophen, ibuprofen atau naproxen
- Analgesik topikal seperti capsaicin atau ubat anti-radang bukan steroid
Dalam kes yang lebih teruk, suntikan kortikosteroid, viscosupplementation, atau pembedahan (cth, penggantian sendi) mungkin disyorkan.
2. Rheumatoid arthritis
Rheumatoid arthritis adalah gangguan autoimun di mana sistem imun tersilap menyerang sinovium, membran yang melapisi sendi. Punca sebenar arthritis rheumatoid tidak diketahui, tetapi faktor genetik dan persekitaran dipercayai memainkan peranan.
Keradangan yang disebabkan oleh arthritis rheumatoid membawa kepada penebalan sinovium, akhirnya memusnahkan rawan dan tulang dalam sendi. Proses ini mengakibatkan kesakitan, bengkak, dan kekakuan, biasanya menjejaskan sendi kecil tangan dan kaki secara simetri.
Diagnosis arthritis rheumatoid
Diagnosis rheumatoid arthritis dilakukan dengan gabungan sejarah perubatan, pemeriksaan fizikal, ujian darah, dan pengimejan. Ujian darah boleh mengesan antibodi tertentu (cth, faktor rheumatoid, antibodi protein anti-citrullinated) dan penanda keradangan (cth, protein C-reaktif, kadar pemendapan eritrosit).
Rawatan arthritis rheumatoid
Rawatan untuk arthritis rheumatoid bertujuan untuk mengurangkan keradangan, melegakan simptom, dan melambatkan kerosakan sendi. Pilihan rawatan termasuk:
- Ubat antireumatik yang mengubah suai penyakit seperti methotrexate, hydroxychloroquine, atau leflunomide
- Pengubah suai tindak balas biologi yang menyasarkan komponen khusus sistem imun (cth, perencat faktor nekrosis tumor, perencat reseptor interleukin-6)
- Kortikosteroid untuk melegakan simptom jangka pendek dan kawalan keradangan
3. Gout
Gout adalah satu bentuk radang sendi yang disebabkan oleh pembentukan kristal asid urik pada sendi, yang paling biasa menjejaskan ibu jari kaki. Tahap asid urik yang tinggi dalam darah terhasil daripada pemecahan purin, bahan semulajadi yang terdapat dalam makanan tertentu dan dihasilkan oleh badan.
Apabila tahap asid urik melebihi keupayaan buah pinggang untuk menghapuskannya, kristal terbentuk dan terkumpul di dalam sendi, mencetuskan tindak balas keradangan yang sengit. Proses ini membawa kepada sakit tiba-tiba dan teruk, bengkak, dan kemerahan pada sendi terjejas.
Diagnosis gout
Diagnosis gout adalah berdasarkan sejarah perubatan, pemeriksaan fizikal, ujian darah, dan analisis cecair sendi. Ujian darah mengukur tahap asid urik, manakala analisis cecair sendi melibatkan pengekstrakan sampel cecair dari sendi terjejas untuk mengenal pasti kehadiran kristal asid urik.
Rawatan gout
Rawatan untuk gout memberi tumpuan kepada melegakan kesakitan, mengurangkan keradangan, dan mencegah serangan masa depan. Pilihan rawatan termasuk:
- Ubat anti-radang bukan steroid seperti ibuprofen, naproxen, atau indomethacin
- Colchicine, ubat anti-radang yang digunakan khusus untuk serangan gout
- Kortikosteroid, sama ada secara lisan atau disuntik ke dalam sendi yang terjejas
Untuk mencegah serangan masa depan dan mengurangkan risiko komplikasi, pesakit mungkin diberi ubat untuk menurunkan paras asid urik, seperti allopurinol atau febuxostat. Perubahan gaya hidup, seperti penurunan berat badan, pengubahsuaian diet dan pengurangan alkohol, juga boleh membantu menguruskan gout.
4. Psoriatic arthritis
Arthritis psoriatik ialah keadaan radang sendi yang berlaku pada sehingga 30% orang dengan psoriasis keadaan kulit. Punca sebenar arthritis psoriatik tidak diketahui, tetapi faktor genetik, imunologi, dan persekitaran dianggap menyumbang.
Dalam arthritis psoriatik, sistem imun menyerang sendi, menyebabkan keradangan dan kerosakan sendi. Keadaan ini boleh menjejaskan mana-mana sendi, tetapi ia sering berlaku pada sendi kecil tangan dan kaki, yang membawa kepada kesakitan, kekakuan, dan bengkak.
Diagnosis arthritis psoriatik
Diagnosis arthritis psoriatik dilakukan dengan gabungan sejarah perubatan, pemeriksaan fizikal, ujian darah, dan pengimejan. Ujian darah boleh menilai penanda keradangan, seperti protein C-reaktif atau kadar pemendapan eritrosit. Ujian pengimejan, seperti X-ray, MRI, atau ultrasound, boleh membantu menggambarkan kerosakan dan keradangan sendi.
Rawatan arthritis psoriatik
Rawatan untuk arthritis psoriatik memberi tumpuan kepada menguruskan gejala dan mencegah kerosakan sendi. Pilihan rawatan termasuk:
- Ubat anti-radang bukan steroid untuk melegakan kesakitan dan keradangan
- Ubat antirheumatik yang mengubah suai penyakit, seperti methotrexate atau sulfasalazine
- Pengubah suai tindak balas biologi menyasarkan komponen khusus sistem imun, seperti perencat faktor nekrosis tumor atau perencat interleukin-17
- Kortikosteroid untuk melegakan simptom jangka pendek dan kawalan keradangan
Kesimpulannya, sakit pada sendi tangan dan kaki boleh disebabkan oleh pelbagai keadaan, seperti osteoarthritis, rheumatoid arthritis, gout, atau psoriatic arthritis. Penilaian menyeluruh oleh profesional penjagaan kesihatan akan membantu menentukan punca sebenar dan membangunkan pelan rawatan yang disesuaikan. Intervensi segera dan komitmen terhadap rawatan yang disyorkan boleh mengurangkan gejala, melambatkan kerosakan sendi, dan meningkatkan kualiti hidup keseluruhan pesakit.