Gambaran keseluruhan
Apakah penyakit buah pinggang peringkat akhir?
Penyakit buah pinggang peringkat akhir (ESKD), atau kegagalan buah pinggang, ialah peringkat kelima dan terakhir perkembangan penyakit buah pinggang kronik (CKD). Dengan penyakit buah pinggang kronik, buah pinggang anda tidak dapat melakukan kerja seharian. Apabila gagal, anda memerlukan rawatan sama ada dialisis atau pemindahan buah pinggang untuk terus hidup.
Apakah yang dilakukan oleh buah pinggang?
Buah pinggang adalah organ berbentuk kacang, terletak jauh di dalam badan ke arah belakang, ke bawah berhampiran pinggul. Kebanyakan orang mempunyai dua buah pinggang. Tetapi sesetengah orang dilahirkan dengan hanya satu buah pinggang, atau hanya satu buah pinggang yang berfungsi. Orang lain mempunyai buah pinggang tunggal kerana mereka menderma satu atau telah mengeluarkan satu buah pinggang atas sebab kesihatan yang lain. Dalam kebanyakan kes, satu buah pinggang masih boleh melakukan semua yang diperlukan oleh badan anda.
Buah pinggang:
- Tapis darah (kira-kira setengah cawan seminit) untuk membuang sisa, air tambahan dan asid.
- Membantu badan mengekalkan keseimbangan air, garam dan mineral yang sihat seperti kalium, kalsium dan magnesium.
- Buat air kencing, atau kencing, supaya badan boleh mengeluarkan bahan buangan.
- Buat hormon untuk membantu mengawal tekanan darah, memastikan tulang kuat dan mencipta sel darah merah untuk mencegah anemia.
Gejala dan Punca
Apakah punca kegagalan buah pinggang?
Penyakit buah pinggang disebabkan oleh pelbagai masalah kesihatan yang boleh merosakkan buah pinggang. Kerosakan boleh berlaku serentak atau sedikit demi sedikit selama bertahun-tahun. Akhirnya, penyakit buah pinggang boleh menyebabkan kegagalan buah pinggang.
Penyebab umum penyakit buah pinggang termasuk:
- Penyakit autoimun (lupus, contohnya).
- Kecacatan kelahiran yang mengganggu perkembangan buah pinggang.
- Sista (poket cecair) dalam buah pinggang, daripada keadaan yang diwarisi yang dipanggil penyakit buah pinggang polikistik.
-
Diabetes (ini adalah punca paling biasa di AS).
-
Tekanan darah tinggi (hipertensi) (ini adalah punca kedua paling biasa di AS) dan penyakit jantung.
-
Batu karang.
- Jangkitan teruk atau berulang, termasuk jangkitan saluran kencing.
Apakah simptom penyakit buah pinggang peringkat akhir?
Penyakit buah pinggang awal selalunya tidak mempunyai gejala. Sesetengah orang mungkin tidak tahu bahawa mereka mempunyai penyakit buah pinggang sehingga buah pinggang mereka gagal.
Jika buah pinggang anda mula gagal, anda mungkin mengalami:
- Kekeliruan.
- Gatal-gatal semua.
- Kurang selera makan.
- Rasa metalik dalam mulut anda.
- Kekejangan otot atau otot tersentak.
- Pening dan muntah.
- Sesak nafas.
- Bengkak di kaki atau buku lali anda.
- Pengeluaran air kencing terlalu banyak atau terlalu sedikit.
- Masalah tidur, atau terlalu banyak tidur.
Jika anda mengalami mana-mana gejala ini, anda harus menghubungi pembekal penjagaan kesihatan dengan segera.
Apakah komplikasi kegagalan buah pinggang?
Kegagalan buah pinggang peringkat akhir boleh menyebabkan komplikasi dan kecemasan yang memerlukan rawatan, termasuk:
-
Anemia (sel darah merah tidak mencukupi untuk membawa oksigen ke seluruh badan.)
- Penyakit tulang.
- Kerosakan otak.
-
Edema (bengkak)
- Cecair di dalam dan di sekeliling paru-paru.
- Tahap tinggi mineral tertentu (kalium atau fosforus).
- Jangkitan.
- Kerosakan saraf.
-
sawan.
-
Strok.
Diagnosis dan Ujian
Apakah ujian yang perlu saya lakukan untuk penyakit buah pinggang?
Orang yang menghidap penyakit buah pinggang kronik biasanya berjumpa pakar buah pinggang yang dipanggil pakar nefrologi. Penyedia penjagaan kesihatan ini mengambil ujian darah pada jadual yang ditetapkan untuk mengukur tahap:
- Albumin (protein).
- Kalsium (mineral), fosforus, hormon paratiroid (penanda tulang++)++
- Kolesterol (lemak).
- Kreatinin (bahan buangan otot).
- Magnesium (mineral).
- Kalium dan natrium (elektrolit).
- Sel darah merah dan kiraan darah lengkap (CBC).
Pengurusan dan Rawatan
Bolehkah doktor menyembuhkan kegagalan buah pinggang?
Penyedia penjagaan kesihatan boleh merawat, melambatkan atau menghentikan penyakit buah pinggang tetapi tidak dapat menyembuhkan kegagalan buah pinggang. Seseorang yang menghidap penyakit buah pinggang peringkat akhir memerlukan dialisis atau pemindahan buah pinggang untuk terus hidup.
Bilakah anda tahu anda memerlukan dialisis atau pemindahan buah pinggang?
Penyedia penjagaan kesihatan anda akan mengira skor khas yang dipanggil anggaran kadar penapisan glomerular, atau eGFR. Skor ini membantu pembekal menjejaki tahap keterukan penyakit buah pinggang dari semasa ke semasa. Ia bermula pada 100 (fungsi buah pinggang tertinggi) dan turun kepada 0 (tiada fungsi buah pinggang). Skor di bawah 15 menandakan kegagalan buah pinggang dan keperluan untuk dialisis atau pemindahan buah pinggang.
Penyedia penjagaan kesihatan menentukan kadar penapisan berdasarkan:
- umur.
- Tahap darah kreatinin.
- Saiz badan.
- Jantina.
Apakah dialisis?
Dialisis mengambil alih kerja buah pinggang untuk memastikan badan anda seimbang. Ia tidak mempunyai kesan ke atas fungsi buah pinggang. Terdapat dua jenis biasa:
- Hemodialisis: Mesin yang dipanggil hemodialyzer mengeluarkan darah dari badan anda, menapisnya dan mengembalikan darah yang telah dibersihkan ke badan anda. Penyedia penjagaan kesihatan perlu menggunakan saluran darah di lengan anda untuk memindahkan darah.
- Dialisis peritoneal: Rawatan ini membersihkan darah semasa ia masih dalam badan anda. Untuk memulakan, penyedia penjagaan kesihatan meletakkan tiub plastik di dalam perut anda. Mereka kemudian mengepam dalam larutan yang mengumpul cecair dan sisa tambahan. Mereka mengeluarkan penyelesaian pada akhir pembersihan.
Di manakah saya boleh mendapatkan dialisis?
Anda boleh menerima dialisis di hospital, di klinik dialisis atau di rumah. Penyedia penjagaan kesihatan anda akan membantu anda memutuskan pilihan yang terbaik untuk anda.
Berapa lama tempoh dialisis?
Biasanya, setiap rawatan hemodialisis mengambil masa kira-kira empat jam. Kebanyakan orang yang menerima hemodialisis memerlukannya tiga kali seminggu. Rawatan dialisis peritoneal mengambil masa 30 hingga 40 minit dan perlu dilakukan beberapa kali sehari.
Pakar nefrologi anda akan menentukan jenis dialisis yang anda perlukan berdasarkan:
- Jumlah sisa dalam badan anda.
- Berapa banyak cecair yang anda ada.
- Fungsi buah pinggang anda.
- Saiz awak.
Seseorang yang menunggu pemindahan buah pinggang memerlukan rawatan dialisis sehingga masa pembedahan.
Apakah pemindahan buah pinggang?
Pemindahan buah pinggang ialah pembedahan di mana pakar bedah menggantikan buah pinggang yang berpenyakit dengan yang baru diletakkan di kawasan pangkal paha. Buah pinggang boleh datang daripada seseorang yang telah meninggal dunia atau daripada penderma yang masih hidup. Ingat, kebanyakan orang mempunyai dua buah pinggang dan boleh hidup dengan baik dengan satu buah pinggang yang sihat.
Pasukan penjagaan kesihatan anda akan melakukan ujian untuk menentukan sama ada buah pinggang penderma adalah padanan yang baik. Untuk mengelakkan tubuh anda daripada menolak buah pinggang baru, anda perlu mengambil ubat khas. Ubat-ubatan ini dipanggil ubat anti-penolakan atau imunosupresan.
Selepas pemindahan berjaya, buah pinggang yang didermakan akan mula menapis darah dan mengeluarkan bahan buangan.
Pencegahan
Bolehkah saya mencegah kegagalan buah pinggang?
Cara terbaik untuk mencegah penyakit buah pinggang peringkat akhir adalah dengan menguruskan penyakit yang membahayakan buah pinggang anda, terutamanya tekanan darah tinggi atau diabetes. Melakukannya akan mengehadkan jumlah kerosakan yang dilakukan pada buah pinggang anda.
Tinjauan / Prognosis
Apakah prospek bagi seseorang yang mengalami kegagalan buah pinggang?
Penyedia penjagaan kesihatan tidak dapat menyembuhkan kegagalan buah pinggang, dan penyakit itu mengancam nyawa. Tetapi dialisis atau pemindahan buah pinggang boleh membantu anda hidup lebih lama dan menguruskan sebarang gejala atau komplikasi. Anda juga boleh melakukan perkara yang anda sukai.
Tinggal bersama
Perlukah saya mengubah gaya hidup saya untuk menguruskan kegagalan buah pinggang?
Orang yang mempunyai penyakit buah pinggang yang teruk (walaupun mereka yang menjalani dialisis) harus:
- Senaman.
- Hadkan cecair.
- Hadkan makanan yang mengandungi fosforus, kalium atau natrium (garam).
Pakar pemakanan boleh membantu anda merancang pemakanan yang betul untuk penyakit buah pinggang.
Bolehkah saya masih bekerja jika buah pinggang saya gagal?
Ramai orang yang mengalami kegagalan buah pinggang terus bekerja. Ia mungkin membuatkan anda berasa lebih normal dan produktif. Dan ia boleh menyediakan insurans untuk menampung kos kesihatan anda.
Penyedia penjagaan kesihatan anda boleh membantu anda merancang jadual rawatan yang sesuai dengan keperluan kerja anda. Anda juga boleh meminta pembekal penjagaan kesihatan anda untuk pekerja sosial untuk membantu anda bercakap dengan majikan anda. Contohnya, jika anda menjalani dialisis peritoneal dan melakukannya sendiri, anda memerlukan akses ke tempat yang bersih di tempat kerja. Jika anda menjalani hemodialisis, majikan anda harus tahu bahawa anda tidak boleh mengangkat barang berat.
Jika anda tidak boleh bekerja, program kerajaan dan swasta boleh membantu. Mereka boleh menyediakan wang, insurans kesihatan dan pengangkutan ke temu janji dan rawatan doktor. Seorang pekerja sosial boleh membantu anda mencari program sedemikian dan memohon.
Penyakit buah pinggang peringkat akhir adalah peringkat terakhir penyakit buah pinggang kronik. Ia menandakan titik apabila fungsi buah pinggang jatuh ke tahap yang sangat rendah. Kegagalan kegagalan buah pinggang mengancam nyawa, tetapi dialisis atau pemindahan boleh melegakan buah pinggang yang lemah. Jika anda menghidap penyakit buah pinggang, pembekal penjagaan kesihatan boleh membantu anda menguruskan punca dan memantau fungsi buah pinggang anda.
