Gangguan disfora prahaid (PMDD) ialah gangguan mood yang menjejaskan 3% hingga 8% wanita dalam seminggu hingga dua minggu sebelum haid. Lebih teruk daripada sindrom prahaid (PMS), gejala termasuk perubahan mood, kebimbangan, kemurungan, dan keletihan yang memberi kesan kepada kehidupan seharian. Punca sebenar PMDD tidak jelas. Walau bagaimanapun, ia dipercayai disebabkan oleh interaksi antara turun naik hormon dan neurotransmitter yang mengawal mood.
Walaupun gejala PMDD boleh melemahkan, ubat-ubatan termasuk kawalan kelahiran hormon dan antidepresan, bersama-sama dengan terapi dan perubahan gaya hidup, boleh membantu mengurangkan keterukan mereka dan membantu anda mempunyai hari yang lebih baik sepanjang bulan.
Gejala Gangguan Disforia Prahaid
Wanita yang mengalami PMDD mengalami kedua-dua gejala fizikal dan emosi yang lebih melampau daripada PMS dan berlaku satu hingga dua minggu sebelum memulakan haid dan menyelesaikan dua hingga tiga hari selepas haid bermula.
Walaupun terdapat kriteria diagnostik khusus yang digunakan oleh penyedia penjagaan kesihatan untuk mendiagnosis PMDD, wanita mungkin mengalami pelbagai gejala akibat daripada keadaan tersebut, termasuk:
- Perasaan sedih, putus asa, atau membunuh diri
- Perasaan tekanan, ketegangan atau kebimbangan yang teruk
- Serangan panik
- Perubahan mood yang merangkumi serangan menangis
- Kerengsaan atau kemarahan berterusan yang mempengaruhi orang lain
- Hilang minat dalam aktiviti harian dan perhubungan biasa
- Ketidakupayaan untuk menumpukan perhatian atau fokus
- Keletihan atau kehilangan tenaga biasa
- Mengidam atau makan berlebihan
- Gejala fizikal, seperti kekejangan, kembung perut, payudara lembut, sakit kepala, dan sakit sendi atau otot
punca
Punca PMDD tidak difahami sepenuhnya. Ia dipercayai sebagai tindak balas yang tidak normal terhadap turun naik hormon sepanjang kitaran haid. Penyelidikan mencadangkan korelasi antara PMDD dan tahap serotonin yang rendah, dan disyaki bahawa perubahan dalam tahap estrogen dan progesteron dalam dua minggu sebelum haid boleh mengubah tahap serotonin.
Sel-sel otak yang menggunakan serotonin sebagai utusan terlibat dalam mengawal mood, perhatian, tidur dan kesakitan. Oleh itu, perubahan kronik dalam tahap serotonin boleh membawa kepada gejala PMDD.
Diagnosis
Tiada ujian darah atau pengimejan yang boleh membantu untuk menentukan PMDD. Diagnosis adalah berdasarkan sejarah perubatan anda dan cara simptom yang anda laporkan sendiri sejajar dengan kriteria diagnostik tertentu.
Masa dan keterukan gejala membezakan PMDD daripada keadaan lain. Menjejaki simptom anda selama sekurang-kurangnya dua bulan penuh sebelum janji temu anda boleh membantu pembekal penjagaan kesihatan anda memberikan diagnosis yang tepat. Anda boleh menggunakan buku nota, kalendar atau apl penjejak tempoh seperti Clue atau Glow.
Gejala mesti hadir tujuh hingga 14 hari sebelum permulaan haid dan diselesaikan sejurus selepas haid tiba untuk diagnosis PMDD untuk dipertimbangkan.
Penyedia penjagaan kesihatan anda juga perlu menolak gangguan mood lain, seperti gangguan bipolar, kemurungan, atau gangguan kebimbangan umum. Di samping itu, keadaan perubatan dan ginekologi yang mendasari seperti masalah tiroid, endometriosis, fibroid, menopaus, dan ketidakseimbangan hormon juga mesti diketepikan.
Rawatan
Penyedia penjagaan kesihatan anda akan memutuskan kursus rawatan yang betul untuk gejala PMDD anda. Ramai wanita dengan PMDD mengambil dos stabil antidepresan yang dikenali sebagai selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) sepanjang bulan atau peningkatan dos selama dua minggu sebelum haid.
Hormon juga digunakan untuk merawat PMDD. Ramai wanita mendapati mengambil ubat untuk menghentikan ovulasi boleh menghapuskan turun naik hormon yang membawa kepada gejala. Penyedia penjagaan kesihatan anda juga mungkin mengesyorkan ubat atau krim yang mengandungi progesteron atau estrogen.
Menghadapi
Hidup dengan PMDD boleh mencabar. Selain ubat-ubatan, wanita yang mengalami PMDD mungkin mendapat sedikit kelegaan menggunakan teknik holistik, senaman relaksasi, amalan melegakan tekanan dan strategi lain dalam seminggu sebelum haid mereka. Berikut adalah beberapa kaedah yang dicadangkan untuk meredakan gejala PMS:
-
Makan dengan betul: Ikut peraturan pemakanan yang baik. Pakar kesihatan mengesyorkan agar wanita yang mengalami PMDD mengehadkan pengambilan garam, kafein, gula halus dan alkohol.
-
Ambil makanan tambahan: Kalsium, vitamin B6, vitamin E, dan magnesium disyorkan untuk meredakan gejala PMS dan PMDD.
-
Kurangkan tekanan: PMDD adalah kitaran, jadi anda mempunyai idea yang baik tentang bila ia akan muncul semula. Jika boleh, kurangkan jangkaan anda untuk produktiviti dan kurangkan komitmen sosial pada minggu sebelum haid anda, dan cuba untuk menggabungkan teknik menghilangkan tekanan, seperti pernafasan dalam atau meditasi. Tempah sendiri urutan, pedikur, refleksologi atau jenis sesi memanjakan yang lain pada masa ini.
-
Dapatkan senaman: Malah senaman ringan, seperti berjalan kaki, yoga atau tai chi, boleh membantu melegakan gejala.
-
Cuba ubat OTC: Ubat penghilang rasa sakit di kaunter (OTC) boleh membantu dengan beberapa gejala, seperti sakit kepala, payudara lembut, sakit belakang dan kekejangan. Diuretik boleh membantu dengan pengekalan cecair dan kembung.
-
Dapatkan penjagaan kesihatan mental profesional: Sesetengah wanita yang mengalami gejala PMDD juga mendapatkan kaunseling untuk membantu membangunkan strategi mengatasi yang paling sesuai untuk mereka.
-
Dapatkan sokongan rakan sebaya: Bercakap dengan wanita lain yang memahami PMDD boleh membantu. Persatuan Antarabangsa untuk Gangguan Prahaid menawarkan kumpulan sokongan dalam talian yang boleh anda pertimbangkan.
Wanita dengan PMDD mungkin lebih cenderung untuk mempunyai pemikiran untuk membunuh diri. Jika anda merasakan anda berada dalam bahaya mencederakan diri sendiri, hubungi Talian Pencegahan Bunuh Diri di 1-800-273-8255 atau mesej segera dengan Lifeline Chat.
PMDD boleh menyebabkan masalah emosi, fizikal dan profesional bagi kebanyakan wanita. Jika anda rasa anda terjejas oleh PMDD, buat temu janji untuk bercakap dengan pembekal penjagaan kesihatan anda untuk mendapatkan rawatan dan sokongan yang sewajarnya. Mereka boleh membantu anda mencari ubat dan pelan rawatan yang sesuai untuk anda.